واژه وکالت در لغت و اصطلاح مهدویت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::شخص [[امام]] موکل، نامیده می‌شود، اشخاص مأموریت‌یافته [[وکیل]] و خود این رویداد [[وکالت]] نام دارد [[وکلاء]] جمع وکیل است، واژه [[وکیل]] و [[وکلاء]] را خود [[ائمه]] و دانشمندان رجالی نسبت به کارگزاران [[امامان]] بکار برده‌اند. [[امام صادق]] بر [[داوود بن علی عباسی]] والی [[مدینه]] عتاب می‌کند که [[معلی بن خنیس]]<ref>کنیه او ابوعبدالله المدنی است. امام صادق در حق او فرمود {{عربی|"رَحِمَ اللَّهُ الْمُعَلَّى بْنَ خُنَيْسٍ"}} هنگام شهادت تمام اموال خود را به امام صادق بخشید و امام بر قاتل او نفرین کرد و او هلاک شد (ر.ک: اعلمی حائری، دائرة المعارف الشیعه، ج۱۷، ص ۲۵۶).</ref> کارگزار و وکیلم را کشتی<ref>{{عربی|"...فَلَمَّا وَلِيَ دَاوُدُ الْمَدِينَةَ مِنْ قَابِلٍ أَحْضَرَ الْمُعَلَّى وَ سَأَلَهُ عَنِ الشِّيعَةِ فَقَالَ: مَا أَعْرِفُهُمْ فَقَالَ: اكْتُبْهُمْ لِي وَ إِلَّا ضَرَبْتُ عُنُقَكَ فَقَالَ: بِالْقَتْلِ تُهَدِّدُنِي؟! وَ اللَّهِ لَوْ كَانَتْ تَحْتَ أَقْدَامِي مَا رَفَعْتُهَا عَنْهُمْ، فَأَمَرَ بِضَرْبِ عُنُقِهِ وَ صَلْبِهِ، فَلَمَّا دَخَلَ عَلَيْهِ الصَّادِقُ {{ع}} قَالَ: يَا دَاوُدُ قَتَلْتَ مَوْلَايَ وَ وَكِيلِي وَ مَا كَفَاكَ الْقَتْلُ حَتَّى صَلَبْتَهُ..."}} مجلسی، بحار الأنوار، ج ۴۷، ص ۱۸۱</ref>.

::::::نجاشی، [[ایوب بن نوح بن دراج]] را [[وکیل]] [[امام هادی]] {{ع}} و [[امام عسکری]] {{ع}} خوانده است<ref>{{عربی|"أيوب بن نوح، وكيل أبي الحسن و أبي محمد {{عم}}"}}، رجال النجاشی، ص ۱۰۲، رقم ۲۵۴.</ref>. همین طور [[علامه حلی]] [[ابن مهزیار اهوازی]] را [[وکیل]] [[امام]] خوانده است<ref>{{عربی|"فاختص بأبي جعفر الثاني {{ع}} و توكل له و عظم محله و كذلك أبو الحسن الثالث {{ع}} و توكل في بعض النواحي و..."}} رجال العلامه الحلی، ص ۹۲، باب علی.</ref>. اصولا در اصطلاح دانشمندان رجالی امامی هر جا لفظ [[وکیل]] در مورد شخصی بکار رود، به معنی [[وکیل]] [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} است، نه [[وکیل]] خلفای عباسی یا دیگران<ref>{{عربی|"هذا (وكيل) اصطلاح مقرّر بين علماء الرّجال من اصحابنا انّهم اذا قالوا فلان وكيل يريدون انّه وكيل احدهم {{عم}} و..."}} ر.ک: مامقانی، تنقیح المقال، ۱، ۱۷، رقم ۱۰۶.</ref>.

::::::نکته درخور توجه این که در کلام دانشمندان این رشته، مفهوم [[وکالت]] مورد بحث با‌ اندکی توسعه به دستیاران [[نواب خاص]] هم بکار رفته است، برای نمونه [[شیخ طوسی]]، [[حسین بن روح نوبختی]] را [[وکیل]] [[سفیر دوم]] می‌خواند: {{عربی|"كَانَ أَبُو الْقَاسِمِ الْحُسَيْنُ بْنُ رَوْحٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ وَكِيلًا لِأَبِي جَعْفَرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ سِنِينَ كَثِيرَةً..."}}<ref>طوسی، کتاب الغیبه، ص ۳۷۲، ح ۳۴۳.</ref>.

::::::در پاره از روایات و نوشته‌های دانشمندان لفظ [[وکیل]]، بر [[نواب خاص]] و سفراء نیز اطلاق شده و گاهی نسبت به کسانی [[سفیر]]، نایب و [[وکیل]] به صورت مترادف بکار رفته است<ref>سفیر دوم در حق سفیر سوم فرموده: {{عربی|"وَ السَّفِيرُ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ صَاحِبِ الْأَمْرِ {{ع}} وَ الْوَكِيلُ [لَهُ‏] وَ الثِّقَةُ الْأَمِينُ..."}} طوسی، کتاب الغیبه، ص ۳۷۱، ح ۳۴۱؛ استاد طبسی نیز سفیر اول را وکیل خوانده ر.ک: طبسی، حیاة الامام العسکری، ص ۳۲۹؛ جاسم حسین نیز سفیر دوم را پیش از سفارت وکیل خوانده است، جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم {{ع}}، ص ۱۶۲.</ref>.

::::::لفظ [[وکیل]] در قرآن حدود ۲۴ بار آمده که تنها بر خداوند اطلاق و از غیر او نفی شده است، چنان که سایر مشتقات این لفظ تنها به خدا نسبت داده شده است، در دو مورد فعلِ [[وکالت]] در مورد غیر خدا بکار رفته است که آن هم به معنی مسلط ساختن از جانب خداست نه به معنی اصطلاحی مورد بحث<ref>انعام، ۸۹: {{متن قرآن|فَإِن يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلاء فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّيْسُواْ بِهَا بِكَافِرِينَ}}؛ سجده، ۱۱: {{متن قرآن|يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ}}.</ref>.

::::::جمع‌بندی: اصطلاح [[وکیل]] از زمان [[امام صادق]] {{ع}} در مورد کارگزارانی که توسط [[امام]] به انجام کارهایی مأمور شده بودند شیوع پیدا کرد و در مواردی به کارگزار [[سفرا]] نیز [[وکیل]] اطلاق شد چنانکه در مورد خود [[سفرا]] و [[نواب خاص]] نیز گاهی [[وکیل]] بکار رفته است»<ref>[[رحیم لطیفی|لطیفی ، رحیم]]، [[پرسمان نیابت (کتاب)|پرسمان نیابت]]، ص۱۵-۱۸.</ref>.