دیدگاه عدلیه درباره حقیقت عصمت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

دیدگاه عدلیه درباره حقیقت عصمت چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۴۹

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۱۶ مارس ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'تکیه' به 'تکیه'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۴۷۸

ویرایش

@@ خط ۴۶: / خط ۴۶: @@
 :::::#[[لطف محصل]]: چیزی است که با وجود آن، [[طاعت]] از [[مکلف]] انجام می‌گردد و [[قبیح]] بر [[سبیل]] [[اختیار]] ترک می‌شود، و اگر آن نباشد، طاعت انجام نمی‌شود.
 ::::::اما بسیاری از [[متکلمان]]، [[لطف]] را یک نوع دانسته‌اند؛ مثلا [[نوبختی]] در "الیاقوت" لطف را فقط محصل عنوان کرده است<ref>انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، ص۱۵۲.</ref>؛ در حالی‌که [[شیخ مفید]] و بسیاری از متکلمان دیگر، لطف را منحصر در [[لطف مقرب]] دانسته‌اند<ref>شیخ مفید، النکت الاعتقادیه، ص۳۱؛ تلخیص المحصل، ص۳۴۲؛ قواعد المرام، ص۱۱۷.</ref>، البته ممکن است با توجه به تحلیل زیر، آنهایی که لطف را فقط یک نوع دانسته‌اند؛ نافی نوع دیگر نباشد.
-::::::به نظر نگارنده، در یک نگاه می‌توانیم لطف را در دو معنای آن ([[مقرب]] و محصل) صحیح بدانیم؛ مثلاً آنهایی که لطف را فقط مقرب عنوان کرده‌اند از آن جهت که لطف فعل خداست - بدون در نظر گرفتن [[غایت]] و مرحله وقوع - آن را بررسی کرده‌اند، لذا لطف را فقط مقرب دانسته‌اند. همچنین آن دسته از [[متکلمین]] که لطف را منحصر در محصّل دانسته‌اند به اعتبار غایت آن در مرحله وقوع و اثر آن بررسی کرده‌اند و این دو اعتبار را در تعابیرشان به وضوح می‌توان یافت؛ چنان‌که در تعریف لطف مقرب کلمه {{عربی|أقرب إلى الطاعة}} یا فعل [[الله]] را می‌بینیم که بدون غایت معنا شده و فعل لطف، فقط به خدا مستند گردیده است. از طرفی در تعریف لطف محصل به تعبیر {{عربی|يعلم عند وقوع الطاعة منه و لولاه لم يطع}} برخورد می‌کنیم که به اثر و غایت لطف [[تفسیر]] گردیده است. با این تحلیل و بیان، اگر [[عصمت]] را به فعل [[الهی]] مستند کنیم که از باب [[لطف خدا]] [[واجب]] است - در دایره [[حسن و قبح عقلی]] و [[حکمت]] [[پروردگار]] - این لطف، لطف مقرب است، ولی اگر به اثر و [[غایت]] آن در [[معصوم]] [[تکیه]] کنیم که با وجودش [[طاعت]] مطلق انجام می‌گیرد و اجتناب از [[قبیح]] به صورت مطلق انجام می‌شود، از این حیث می‌توانیم [[عصمت]] را [[لطف]] محصَّل بنامیم، چنان‌که در [[کلام]] خواجه [[طوسی]] در بیان غایت لطف، تعبیری می‌بینیم که قابل [[تفسیر]] به هر دو معنای لطف است.
+::::::به نظر نگارنده، در یک نگاه می‌توانیم لطف را در دو معنای آن ([[مقرب]] و محصل) صحیح بدانیم؛ مثلاً آنهایی که لطف را فقط مقرب عنوان کرده‌اند از آن جهت که لطف فعل خداست - بدون در نظر گرفتن [[غایت]] و مرحله وقوع - آن را بررسی کرده‌اند، لذا لطف را فقط مقرب دانسته‌اند. همچنین آن دسته از [[متکلمین]] که لطف را منحصر در محصّل دانسته‌اند به اعتبار غایت آن در مرحله وقوع و اثر آن بررسی کرده‌اند و این دو اعتبار را در تعابیرشان به وضوح می‌توان یافت؛ چنان‌که در تعریف لطف مقرب کلمه {{عربی|أقرب إلى الطاعة}} یا فعل [[الله]] را می‌بینیم که بدون غایت معنا شده و فعل لطف، فقط به خدا مستند گردیده است. از طرفی در تعریف لطف محصل به تعبیر {{عربی|يعلم عند وقوع الطاعة منه و لولاه لم يطع}} برخورد می‌کنیم که به اثر و غایت لطف [[تفسیر]] گردیده است. با این تحلیل و بیان، اگر [[عصمت]] را به فعل [[الهی]] مستند کنیم که از باب [[لطف خدا]] [[واجب]] است - در دایره [[حسن و قبح عقلی]] و [[حکمت]] [[پروردگار]] - این لطف، لطف مقرب است، ولی اگر به اثر و [[غایت]] آن در [[معصوم]] تکیه کنیم که با وجودش [[طاعت]] مطلق انجام می‌گیرد و اجتناب از [[قبیح]] به صورت مطلق انجام می‌شود، از این حیث می‌توانیم [[عصمت]] را [[لطف]] محصَّل بنامیم، چنان‌که در [[کلام]] خواجه [[طوسی]] در بیان غایت لطف، تعبیری می‌بینیم که قابل [[تفسیر]] به هر دو معنای لطف است.
 ::::::ایشان فرماید: {{عربی|اللطف واجب لتحصيل الغرض به}}<ref>کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص۱۰۶؛ تلخیص المحصل، ص۳۴۲.</ref>. این تعبیر هم قابل [[تبیین]] به [[لطف مقرب]] است؛ اگر لطف را از باب فعل [[الله]] برای تحصیل غرض [[خدا]] در اجتناب از [[معصیت]] و [[قرب]] به طاعت، [[واجب]] بدانیم و هم قابل تبیین به لطف محصَّل است؛ اگر به غایت لطف توجه کنیم که با وجود لطف در باب عصمت، اجتناب از [[معاصی]] و طاعت مطلق محقق می‌گردد»<ref>[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]] ص ۳۳-۳۸.</ref>.