بحث:آیا علم غیب در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

بحث:آیا علم غیب در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۰۴

۱۳٬۴۹۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۱ آوریل ۲۰۲۱

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۱٬۹۱۱

ویرایش

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 بنابراین در [[شب قدر]] [[علوم]] مختلفی بر [[امامان]]{{ع}} نازل می‌‌شود و از جملۀ آنها [[علم غیب]] است، چراکه [[علم]] به [[تمام]] [[خیر]] و شرها و  [[مرگ]] یا [[زندگی]] افراد، [[فقر]] یا [[ثروت]] و... چیزی جز علم غیب نیست.
+==پاسخ تفصیلی==
+===معناشناسی [[شب قدر]]===
+شب قدر یکی از شب‌های باعظمتی است که در [[ماه رمضان]] قرار دارد و [[آیات قرآن]] در معرفی شب قدر آن را از هزار ماه [[برتر]] می‌داند: {{متن قرآن|لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ}}<ref>«شب قدر از هزار ماه بهتر است»؛ سورۀ قدر، آیۀ ۳. </ref>، همچنان که شب قدر را شب [[نزول قرآن]] و شب فرود آمدن [[فرشتگان]] و [[روح]] برای هر امری دانسته است: {{متن قرآن|تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ}}<ref>«فرشتگان و روح (الامین) در آن، با اذن پروردگارشان برای هر کاری فرود می‌آیند» سوره قدر، آیه ۴.</ref> .<ref>ر.ک: شاکر، محمدتقی، مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>
+===افزایش پذیری [[علم امام]]===
+برخی [[روایات]] از افزایش‌پذیری [[علوم]] [[امامان]]{{ع}} [[سخن]] گفته‌اند. در روایات متعددی از [[امام باقر]] و [[امام صادق]] ({{ع}}) [[نقل]] شده است: «اگر بر [[علم]] ما افزوده نشود، پایان می‌پذیرد»<ref>{{متن حدیث|لو لا أنا نزداد لأنفدنا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کلینی، ج ۱، ص ۲۵۴.</ref>. در برخی روایات تأکید شده است، هر [[روز]] و هر شب بر علم آنان افزوده می‌شود. در روایتی از امام باقر{{ع}} نقل شده است: «عالِم ما [[غیب]] نمی‌داند و اگر [[خداوند]] عالِم ما را به خودش واگذار کند، مانند بعضی از شما خواهد بود؛ ولی به او لحظه به لحظه آموخته می‌شود. چنان‌که ملاحظه می‌شود»<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمدتقی، شرح دعای ۴۵ صحیفه سجادیه، وبگاه پدیدآورنده؛ هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود، وبگاه خبرگزاری فارس؛ جزایری، سیدمحمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، مکاتبۀ اختصاصی دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، ص ۵۰۰ ـ ۵۰۱؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه ص ۶۴ ـ ۶۸.</ref>.
+===نازل شدن [[علم غیب]] در شب قدر===
+براساس روایات، شب قدر نیز یکی از زمان‌هایی است که حجم وسیعی از [[شناخت]] و [[آگاهی]] [[غیبی]] برای [[معصومین]] نازل می‌شود<ref>ر.ک. شاکر، محمدتقی، مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>. در این شب از حوادث آن سال تا [[شب قدر]] [[سال]] بعد به [[امام]]{{ع}} [[خبر]] داده می‌شود.<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمدتقی، شرح دعای ۴۵ صحیفه سجادیه، وبگاه پدیدآورنده؛ ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود، وبگاه خبرگزاری فارس؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه ص ۶۴ ـ ۶۸. </ref> این [[علم]] شامل [[تمام]] [[خیر]] و شرهایی است که به [[بندگان]] می‌رسد؛ [[مرگ]] یا [[زندگی]]، [[فقر]] یا [[ثروت]]، [[توفیق]] [[زیارت]] [[خانه]] [[خداوند متعال]] و خلاصه تمام مقدرات بندگان تا شب قدر سال [[آینده]] بر امام{{ع}} عرضه می‌شود. <ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود، وبگاه خبرگزاری فارس؛ نادم، رویکردهای کلامی محدثان و متکلمان در تبیین منابع علم امام، دوفصلنامه پژوهشنامه امامیه، ش ۱، ص ۸۰ ـ ۸۷؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام.</ref> در برخی از این [[روایات]] تصریح شده است، اگر این [[علوم]] نبود، امام{{ع}} نمی‌دانست در آن سال چه چیز محقق خواهد شد.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود، وبگاه خبرگزاری فارس. </ref>
+در همین زمینه [[امام باقر]]{{ع}} فرموده است: «[[خدای عزوجل]] دربارۀ شب قدر می‌فرماید: {{متن قرآن|فيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكيمٍ}} در این شب هر امر [[حکیم]]، محکم و [[استواری]] جدا و معین شود و چنین امری تنها یکی است...  به [[راستی]] در شب قدر بیان [[حکم]] همۀ امور سالیانه بر [[ولی امر]] نازل می‌شود و به او [[ابلاغ]] می‌گردد که دربارۀ خود چنین [[دستور]] دارد و دربارۀ [[مردم]] چنان و به علاوه برای [[ولیّ]] [[امر]] و امام [[معصوم]] هر [[زمان]] در هر [[روز]]، علم مخصوص و مکنون و عجیب [[خداوند عزوجل]] پدید می‌گردد مانند همانکه در شب قدر نازل می‌شود و سپس این [[آیه]] را خواند: {{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّمَا فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلَامٌ وَالْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>{{متن حدیث|قال الله عز و جل فی لیلة القدر- فیها یفرق کل أمر حکیم‏ یقول ینزل فیها کل أمر حکیم و المحکم لیس بشیئین إنما هو شی‏ء واحد فمن حکم بما لیس فیه اختلاف فحکمه من حکم الله عز و جل و من حکم بأمر فیه اختلاف فرأی أنه مصیب فقد حکم بحکم الطاغوت إنه لینزل فی لیلة القدر إلی ولی الأمر تفسیر الأمور سنة سنة یؤمر فیها فی أمر نفسه بکذا و کذا و فی أمر الناس بکذا و کذا و إنه لیحدث لولی الأمر سوی ذلک کل یوم علم الله عز و جل الخاص و المکنون العجیب المخزون- مثل ما ینزل فی تلک اللیلة من الأمر ثم قرأ و لو أن ما فی الأرض من شجرة أقلام و البحر یمده من بعده سبعة أبحر ما نفدت کلمات الله إن الله عزیز حکیم‏}}؛ کافی، ج۱، ص۲۴۸.</ref>. همچنین فرمودند: «همانا، در [[شب قدر]]، به [[ولی امر]]، [[تفسیر]] امور، [[سال]] به سال نازل می‌شود و در این شب هم دستورهایی نسبت به خود او و هم دستورهایی نسبت به [[مردم]]، به او [[ابلاغ]] می‌شود»<ref>ر.ک: مصباح یزدی، محمدتقی، شرح دعای ۴۵ صحیفه سجادیه، وبگاه پدیدآورنده؛ هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود، وبگاه خبرگزاری فارس؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه ص ۶۴ ـ ۶۸.؛ شاکر، محمدتقی، مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت؛ نادم، محمد حسن، رویکردهای کلامی محدثان و متکلمان در تبیین منابع علم امام، دوفصلنامه پژوهشنامه امامیه، ش ۱، ص ۸۰ ـ ۸۷؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، ص ۵۰۰ ـ ۵۰۱.</ref>.
+سؤالی مطرح شده که آیا در شب قدر علومی بر [[امامان]]{{ع}} نازل می‌‌شود که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فاقد آن است؟ و یا اینکه امامان بعدی دارای [[علمی]] خواهند بود که امامان قبلی آن [[علم]] را نداشته‌اند؟
+همین اشکال و [[پاسخ]] آن در روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} بیان شده است:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۱، ص ۴۸۱. </ref> «مردی به امام باقر{{ع}} عرض کرد: آیا [[ملائکه]] در [[شب قدر]] چیزی را برای [[اوصیا]] می‌آورند که [[رسول خدا]]{{صل}} آن را نمی‌دانست؟ یا چیزی را می‌آورند که رسول خدا{{صل}} به آن [[آگاه]] بود؟ در حالی که شما می‌دانید رسول خدا به هنگام رحلتش هیچ چیزی را [[عالم]] نبود مگر اینکه [[علی]] نیز آن را [[حفظ]] کرده بود؟... [[حضرت]] فرمود: آنچه می‌گویم خوب به آن توجه کن. همانا رسول خدا آنگاه که به [[آسمان‌ها]] برده شد، وقتی فرود آمد [[خداوند متعال]] همۀ آنچه تحقق پیدا کرده بود و همۀ آنچه را در [[آینده]] تحقق پیدا می‌کرد را به او آموخت. و مقدار زیادی از آن [[علم]] به صورت جمعی و جملی بود که [[تفسیر]] آنها در شب قدر می‌آید. و علی{{ع}} هم مانند رسول خدا{{صل}} علم جمعی و جملی را دارا بود و تفسیر آن هم در شبهای [[قدر]] می‌آید. [[راوی]] پرسید: آیا علم جمعی و جملی تفسیر نداشت؟ حضرت فرمود: چرا ولی، [[امر الهی]] در شبهای قدر برای [[پیامبر]] و اوصیا می‌آید که فلان [[کار]] و فلان کار را انجام بده و آنها این امر را می‌دانستند و در شب قدر [[دستور]] می‌رسد، آن چگونه باید انجام گیرد... راوی پرسید: آیا اوصیا، علم دارند به آنچه [[انبیا]] علم ندارند؟ فرمود: [[خیر]] چگونه [[وصی]] به آنچه به او [[وصیت]] نشده علم دارد؟ راوی پرسید آیا: می‌توانیم بگوییم یکی از اوصیا چیزی می‌داند که وصی دیگر بدان عالم نیست؟ فرمود: خیر، پیامبر نمی‌میرد مگر اینکه علم او در سینه وصی‌اش قرار گیرد و به [[درستی]]، ملائکه و [[روح]] در شب قدر نازل می‌شوند با حکمی که اوصیا به وسیله آن بین [[مردم]] [[حکم]] می‌کنند. راوی پرسید: آیا آن حکم را می‌دانستند؟ فرمود: بله: قطعا می‌دانستند. و لیکن نمی‌توانستند چیزی از آن را [[امضا]] کنند تا اینکه در [[شب‌های قدر]] به آنها [[دستور]] می‌رسد در سال پیش رو چگونه عمل کنید».
+علامۀ [[مجلسی]] احتمال‌های زیر را دربارۀ مراد از [[تفسیر]] [[علم اجمالی]] بیان می‌کند:
+#شاید مراد این است که [[انبیا]] و [[امامان]] [[علوم]] را بر [[وجه]] کلی می‌دانستند، به طوری که [[استنباط]] جزئیات از آن ممکن بود، ولی برای مزید توضیح و تسهیل امر، همان جزئیات در [[شب قدر]] بر ایشان نازل می‌شد.
+#شاید مراد از علم اجمالی و کلی، [[علمی]] باشد که قبول [[بداء]] کند و تفسیر و بیان شب قدر، [[تعیین]] امور حتمی و تشخیص اموری است که بداء پذیر است و چون [[علم]] بداء، غامض و [[فهم]] آن مشکل بوده است [[امام]] آن را توضیح نداده و از اموری دانسته که باید [[مکتوم]] باشد<ref>ر.ک. رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، ص ۵۰۰ ـ ۵۰۱.    </ref>.
+===نتیجه گیری===
+بنابراین در شب قدر علوم مختلفی بر امامان{{ع}} نازل می‌‌شود و از جملۀ آنها [[علم غیب]] است، چراکه علم به [[تمام]] [[خیر]] و شرها و [[مرگ]] یا [[زندگی]] افراد، [[فقر]] یا [[ثروت]] و... چیزی جز علم غیب نیست.