جز
جایگزینی متن - 'اخلاق الاهی، ج۱' به 'اخلاق الاهی، ج۱'
جز (جایگزینی متن - '{{یادآوری پانویس}} ' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'اخلاق الاهی، ج۱' به 'اخلاق الاهی، ج۱') |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*[[توبه]]، نمودی دیگر از جریان پاک‌سازی [[معنوی]] در [[جهان]] است. [[روح انسان]] [[گناهکار]] در مثل، مانند زمینی است که به رغم [[پاکی]] ذاتی، [[آلوده]] شده و [[توبه]] حرکتی است که [[انسان]] برای پاک‌سازی [[روح]] خود انجام میدهد. | *[[توبه]]، نمودی دیگر از جریان پاک‌سازی [[معنوی]] در [[جهان]] است. [[روح انسان]] [[گناهکار]] در مثل، مانند زمینی است که به رغم [[پاکی]] ذاتی، [[آلوده]] شده و [[توبه]] حرکتی است که [[انسان]] برای پاک‌سازی [[روح]] خود انجام میدهد. | ||
*[[توبه]] هر چند به ظاهر فعالیتی است که [[انسان]] انجام میدهد، طبق [[آموزه‌های اسلامی]] از جهات مختلف به [[خدا]] مربوط می‌شود. از این رو از دیدگاه [[اسلام]]، [[توبه]] یکی از مظاهر آشکار [[رحمت]] خداست. تلاش میکنیم وجوه [[ارتباط]] [[توبه]] با [[خداوند متعال]] را به طور مختصر بیان کنیم<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *[[توبه]] هر چند به ظاهر فعالیتی است که [[انسان]] انجام میدهد، طبق [[آموزه‌های اسلامی]] از جهات مختلف به [[خدا]] مربوط می‌شود. از این رو از دیدگاه [[اسلام]]، [[توبه]] یکی از مظاهر آشکار [[رحمت]] خداست. تلاش میکنیم وجوه [[ارتباط]] [[توبه]] با [[خداوند متعال]] را به طور مختصر بیان کنیم<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۲۹.</ref>. | ||
==تشريع [[توبه]]== | ==تشريع [[توبه]]== | ||
*یکی از وجوه [[ارتباط]] [[توبه]] با [[خداوند متعال]]، وجه [[تشریعی]] [[توبه]] است. اگر [[خداوند متعال]] [[توبه]] را تشريع نمیکرد و آن را به [[بندگان]] خویش یاد نمی‌داد، هیچ [[گناه‌کاری]] برای پاک‌سازی خود از [[گناه]] تلاش نمیکرد. [[خداوند متعال]] نه تنها [[توبه]] را تشریح کرده، بلکه آن را به [[بندگان]] [[آموزش]] داده، [[واجب]] کرده و [[بندگان]] خویش را به آن [[تشویق]] کرده است. | *یکی از وجوه [[ارتباط]] [[توبه]] با [[خداوند متعال]]، وجه [[تشریعی]] [[توبه]] است. اگر [[خداوند متعال]] [[توبه]] را تشريع نمیکرد و آن را به [[بندگان]] خویش یاد نمی‌داد، هیچ [[گناه‌کاری]] برای پاک‌سازی خود از [[گناه]] تلاش نمیکرد. [[خداوند متعال]] نه تنها [[توبه]] را تشریح کرده، بلکه آن را به [[بندگان]] [[آموزش]] داده، [[واجب]] کرده و [[بندگان]] خویش را به آن [[تشویق]] کرده است. | ||
*[[قرآن کریم]] در [[آیات]] متعددی بر این نکته اساسی تأكید و تصریح کرده است که راه بازگشت بر انسان‌های [[آلوده]]، [[گناهکار]] بسته نیست و هرکس از [[گناهان]] خود بازگردد، [[خداوند]] او را می‌بخشد. از جمله میفرماید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِهَا وَآمَنُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و آنان که گناهان را مرتکب شده‌اند آنگاه، از پس آن توبه کرده و ایمان آورده‌اند بی‌گمان پروردگارت پس از آن آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره اعراف، آیه ۱۵۳.</ref>. و میفرماید: {{متن قرآن|فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ}}<ref>«و هر کس پس از ستم کردن خویش توبه کند و به راه آید بی‌گمان خداوند توبه او را می‌پذیرد که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مائده، آیه ۳۹.</ref> <ref>برای آگاهی بیشتر، ر.ک: سوره انعام، آیه ۵۴؛ سوره نحل، آیه ۱۱۹؛ سوره طه، آیه ۱۸۲؛ سوره فرقان، آیه ۷۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *[[قرآن کریم]] در [[آیات]] متعددی بر این نکته اساسی تأكید و تصریح کرده است که راه بازگشت بر انسان‌های [[آلوده]]، [[گناهکار]] بسته نیست و هرکس از [[گناهان]] خود بازگردد، [[خداوند]] او را می‌بخشد. از جمله میفرماید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِهَا وَآمَنُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و آنان که گناهان را مرتکب شده‌اند آنگاه، از پس آن توبه کرده و ایمان آورده‌اند بی‌گمان پروردگارت پس از آن آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره اعراف، آیه ۱۵۳.</ref>. و میفرماید: {{متن قرآن|فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ}}<ref>«و هر کس پس از ستم کردن خویش توبه کند و به راه آید بی‌گمان خداوند توبه او را می‌پذیرد که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مائده، آیه ۳۹.</ref> <ref>برای آگاهی بیشتر، ر.ک: سوره انعام، آیه ۵۴؛ سوره نحل، آیه ۱۱۹؛ سوره طه، آیه ۱۸۲؛ سوره فرقان، آیه ۷۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>. | ||
==[[آموزش]] [[توبه]]== | ==[[آموزش]] [[توبه]]== | ||
*[[توبه]] یک [[حکم]] تشریفاتی نیست، بلکه حرکتی است [[حقیقی]] که اثری واقعی در [[جان انسان]] باقی می‌گذارد؛ بنابراین، دارای شرایطی است که بدون آنها ثمربخش نخواهد بود. جهت دیگر [[ارتباط]] [[توبه]] با [[خداوند متعال]] این است که [[شرایط توبه]] را به [[بندگان]] خویش آموخته است. | *[[توبه]] یک [[حکم]] تشریفاتی نیست، بلکه حرکتی است [[حقیقی]] که اثری واقعی در [[جان انسان]] باقی می‌گذارد؛ بنابراین، دارای شرایطی است که بدون آنها ثمربخش نخواهد بود. جهت دیگر [[ارتباط]] [[توبه]] با [[خداوند متعال]] این است که [[شرایط توبه]] را به [[بندگان]] خویش آموخته است. | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
*شرط دوم نیز در تعدادی از [[آیات]] کریمه کتاب الاهی به صراحت آمده است<ref>ر.ک: سوره مائده، آیه ۳۹؛ سوره انعام، آیه ۵۴؛ سوره طه، آیه ۸۲؛ سوره فرقان، آیه ۷۱.</ref>. | *شرط دوم نیز در تعدادی از [[آیات]] کریمه کتاب الاهی به صراحت آمده است<ref>ر.ک: سوره مائده، آیه ۳۹؛ سوره انعام، آیه ۵۴؛ سوره طه، آیه ۸۲؛ سوره فرقان، آیه ۷۱.</ref>. | ||
*[[قرآن کریم]] میفرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«سپس بی‌گمان پروردگارت نسبت به کسانی که از سر نادانی کار بد انجام داده‌اند آنگاه پس از آن توبه کرده و به راه آمده‌اند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نحل، آیه ۱۱۹.</ref>. | *[[قرآن کریم]] میفرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«سپس بی‌گمان پروردگارت نسبت به کسانی که از سر نادانی کار بد انجام داده‌اند آنگاه پس از آن توبه کرده و به راه آمده‌اند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نحل، آیه ۱۱۹.</ref>. | ||
*و میفرماید: {{متن قرآن|وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى}}<ref>«و به راستی من آمرزنده آن کسم که توبه کند و ایمان آورد و کاری شایسته کند سپس به راه آید» سوره طه، آیه ۸۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *و میفرماید: {{متن قرآن|وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى}}<ref>«و به راستی من آمرزنده آن کسم که توبه کند و ایمان آورد و کاری شایسته کند سپس به راه آید» سوره طه، آیه ۸۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۳۰-۱۳۱.</ref>. | ||
==[[حکم]] به [[وجوب توبه]]== | ==[[حکم]] به [[وجوب توبه]]== | ||
*یکی از وجوهی که [[توبه]] را به [[خداوند متعال]] مرتبط می‌سازد، این است که [[خداوند]] [[توبه]] را بر [[بندگان]] [[واجب]] کرده است. [[قرآن کریم]] بارها به صورت [[وجوب]] به [[بندگان]] [[امر]] کرده است که از [[گناهان]] [[توبه]] کنند<ref>ر.ک: سوره هود، آیه ۳، ۵۲، ۶۱ و ۹۰؛ سوره تحریم، آیه ۸؛ سوره نور، آیه ۳۱.</ref>. | *یکی از وجوهی که [[توبه]] را به [[خداوند متعال]] مرتبط می‌سازد، این است که [[خداوند]] [[توبه]] را بر [[بندگان]] [[واجب]] کرده است. [[قرآن کریم]] بارها به صورت [[وجوب]] به [[بندگان]] [[امر]] کرده است که از [[گناهان]] [[توبه]] کنند<ref>ر.ک: سوره هود، آیه ۳، ۵۲، ۶۱ و ۹۰؛ سوره تحریم، آیه ۸؛ سوره نور، آیه ۳۱.</ref>. | ||
*از جمله میفرماید: {{متن قرآن|تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«ای اهل ایمان همگی به سوی خدا بازگردید (توبه کنید)» سوره نور، آیه ۳۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *از جمله میفرماید: {{متن قرآن|تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«ای اهل ایمان همگی به سوی خدا بازگردید (توبه کنید)» سوره نور، آیه ۳۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۳۱.</ref>. | ||
==[[تشویق]]== | ==[[تشویق]]== | ||
*[[قرآن کریم]] علاوه بر آنکه [[توبه]] را [[تشریع]] و آن را به صورت عمومی ب [[بندگان]] [[واجب]] کرده و شرایط آن را نیز به آنها آموخته، به [[تشویق]] [[بندگان]] [[گناهکار]] پرداخته است. از جمله به آنها یادآور شده که [[توبه]] مایه [[فلاح]] و موجب [[رستگاری]] است<ref>{{متن قرآن|وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}} «و همگان ای مؤمنان! به درگاه خداوند توبه کنید، باشد که رستگار گردید» سوره نور، آیه ۳۱.</ref>. و فرموده است: [[خداوند]] [[توبه]] کنندگان را [[دوست]] میدارد {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ}}<ref>بی‌گمان خداوند توبه کاران را دوست» سوره بقره، آیه ۲۲۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *[[قرآن کریم]] علاوه بر آنکه [[توبه]] را [[تشریع]] و آن را به صورت عمومی ب [[بندگان]] [[واجب]] کرده و شرایط آن را نیز به آنها آموخته، به [[تشویق]] [[بندگان]] [[گناهکار]] پرداخته است. از جمله به آنها یادآور شده که [[توبه]] مایه [[فلاح]] و موجب [[رستگاری]] است<ref>{{متن قرآن|وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}} «و همگان ای مؤمنان! به درگاه خداوند توبه کنید، باشد که رستگار گردید» سوره نور، آیه ۳۱.</ref>. و فرموده است: [[خداوند]] [[توبه]] کنندگان را [[دوست]] میدارد {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ}}<ref>بی‌گمان خداوند توبه کاران را دوست» سوره بقره، آیه ۲۲۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۳۲.</ref>. | ||
==توفيق [[توبه]]== | ==توفيق [[توبه]]== | ||
*یکی از وجوه [[ارتباط]] [[توبه]] با [[ذات اقدس الاهی]]، این است که به [[بندگان]] توفيق [[توبه]] عطا میکند. | *یکی از وجوه [[ارتباط]] [[توبه]] با [[ذات اقدس الاهی]]، این است که به [[بندگان]] توفيق [[توبه]] عطا میکند. | ||
*[[توبه]] کار [[نیکی]] است که [[بنده]] انجام میدهد. تحقق این [[کار نیک]] مانند تمامی [[حسنات]] [[نیازمند]] نیروست و همه قوت و نیرو از آن خداست. خداست که [[قلب]] [[بنده]] را از [[گناه]] بیزار میکند، به او نیروی خودداری و [[پرهیز]] میدهد و اسباب و شرایط را برای [[دوری از گناه]] فراهم میکند و [[توبه]] در [[اختیار]] کند. [[بنده]] قرار میدهد؛ بنابراین بدون توفيق الاهی برای [[بنده]] ممکن نیست که از [[گناه]] برگردد و [[توبه]] کند<ref>ر.ک: سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۳۷.</ref>. این [[توفیق]] همان عنایتی است که [[قرآن کریم]] آن را [[توبه]] [[خدا]] می‌نامد. | *[[توبه]] کار [[نیکی]] است که [[بنده]] انجام میدهد. تحقق این [[کار نیک]] مانند تمامی [[حسنات]] [[نیازمند]] نیروست و همه قوت و نیرو از آن خداست. خداست که [[قلب]] [[بنده]] را از [[گناه]] بیزار میکند، به او نیروی خودداری و [[پرهیز]] میدهد و اسباب و شرایط را برای [[دوری از گناه]] فراهم میکند و [[توبه]] در [[اختیار]] کند. [[بنده]] قرار میدهد؛ بنابراین بدون توفيق الاهی برای [[بنده]] ممکن نیست که از [[گناه]] برگردد و [[توبه]] کند<ref>ر.ک: سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۳۷.</ref>. این [[توفیق]] همان عنایتی است که [[قرآن کریم]] آن را [[توبه]] [[خدا]] می‌نامد. | ||
*[[قرآن کریم]] درباره سه نفری که از شرکت در [[جنگ تبوک]] [[تخلف]] ورزیده و پس از آن از این [[گناه]] [[توبه]] کردند، میفرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا}}<ref>«آنگاه (خداوند) بر ایشان بخشایش آورد تا توبه کنند» سوره توبه، آیه ۱۱۸.</ref>. | *[[قرآن کریم]] درباره سه نفری که از شرکت در [[جنگ تبوک]] [[تخلف]] ورزیده و پس از آن از این [[گناه]] [[توبه]] کردند، میفرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا}}<ref>«آنگاه (خداوند) بر ایشان بخشایش آورد تا توبه کنند» سوره توبه، آیه ۱۱۸.</ref>. | ||
*حرف لام در کلمه {{متن قرآن|لِيَتُوبُوا}} حرف [[غایت]] است، بنابراین [[توبه]] [[خدا]] در این [[آیه]] با [[هدف]] تحقق [[توبه]] آن سه نفر صورت پذیرفته است و به معنی [[توفیق]] است<ref>واحدی، تفسیر واحدی، ص۴۸۵۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *حرف لام در کلمه {{متن قرآن|لِيَتُوبُوا}} حرف [[غایت]] است، بنابراین [[توبه]] [[خدا]] در این [[آیه]] با [[هدف]] تحقق [[توبه]] آن سه نفر صورت پذیرفته است و به معنی [[توفیق]] است<ref>واحدی، تفسیر واحدی، ص۴۸۵۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۳۲.</ref>. | ||
==[[پذیرش]]== | ==[[پذیرش]]== | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
*در [[تفسیر]] این [[آیه]] آمده است که منظور از [[جهالت]] و [[نادانی]] این نیست که [[گناه]] را نشناسد، بلکه مراد از [[جهل]] اینکه [[انسان]] تحت تأثير [[شهوت]] و [[امیال نفسانی]] قرار گیرد و منظور از قریب این نیست که فورا [[توبه]] کند. اگر چه [[توبه]] [[واجب]] فوری است - بلکه منظور این است که پیش از [[مرگ]] [[توبه]] کند<ref>جارالله محمود زمخشری، کشاف، ج۱، ص۵۱۲.</ref>؛ چون در مقابل این گروه یعنی کسانی که زود [[توبه]] میکنند، کسانی را قرار داده که تا لحظه [[مرگ]] دست از [[گناه]] برنمی دارند، میفرماید: {{متن قرآن|وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَلَا الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ}}<ref>«و توبه آن کسان که کارهای زشت میکنند تا هنگامی که مرگ هر یک از ایشان فرا رسد، می‌گوید: اکنون توبه کردم و نیز توبه آنان که در کفر می‌میرند پذیرفته نیست؛ برای آنها عذابی دردناک فراهم ساخته‌ایم» سوره نساء، آیه ۱۸.</ref>. | *در [[تفسیر]] این [[آیه]] آمده است که منظور از [[جهالت]] و [[نادانی]] این نیست که [[گناه]] را نشناسد، بلکه مراد از [[جهل]] اینکه [[انسان]] تحت تأثير [[شهوت]] و [[امیال نفسانی]] قرار گیرد و منظور از قریب این نیست که فورا [[توبه]] کند. اگر چه [[توبه]] [[واجب]] فوری است - بلکه منظور این است که پیش از [[مرگ]] [[توبه]] کند<ref>جارالله محمود زمخشری، کشاف، ج۱، ص۵۱۲.</ref>؛ چون در مقابل این گروه یعنی کسانی که زود [[توبه]] میکنند، کسانی را قرار داده که تا لحظه [[مرگ]] دست از [[گناه]] برنمی دارند، میفرماید: {{متن قرآن|وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَلَا الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ}}<ref>«و توبه آن کسان که کارهای زشت میکنند تا هنگامی که مرگ هر یک از ایشان فرا رسد، می‌گوید: اکنون توبه کردم و نیز توبه آنان که در کفر می‌میرند پذیرفته نیست؛ برای آنها عذابی دردناک فراهم ساخته‌ایم» سوره نساء، آیه ۱۸.</ref>. | ||
*از این مقابله استفاده می‌شود که منظور از "به زود" زمانی است که [[انسان]] می‌تواند [[گناه]] کند، ولی [[توبه]] میکند و از [[گناه]] دست بر میدارد. | *از این مقابله استفاده می‌شود که منظور از "به زود" زمانی است که [[انسان]] می‌تواند [[گناه]] کند، ولی [[توبه]] میکند و از [[گناه]] دست بر میدارد. | ||
*همان‌طور که از مقابله {{متن قرآن|لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ}} با {{متن قرآن|الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ}} استفاده می‌شود، که منظور از [[جاهل]] کسی است که تحت تأثير [[شهوت]] و بدون [[فکر]] و برنامه ریزی [[مرتکب گناه]] می‌شود، نه در اثر [[بی‌ایمانی]]؛ بنابراین به منظور از [[جهل]] بی‌اطلاعی است و نه منظور از به زودی، [[توبه]] فوری؛ با این حال [[آیه کریمه]] [[توبه]] را با حرف {{متن قرآن|عَلَيْ}} همراه آورده تا نشان دهد که [[خداوند]] [[پذیرش توبه]] را بر خود [[واجب]] کرده و در پایان [[آیه]] میفرماید: {{متن قرآن|أُولَئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ }} تا نشان دهد که [[خدا]] به این وظیفه‌ای که خود از سر [[رحمت]] برای خود مقرر کرده، عمل خواهد کرد<ref>جارالله محمود زمخشری، کشاف، ج۱، ص۵۱۳.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *همان‌طور که از مقابله {{متن قرآن|لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ}} با {{متن قرآن|الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ}} استفاده می‌شود، که منظور از [[جاهل]] کسی است که تحت تأثير [[شهوت]] و بدون [[فکر]] و برنامه ریزی [[مرتکب گناه]] می‌شود، نه در اثر [[بی‌ایمانی]]؛ بنابراین به منظور از [[جهل]] بی‌اطلاعی است و نه منظور از به زودی، [[توبه]] فوری؛ با این حال [[آیه کریمه]] [[توبه]] را با حرف {{متن قرآن|عَلَيْ}} همراه آورده تا نشان دهد که [[خداوند]] [[پذیرش توبه]] را بر خود [[واجب]] کرده و در پایان [[آیه]] میفرماید: {{متن قرآن|أُولَئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ }} تا نشان دهد که [[خدا]] به این وظیفه‌ای که خود از سر [[رحمت]] برای خود مقرر کرده، عمل خواهد کرد<ref>جارالله محمود زمخشری، کشاف، ج۱، ص۵۱۳.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۳۲-۱۳۳.</ref>. | ||
==چیستی [[توبه]]== | ==چیستی [[توبه]]== | ||