علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::و اما نسبت به رویدادهای تکوینی نزدیک به زمان [[ظهور]] بر طبق دلالت [[اخبار]] و [[احادیث]]، سر اساسی و نکته اصلی در اینکه اینها را علامت [[ظهور]] دانسته‌‏اند آن است که انگیزه ایجاد آنها در نظر [[خداوند متعال]] همان است که اینها را نشانه‏‌ای برای [[ظهور]] قرار دهد، و نظر [[مردم]] را نسبت به [[ظهور]] جلب کرده، و مخصوصا افراد با [[اخلاص]] و [[آزمایش]] شده را که همیشه در حال [[انتظار]] به سر می‌‏برده‌‏اند آماده [[ظهور]] گرداند. بنابراین، اینگونه [[روایات]] نشانه بودن برای [[ظهور]] را در برنامه‏ریزی [[الهی]] از آن جهت دارا می‌‏باشند که نظر [[مردم]] را به [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} جلب می‏‌کنند. لکن باید بدانیم که رویدادهای مذکور همچون رویدادهای سابق، در صورتی‏ می‌‏توانند نشانی برای [[ظهور]] [[حضرت]] باشند که [[روایات]] متذکر آنها شده باشند؛ زیرا این مطلب واضح است که هر حادثه‌‏ای را و لو نزدیک به زمان [[ظهور]] و باعث جلب نظر [[مردم]] باشد، نمی‌‏شود علامت [[ظهور]] بدانیم»<ref>[[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹، ۵۵۲.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت‌الله محمدی ری‌شهری؛

::::::'''نشانه‌های حتمی‌:''' گفته شد که مهم‌ترین تقسیم [[علائم]]، مربوط به حتمی یا غیر حتمی بودن آنهاست. احادیثی وجود دارد که تعدادی از رویدادها را به عنوان نشانه حتمی [[ظهور]] قلمداد کرده و از آنها نام می‌برد. گویا تعبیر از حتمی بودن برخی [[علائم]]، برای اولین بار در [[احادیث]] [[امام باقر]]{{ع}} [[بیان]] شده است. از سوی دیگر، تا آن جا که جستجو شده، حتمی یا غیر حتمی بودن [[نشانه‌ها]] در منابع [[اهل سنت]] یافت نشد. نشانه‌هایی که در [[احادیث]] از حتمی بودن آنها خبر داده شده، فراوان نیستند. این موارد، عبارت اند از: [[ندای آسمانی]]، [[خروج سفیانی]]، [[خسف بیداء]] و [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]<ref>الغیبة، طوسی، ص۴۳۵، کمال الدین، ص۶۸۰.</ref>. در بعضی [[احادیث]]، از [[طلوع خورشید از مغرب]]، آشکار شدن دستی در [[آسمان]]، [[ظهور]] [[یمانی]] و [[اختلاف]] [[بنی عباس]] هم به عنوان امری حتمی یاد شده است. نمونه‌ای از این [[روایات]] چنین است: [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: "[[ندای آسمانی]]، از امور حتمی است و [[قیام سفیانی|خروج‌ سفیانی]]، حتمی است و [[قیام یمانی|خروج‌ یمانی]] هم حتمی است و [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]] نیز حتمی است، و پدیدار شدن‌ کف‌ دستی از [[آسمان]] نیز حتمی است و نیز [[آیه‌]] هراسناک و سهمگین ماه [[رمضان]] که خوابیده را بیدار می‌کند و بیدار را می‌ترساند و دخترکان را از پس پرده بیرون می‌کشد"<ref>{{متن حدیث|" عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَنَّهُ قَالَ‏ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ قَالَ {{ع}} وَ فَزْعَةٌ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ تُوقِظُ النَّائِمَ وَ تُفْزِعُ‏ الْيَقْظَانَ‏ وَ تُخْرِجُ‏ الْفَتَاةَ مِنْ‏ خِدْرِهَا‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}الغیبة، نعمانی، ص۲۶۲.</ref>»<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۲۹-۴۳۱.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آیت‌الله قزوینی؛

:::::*قسم دوم؛ یعنی، علایم غیر حتمی، حوادثی است که به طور مطلق و حتم از نشانه‏‌های [[ظهور]] نیست؛ بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد، مشروط نیز محقق می‏‌شود»<ref>[[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]؛ [[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|مهدویت دوران ظهور]]، ص ۱۹ - ۲۳.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. [[حجت الاسلام و المسلمین]] رضایی اصفهانی؛

:::::*'''[[نشانه‌های غیر حتمی]]:''' اموری هستند که در صورت فراهم بودن شرایط به عنوان نشانه پدید می‌آید»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۱۰۱-۱۰۹.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. [[حجت الاسلام و المسلمین]] سلیمیان؛

:::::*در پایان گفتنی است که از آنجایی که در منابع [[دینی]]، [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، به عنوان یکی از نشانه‌های برپایی [[قیامت]] شمرده شده است؛ پاره‌ای از [[نشانه‌های ظهور]] به عنوان نشانه‌های [[قیامت]] نیز شمرده می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} در این باره فرموده است: "[[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} فرمود: به ناگزیر ده چیز پیش از برپایی [[قیامت]] خواهد بود: [[سفیانی]]، [[دجال]]، [[دود در آسمان|دود]]، [[خروج دابة الارض|دابه]] "[[جنبنده]]"، [[خروج قائم]]{{ع}}، [[طلوع خورشید از مغرب]] خود، فرود آمدن [[حضرت عیسی]]{{ع}}، فرو رفتن در [[مشرق]] و فرو رفتن در جزیره العرب و آتشی که از قعر عدن بیرون خواهد آمد تا [[مردم]] را به سوی [[محشر]] سوق دهد"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۶.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۲۲۶- ۲۲۹.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. [[حجت الاسلام و المسلمین]] رجالی تهرانی؛

::::::[[علایم ظهور]] به دو دسته کلّی تقسیم می‌‏‏شوند: [[علایم حتمی]] و علایم غیرحتمی. چنانکه [[فضیل]] بن یسار از [[امام باقر]] {{ع}} [[روایت]] کرده که فرمود: نشانه‌‏های [[ظهور]] دو دسته است: یکی نشانه‏‌های غیرحتمی و دیگر نشانه‌‏های حتمی، [[خروج سفیانی]] از نشانه‌‏های حتمی است که راهی جز آن نیست<ref> غیبت نعمانی، با ترجمه غفّاری، باب ۱۸، ص ۴۲۹</ref> منظور از [[علایم حتمی]] آن است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود. و مقصود از علایم غیرحتمی آن است که حوادثی به‏‌طور مطلق و حتم از نشانه‌‏های [[ظهور]] نیست، بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقّق یابد مشروط نیز متحقّق می‌‏شود، و اگر شرط مفقود شود مشروط نیز تحقّق نمی‌‏یابد. و لذا مسلّم است علایمی که در مورد حتمی بودن آنها نصّی نداشته باشیم، احتمال رخ دادن آنها نیز وجود دارد»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۷۰ تا ۱۷۸.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. [[حجت الاسلام و المسلمین]] صادقی؛

::::::گروهی از نویسندگان معتقدند که بعضی از نشانه‌های ذکر شده برای [[ظهور]] معنای ظاهری خود را ندارند بلکه [[مظهر]] یک پدیده و سمبل آن هستند. [[سید محمد صدر]] در کتاب دوم و سوم از موسوعه [[غیبت]] این بحث را مطرح کرده و درباره احتمال رمزی بودن [[دجال]]، [[سفیانی]] و [[یأجوج و مأجوج]] سخن گفته است. وی [[دجال]] را سمبل حرکت‌های ضد [[اسلامی]] و [[انحرافات]] عمومی از جمله مظاهر [[فریبنده]] [[تمدن]] غربی، [[سفیانی]] را سمبل [[انحراف]] در میان [[مسلمانان]] و [[یأجوج و مأجوج]] را گونه‌هایی از همان [[دجال]] یا [[تمدن]] مادی می‌داند<ref>ر.ک: سید محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۶۴۰ تا ۶۴۷؛ همو، تاریخ ما بعد الظهور، ص ۱۴۹ و ۱۷۳ و ر.ک: اسماعیلی، مقاله "بررسی نشانه‌‌های ظهور".</ref>. از آن‌جا که در [[روایات]] متعدد، [[نشانه‌های ظهور]] غالبا با تعبیر واحدی آمده است سمبلیک دانستن آنها به راحتی ممکن نیست؛ مثلا اگر قرار بود مراد از [[سفیانی]]، طرز [[تفکر]] [[اموی]] و [[ابوسفیان]] و مقابله با [[اسلام]] باشد می‌توانست از آن تعبیرهای دیگری هم بشود یا دست‌کم در یکی دو [[روایت]] ردپایی از رمزی بودن و سمبل بودن آن باشد و حال آن‌که چنین نیست. علاوه بر این، اگر قرار باشد همه [[نشانه‌ها]] را سمبل [[انحراف]]، [[رفتار]] [[اجتماعی]] یا ... بدانیم راه برای چنین برداشتی در سایر موضوعات هم باز خواهد شد. این دیدگاه با اشکال‌های دیگری نیز روبه‌روست از جمله آن‌که: حمل [[نشانه‌ها]] به رمز بودن خلاف ظاهر [[روایات]] و ذهنیت عرفی مخاطبان آن است؛ تعبیر [[یأجوج و مأجوج]] در [[قرآن]] هم به کار رفته و معنای ظاهری آن مراد است؛ حمل بسیاری از [[نشانه‌های ظهور]] به معنای سمبلیک امکان‌پذیر نیست ضمن این‌که نیاز به قرینه دارد، یعنی از معنای اصلی خارج و مجاز خواهد شد؛ اگر چنین باشد هرکس طبق سلیقه خود [[علائم]] را [[تفسیر]] و توجیه خواهد کرد و به‌طور کلی مفهوم علامت و این [[ویژگی]] که موجب [[شناخت]] موضوع دیگر می‌شود، با سمبلیک بودن نمی‌سازد»<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]؛ [[تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور]]، ص ۵۶- ۵۹.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. [[حجت الاسلام و المسلمین]] علی‌پور؛

::::#توجیه این [[روایات]] در دو طریقی که نویسنده [[گمان]] برده است، منحصر نیست، زیرا می‌توان آنها را بر معنای مطابقی حمل کرده، امکان وقوعشان را به همان شکل که در [[روایات]] [[بیان]] شده تعبدا پذیرفت و [[علم]] به چگونگی وقوع آنها را به اهلش واگذار کرد. به هر حال، قسمتی از [[نشانه‌های ظهور]] تا کنون محقق شده است و برخی از آنها در حال و آینده به تدریج رخ می‌نماید»<ref>[[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|ظهور]]، ص ۲۴۲-۲۴۶.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. [[حجت الاسلام و المسلمین]] اسماعیلی؛

::::#برفرض، در [[روایات]] از برخی از اینها به عنوان نشانه [[ظهور]] یاد شده باشد، از کجا معلوم که منظور [[ظهور]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} باشد؟»[[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۴۵-۲۴۶.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۲. [[حجت]] الاسلام والمسلمین [[هاشمی]] شهیدی؛

:::::#علاماتی است [[عامه]]، که این علامات از برای [[عامه]] عوام و [[خاصه]] [[خواص]] ظاهر خواهد شد و دانستن آن اختصاص به [[حضرت]] ندارد. بلکه برای همه و [[عامه]] [[مردم]] است و هرکس از عوام و [[خواص]]، آنها را (کم و بیش در طول مدت [[عمر]] خود اگرچه خیلی کوتاه) خواهد دید»<ref>[[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵، ۲۶.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۳. [[حجت]] الاسلام والمسلمین زهادت؛

::::#'''متصل و منفصل''': <ref>از این علامت به قریب و بعید نیز می‌توان تعبیر کرد.</ref> مراد از علایم متصل، علایمی است که نزدیک به [[ظهور]] و همراه با آن تحقق می‌یابند و به گونه‌ای که فاصلۀ زمانی زیادی بین آنها و [[ظهور]] نیست و پیدایش این علایم به معنای قریب الوقوع بودن [[ظهور]] است، و مراد از علایم منفصل، علایمی است که با زمان [[ظهور]] فاصله زمانی دارد و تحقق و پیدایش آنها باعث [[اطمینان قلبی]] بیشتر [[مؤمنان]] شده و [[روحیه امید]] را در آنان زنده نگه می‌دارد. از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|" لَيْسَ بَيْنَ قِيَامٍ الْقَائِمِ وَ بَيْنَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَيْلَةً"}}<ref>غیبة طوسی، ص۴۴۵، ش ۴۴۰.</ref>. البته باید توجه داشت که معمول [[علایم حتمی]] از گروه علامت‌های متصّل می‌باشند که نزدیک [[ظهور]] محقق می‌شوند. تقسیمات دیگر نیز گفته شده است مانند عادی و غیرعادی، آسمانی و زمینی، که عموماً ذوقی است<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۶۲.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. [[حجت الاسلام و المسلمین]] علی‌زاده؛

:::::#پیاده شدن برادران ترک در "[[الجزیره]]"<ref>علامه سید محمد صدر معتقد است که مقصود از جزیره، سرزمین مابین النهرین در عراق است که در متون کهن بدین اسم نامیده می‌شده است.</ref> و پیاده شدن [[رومیان]] در "الرمله"<ref>آنچنان که یاقوت حموی در معجم البلدان، ج ۳، ص ۶۹ آورده است، الرمله شهر بزرگ و مرکزی منطقه فلسطین بوده که از بین رفته است.</ref><ref>الارشاد، ج ۲، صص ۳۶۸ و ۳۷۲؛ الاختصاص، صص ۲۵۵ و ۲۵۶؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ تفسیرالعیاشی، ج ۱، ص ۶۴؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۴۱ و ۴۴۲؛ الخرائج، ج ۳، صص ۱۱۵۶ و ۱۱۵۷؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۸۷؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶؛ الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۴۹؛ منتخب الانوار المضیئه، صص ۶۲ و ۳۰۵؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۲۱۲ و ۲۲۲ و ۲۳۷ و در منابع [[اهل سنت]]: الفصول المهمه، ص ۲۹۰؛ عقد الدرر، ص ۱۲۴.</ref><ref>[[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)]]، ص۲۱-۲۸.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۵. آقای باقری‌زاده [[اشعری]]؛

::::::البته در [[احادیث]]، به [[نشانه‌های غیر حتمی]]، تصریح نشده است؛ ولی می‌توان نشانه‌هایی را که حتمی خوانده نشده‌اند، جزو [[نشانه‌های غیر حتمی]] شمرد<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص۴۲۹–۴۳۱.</ref>»<ref>[[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۱، ۷۲.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۶. [[حجت الاسلام و المسلمین]] زمانی؛

:::::#'''نشانه‌های [[عام و خاص]]:''' نشانه‌های عام به [[بیان]] اوضاع عمومی‌قبل از [[ظهور]] می‌پردازد؛ مانند [[افزایش فساد]]، [[ناامنی]]، بیماری‌ها و واقع شدن زلزله‌های ویران‌گر. درمقابل، برخی از [[نشانه‌ها]] مواردی خاص را مطرح می‌کنند که قبل از [[ظهور]] یا [[قیام]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} رخ خواهند داد. به این نوع [[نشانه‌ها]]، نشانه‌های خاص و موردی گفته می‌شود؛مانند [[خروج سفیانی]] و [[ندای آسمانی]]»<ref>[[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰-۱۲.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۷. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛