←بجیله و اهل رده
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
== [[بجیله]] و [[اهل]] رده == | == [[بجیله]] و [[اهل]] رده == | ||
بعد از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} و با [[شورش]] برخی [[قبایل]] علیه [[حکومت مدینه]]، بسیاری از [[اعراب]] منطقه [[یمن]] راه [[ارتداد]] پیمودند که از جمله آنان برخی از مردم [[قبیله]] بجیله بودند. [[ابوبکر]]، با فرا خواندن [[جریر بن عبدالله بجلی]]، او را بار دیگر نزد [[قوم]] خود بجیله فرستاد تا آنان را که پس از [[پذیرش اسلام]] بر [[ایمان]] خود ثابت ماندند، علیه کسانی که راه ارتداد پیموده بودند، [[بسیج]] نماید. سپس نزد [[خثعم]] برود و با کسانی که [[ذوالخلصه]] را [[یاری]] کردند و به [[حمایت]] از آن کمر بسته بودند، بستیزد. او نیز چنین کرد و سپس به نزد [[قبیله خثعم]] رفت اما جز اندکی، کسی در برابر او [[مقاومت]] نکرد پس او با کشتن آنها مأموریت خود را به انجام رسانید.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۳۲۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۷۵.</ref> همچنین در برخی منابع، تجمعی از مردم | بعد از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} و با [[شورش]] برخی [[قبایل]] علیه [[حکومت مدینه]]، بسیاری از [[اعراب]] منطقه [[یمن]] راه [[ارتداد]] پیمودند که از جمله آنان برخی از مردم [[قبیله]] بجیله بودند. [[ابوبکر]]، با فرا خواندن [[جریر بن عبدالله بجلی]]، او را بار دیگر نزد [[قوم]] خود بجیله فرستاد تا آنان را که پس از [[پذیرش اسلام]] بر [[ایمان]] خود ثابت ماندند، علیه کسانی که راه ارتداد پیموده بودند، [[بسیج]] نماید. سپس نزد [[خثعم]] برود و با کسانی که [[ذوالخلصه]] را [[یاری]] کردند و به [[حمایت]] از آن کمر بسته بودند، بستیزد. او نیز چنین کرد و سپس به نزد [[قبیله خثعم]] رفت اما جز اندکی، کسی در برابر او [[مقاومت]] نکرد پس او با کشتن آنها مأموریت خود را به انجام رسانید.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۳۲۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۷۵.</ref> همچنین در برخی منابع، تجمعی از مردم بَجيله در یمن همراه با ازدیان و خثعم در شنوءه به [[فرماندهی]] حُميضة بن يمان علیه [[حکومت]] مرکزی [[مدینه]] گزارش شده است. در پی این تجمع، عامل [[طائف]]، گروهی را برای سرکوبی‌شان فرستاد. این [[سپاه]]، با متفرق کردن [[جماعت]] اطراف [[حمیضه]]، بار دیگر آنان را به اسلام بازگرداند.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۳۲۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۷۵.</ref> | ||
بجلیان و [[فتوحات اسلامی]] | == بجلیان و [[فتوحات اسلامی]] == | ||
در جریان فتوحات اسلامی و در ایام [[خلافت]] [[عمر بن خطاب]]، زمانی که یک سال از [[شکست]] [[مسلمانان]] در [[نبرد جسر]] می‌‌گذشت و آنان رغبتی به انجام [[فتوحات]] در [[عراق]] و [[نبرد]] با قوای ساسانی نداشتند، [[جریر بن عبدالله بجلی]] و قبیله‌اش جهت امر فتوحات از سراة نزد [[عمر]] رفتند. وی شرط حضور خود و قبیله‌اش در فتوحات را بازگرداندن شاخه‌های پراکنده آن از میان دیگر [[قبایل]] قرار داد و عمر نیز با شرط او موافقت کرد و از قبایل مختلف خواست تا بجلیان حاضر در قبایل خود را نزد او بفرستند. <ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۴۶۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۴۴۱.</ref> با جمع شدن بجلیان، عمر [[ریاست]] آنان را به [[جریر]] سپرد و از آنها خواست تا جهت امر فتوحات به عراق بروند. اما آنان نپذیرفتند و خواستند برای فتوحات به [[شام]] بروند. عمر ناچار با این امتیاز که یک چهارم [[خمس]] اموالی که از مناطق [[فتح]] شده عراق از آن این [[قبیله]] باشد،<ref> منابع تاریخی اشاره دارد که یک چهارم سپاه اسلام را در جنگ قادسیه، نیروهای قبیله بجیله تشکیل میدادند. هنگام توزیع غنایم، شرط یک چهارمی که این قبیله نهاده بود مشکل‌ساز شد و در حالی که سپاهیان بجلی توقع یک چهارم خمس غنایم را داشتند، سعد بن ابی وقاص (فرمانده جنگ قادسیه) این شرط را محدود به جنگ قادسیه دانست. پس از دخالت عمر برای حل این اختلاف، سپاهیان بجلی به سهم مساوی با دیگر سپاهیان رضایت دادند. با این حال شرط مذکور همواره مایه افتخار بجیله بوده است.</ref> آنها را روانه عراق کرد.<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۴۹.</ref> عمر پس از جمع شدن نیروها و [[تجهیز]] آنان، [[رایت]] فرماندهى به [[جریر بن عبدالله]] بجلى سپرد و از او خواست تا با قبیله خود به کمک [[مثنی بن حارثه]] بشتابد.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۴۶۳.</ref> [[جریر]] با [[سپاه]] تحت فرمانش حرکت کرد و خود را به [[حیره]] رساند. [[مثنی]] که میان [[قادسیه]] و خفان اردو زده بود از جریر و دیگر مددکاران تازه نفسی که تازه از راه رسیده بودند خواست تا همگی در بویب –نزدیک [[کوفه]] کنونی- [[اجتماع]] کنند. با اجتماع [[مسلمین]] در کنار پل بویب، دیری نگذشت که نبردی سخت بین [[ایرانیان]] و مسلمین در گرفت. جریر سوى پل رفت و با مهران پسر [[باذان]] که از بزرگان پارسى بود و پل را [[بریده]] بود، رو به رو شد. این [[نبرد]] سخت با کشته شدن مهران به دست منذر بن [[حسان]] بن [[ضرار]] ضبى و جریر<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۴۴۱-۴۴۲.</ref> در سال چهاردهم، خاتمه یافت<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۱۴۳.</ref> گفته شده که در برخی [[فتوحات]] [[عراق]] دو هزار تن از بجلیان در رکاب [[مثنی بن حارثه]] جنگیدند.<ref>عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۶۵.</ref> [[عمر]] همچنین [[یزید بن اسد]] [[بجلی]] را همراه سپاهی از مسلمین به [[شام]] فرستاد. او پس از انجام [[مأموریت]] خود در همان بلاد ساکن شد. وی همان شخصیتی است که به هنگام محاصره [[عثمان]] از سوی معترضین، از سوی [[معاویه]] به [[یاری]] عثمان فرستاد شد. لکن او بعد از [[قتل عثمان]] به [[مدینه]] رسید. وی در [[زمان]] [[خلافت علی]]{{ع}} جانب معاویه را گرفت و در [[جنگ]] علیه علی{{ع}} و یارانش در [[صفین]] شرکت کرد. <ref> ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ج۶، ص۵۰۷.</ref> به علاوه این که عزرة بن قیس احمسی یا [[عروة بن قیس]] هم از کسانی بود که همراه با [[خالد بن ولید]] در فتوح شام حضور داشت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۳۹. </ref> | در جریان فتوحات اسلامی و در ایام [[خلافت]] [[عمر بن خطاب]]، زمانی که یک سال از [[شکست]] [[مسلمانان]] در [[نبرد جسر]] می‌‌گذشت و آنان رغبتی به انجام [[فتوحات]] در [[عراق]] و [[نبرد]] با قوای ساسانی نداشتند، [[جریر بن عبدالله بجلی]] و قبیله‌اش جهت امر فتوحات از سراة نزد [[عمر]] رفتند. وی شرط حضور خود و قبیله‌اش در فتوحات را بازگرداندن شاخه‌های پراکنده آن از میان دیگر [[قبایل]] قرار داد و عمر نیز با شرط او موافقت کرد و از قبایل مختلف خواست تا بجلیان حاضر در قبایل خود را نزد او بفرستند. <ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۴۶۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۴۴۱.</ref> با جمع شدن بجلیان، عمر [[ریاست]] آنان را به [[جریر]] سپرد و از آنها خواست تا جهت امر فتوحات به عراق بروند. اما آنان نپذیرفتند و خواستند برای فتوحات به [[شام]] بروند. عمر ناچار با این امتیاز که یک چهارم [[خمس]] اموالی که از مناطق [[فتح]] شده عراق از آن این [[قبیله]] باشد،<ref> منابع تاریخی اشاره دارد که یک چهارم سپاه اسلام را در جنگ قادسیه، نیروهای قبیله بجیله تشکیل میدادند. هنگام توزیع غنایم، شرط یک چهارمی که این قبیله نهاده بود مشکل‌ساز شد و در حالی که سپاهیان بجلی توقع یک چهارم خمس غنایم را داشتند، سعد بن ابی وقاص (فرمانده جنگ قادسیه) این شرط را محدود به جنگ قادسیه دانست. پس از دخالت عمر برای حل این اختلاف، سپاهیان بجلی به سهم مساوی با دیگر سپاهیان رضایت دادند. با این حال شرط مذکور همواره مایه افتخار بجیله بوده است.</ref> آنها را روانه عراق کرد.<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۴۹.</ref> عمر پس از جمع شدن نیروها و [[تجهیز]] آنان، [[رایت]] فرماندهى به [[جریر بن عبدالله]] بجلى سپرد و از او خواست تا با قبیله خود به کمک [[مثنی بن حارثه]] بشتابد.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۴۶۳.</ref> [[جریر]] با [[سپاه]] تحت فرمانش حرکت کرد و خود را به [[حیره]] رساند. [[مثنی]] که میان [[قادسیه]] و خفان اردو زده بود از جریر و دیگر مددکاران تازه نفسی که تازه از راه رسیده بودند خواست تا همگی در بویب –نزدیک [[کوفه]] کنونی- [[اجتماع]] کنند. با اجتماع [[مسلمین]] در کنار پل بویب، دیری نگذشت که نبردی سخت بین [[ایرانیان]] و مسلمین در گرفت. جریر سوى پل رفت و با مهران پسر [[باذان]] که از بزرگان پارسى بود و پل را [[بریده]] بود، رو به رو شد. این [[نبرد]] سخت با کشته شدن مهران به دست منذر بن [[حسان]] بن [[ضرار]] ضبى و جریر<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۴۴۱-۴۴۲.</ref> در سال چهاردهم، خاتمه یافت<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۱۴۳.</ref> گفته شده که در برخی [[فتوحات]] [[عراق]] دو هزار تن از بجلیان در رکاب [[مثنی بن حارثه]] جنگیدند.<ref>عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۶۵.</ref> [[عمر]] همچنین [[یزید بن اسد]] [[بجلی]] را همراه سپاهی از مسلمین به [[شام]] فرستاد. او پس از انجام [[مأموریت]] خود در همان بلاد ساکن شد. وی همان شخصیتی است که به هنگام محاصره [[عثمان]] از سوی معترضین، از سوی [[معاویه]] به [[یاری]] عثمان فرستاد شد. لکن او بعد از [[قتل عثمان]] به [[مدینه]] رسید. وی در [[زمان]] [[خلافت علی]]{{ع}} جانب معاویه را گرفت و در [[جنگ]] علیه علی{{ع}} و یارانش در [[صفین]] شرکت کرد. <ref> ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ج۶، ص۵۰۷.</ref> به علاوه این که عزرة بن قیس احمسی یا [[عروة بن قیس]] هم از کسانی بود که همراه با [[خالد بن ولید]] در فتوح شام حضور داشت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۳۹. </ref> | ||
[[قبیله]] [[بجیله]] همراه با جریر بجلی در نبرد [[ایران]] نیز حضوری پررنگ داشتند. در نبرد قادسيه، که بجلیان یک چهارم سپاه مسلمین را تشکیل میدادند،<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۶۳.</ref> دو هزار تن از بجلیان تحت فرماندهى جریر حضور بسیار فعالی داشتند.<ref> دینوری، اخبار الطوال، ص۱۲۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۷۹؛ نیز نک: محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۴۸۶.</ref> هزار نفر از این بجلیان را [[زنان]] [[بجلی]] تشکیل میدادند که از حیث تعداد در مقایسه با دیگر [[قبایل]] بیشترین تعداد زنان حاضر را به خود اختصاص داده بودند. آنان در کنار هزار مرد جنگاور خود از این [[قوم]] حضور داشتند و پس از تأسیس [[کوفه]] در این [[شهر]] سکونت گزیدند.<ref> عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۶۵.</ref> بجلیان در [[فتح]] [[تستر]](شوشتر) نیز نقش آفرین برخی حوادث بودند. در یکی از برهه‌های این [[جنگ]]، وی در حالی که [[فرمانده]] [[میمنه]] [[سپاه]] بود.<ref> ابن اعثم کوفی، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، ص۲۱۷.</ref> از طرف [[عمار]] [[مأموریت]] یافت تا به کمک سپاه [[ابوموسی]] رود. وی نیز پس از فتح آن به ابوموسی پیوست<ref> حسن بن محمد بن حسن قمی، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی بن حسن عبدالملک قمی، ص۲۹۹.</ref> از جمله [[فتوحات]] وی در [[زمان عمر]]، فتح بواریج [[انبار]] بود که به [[فرماندهی]] وی گشوده شد و [[مردم]] آن شهر در قبال ادای چهارصد هزار درهم و هزار [[عبای قطوانی]] در هر سال با [[جریر]] [[صلح]] کردند<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، ص۳۵۲.</ref> او در [[جنگ نهاوند]] در رکاب نعمان جنگید.<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، ج۹، ص۹.</ref> بعد از فتح [[جلولاء]]، [[عمرو بن مالک]] وی را همراه با چهار هزار سوار در جلولاء باقی گذاشت تا پایگاهی باشد که از [[نفوذ]] [[ایرانیان]] به نواحی [[عراق]] جلوگیری کند.<ref> دینوری، اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، ص۱۶۳.</ref> | [[قبیله]] [[بجیله]] همراه با جریر بجلی در نبرد [[ایران]] نیز حضوری پررنگ داشتند. در نبرد قادسيه، که بجلیان یک چهارم سپاه مسلمین را تشکیل میدادند،<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۶۳.</ref> دو هزار تن از بجلیان تحت فرماندهى جریر حضور بسیار فعالی داشتند.<ref> دینوری، اخبار الطوال، ص۱۲۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۷۹؛ نیز نک: محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۴۸۶.</ref> هزار نفر از این بجلیان را [[زنان]] [[بجلی]] تشکیل میدادند که از حیث تعداد در مقایسه با دیگر [[قبایل]] بیشترین تعداد زنان حاضر را به خود اختصاص داده بودند. آنان در کنار هزار مرد جنگاور خود از این [[قوم]] حضور داشتند و پس از تأسیس [[کوفه]] در این [[شهر]] سکونت گزیدند.<ref> عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۶۵.</ref> بجلیان در [[فتح]] [[تستر]](شوشتر) نیز نقش آفرین برخی حوادث بودند. در یکی از برهه‌های این [[جنگ]]، وی در حالی که [[فرمانده]] [[میمنه]] [[سپاه]] بود.<ref> ابن اعثم کوفی، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، ص۲۱۷.</ref> از طرف [[عمار]] [[مأموریت]] یافت تا به کمک سپاه [[ابوموسی]] رود. وی نیز پس از فتح آن به ابوموسی پیوست<ref> حسن بن محمد بن حسن قمی، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی بن حسن عبدالملک قمی، ص۲۹۹.</ref> از جمله [[فتوحات]] وی در [[زمان عمر]]، فتح بواریج [[انبار]] بود که به [[فرماندهی]] وی گشوده شد و [[مردم]] آن شهر در قبال ادای چهارصد هزار درهم و هزار [[عبای قطوانی]] در هر سال با [[جریر]] [[صلح]] کردند<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، ص۳۵۲.</ref> او در [[جنگ نهاوند]] در رکاب نعمان جنگید.<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، ج۹، ص۹.</ref> بعد از فتح [[جلولاء]]، [[عمرو بن مالک]] وی را همراه با چهار هزار سوار در جلولاء باقی گذاشت تا پایگاهی باشد که از [[نفوذ]] [[ایرانیان]] به نواحی [[عراق]] جلوگیری کند.<ref> دینوری، اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، ص۱۶۳.</ref> | ||