حبة بن جوین عرنی بجلی کوفی ابوقدامه
آشنایی اجمالی
عرنی منسوب به عرینه، قبیله‌ای از بجیله است[۱]. وی از تابعین و از یاران امیر المؤمنین علی(ع) و از محدثان شیعه است[۲]. کسی از رجال شناسان شیعه او را به عنوان صحابی معرفی نکرده و تنها در برخی منابع صحابه‌شناسی به اعتبار حدیثی که از او گزارش شده، او را جزء صحابه به شمار آورده و در عین حال آن را رد کرده‌اند[۳]. ابن اثیر[۴] و ابن حجر[۵] از او نام برده، می‌گویند: ابن عقده او را جزء صحابه دانسته و حدیث غدیر را از او نقل کرده است. این دو صحابه نگار پس از ذکر طریق ابن عقده و نقل حدیث او درباره غدیر و سخنان رسول خدا(ص) در آن روز، نوشته‌اند: حبه صحابی نیست، بلکه از اصحاب علی(ع) و ابن مسعود است. دلیل این مطلب هم قسمتی از این حدیث است که حبه می‌گوید: من در آن روز (غدیر) مشرک بودم. در صورتی که پیامبر این حدیث (غدیر) را در حجة الوداع فرمود که در آن زمان مشرکی با آن حضرت همراه نبود و حتی از یک سال قبل اعلام شده بود که مشرکین حق ندارند در مراسم حج شرکت کنند. به نظر می‌رسد آنچه باعث شده حدیث غدیر به حبه نسبت داده شود در واقع منا شده و محاجه امیرمؤمنان درباره حدیث غدیر است که در رحبه کوفه اتفاق افتاده است. در خبر مشهور و معتبر رحبه چنین آمده است که گروهی از صحابه در رحبه کوفه گواهی دادند که رسول خدا(ص) و درباره علی(ع) فرموده: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ»؛ یکی از راویان این واقعه (مناشده)، حبه غرنی است[۶]. همچنین ابن مردویه[۷] و حسکانی[۸] حدیث سد ابواب (فرمان الهی به بستن درهای مسجد پیامبر غیر از در خانه اهل بیت(ع)) را به نقل از حبه عرنی آورده‌اند که با توجه به صحابی نبودن وی، باید گفت در سند، افتادگی وجود دارد. حبه عرنی در سال ۷۹ از دنیا رفت[۹].[۱۰]
جستارهای وابسته
- بجیله (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ سمعانی، الأنساب، ج۴، ص۱۸۲.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، رجال، ص۶۰.
- ↑ ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۲۹.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۹، ص۶۶۹.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۱۴۰، همچنین بنگرید: ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۱۲.
- ↑ ابن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۲۱۶؛ ابن مغازلی، ابوالحسن علی بن محمد الشافعی، مناقب الإمام علی بن ابی طالب، ص۷۱.
- ↑ ابن مردویه، مناقب الإمام علی بن ابی طالب، ص۳۲۶.
- ↑ حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل فی الآیات النازلة فی اهل البیت، ج۲، ص۲۸۱.
- ↑ خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۲۱۴.
- ↑ صادقی، مصطفی، مقاله «حبة بن جوین عرنی بجلی کوفی ابوقدامه»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۵۲۳.