نور العین فی مشهد الحسین (کتاب)
| نور العین فی مشهد الحسین | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | ابراهیم بن محمد اسفراینی |
| مذهب | اهل سنت |
| شابک | |
نور العین فی مشهد الحسین، کتابی است که با زبان عربی به بررسی موضوع گزارش واقعۀ عاشورا و شهادت امام حسین می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر ابراهیم بن محمد اسفراینی است.[۱]
دربارهٔ کتاب
نورالعین، مقتلی منسوب به «ابواسحاق اسفراینی» است و این عنوان (کنیه و نسبت)، منحصر به ابراهیم بن محمد بن ابراهیم اسفراینی(م ۴۱۷ یا ۴۱۸ق)، فقیه شافعی است؛ اما هیچ یک از منابع کهن، تألیف چنین کتابی را در شرح حال او گزارش نکرده‌اند[۲].
در میان کتاب‌شناسان متأخر، ابتدا اسماعیل پاشا بغدادی[۳] و پس از او، شیخ آقا بزرگ تهرانی[۴] و یوسف اِلیان سَرکیس[۵] این کتاب را به وی منسوب نموده‌اند. آنچه نظر اسماعیل پاشا را کم اعتبار می‌کند، اشاره وی به وفیات الأعیان به عنوان منبع است، حال آنکه ما چنین مطلبی را در وفیات الأعیان نیافتیم و اسماعیل پاشا خود در کتاب دیگرش، إیضاح المکنون، کتاب را بدون ذکر مؤلف آن، معرفی کرده است[۶].
کتاب‌شناسان معاصر، مانند سید عبدالعزیز طباطبایی، نیز بر این اعتقادند که این کتاب را بر اسفراینی بسته‌اند؛ زیرا اسلوب و سبک آن، با کتاب‌های تألیف شده در قرن چهارم، یعنی سال‌های تدریس و تألیف اسفراینی، همسان نیست[۷].
نکته آخر، آنکه مطالب کتاب، بدون سند و مأخذ است و گاه چنان غیر معتبر و دور از عقل است[۸] که تألیف آن را از سوی یک فقیه دانشمند، بعید می‌سازد. از این‌رو، محققان خبره در سیره و تاریخ امام حسین(ع)، به انکار آن پرداخته‌اند[۹][۱۰]
فهرست کتاب
دربارهٔ پدیدآورنده
پانویس
- ↑ وبگاه حدیث نت
- ↑ ر.ک: طبقات الشافعیه، ج۴، ص۲۵۶؛ وفیات الأعیان، ج۱، ص۲۸؛ تبیین کذب المفتری، ص۲۴۳؛ سیر أعلام النبلاء، ج۱۷، ص۳۵۳؛ البدایة و النهایة، ج۱۲، ص۳۰.
- ↑ هدیة العارفین، ج۱، ص۸.
- ↑ الذریعة، ج۱۷، ص۷۲–۷۳، ش۳۸۰.
- ↑ معجم المطبوعات العربیة، ج۱، ص۴۳۶.
- ↑ ایضاح المکنون، ج۲، ص۶۸۵.
- ↑ ر.ک: أهل البیت فی المکتبة العربیة، ص۶۵۵.
- ↑ مانند آنکه اسب امام حسین(ع) به تنهایی ۲۶ سواره و نُه اسب را کشت (نورالعین، ص۵۱) و یا جنگ از روز سوم محرم شروع شد و امام(ع) در همان روز سوم، هزار نفر را کشت (ص ۳۶) و موارد دیگر (ر.ک، ص۷ و ۳۷-۳۸ و ۴۱ و ۴۴ و ۴۸ و...).
- ↑ مانند شهید قاضی طباطبایی که آن را در ضعف و جعل، مانند مقتل منسوب به ابو مخنف و سراسر قصه می‌خواند (تحقیق درباره اولْ اربعین حضرت سید الشهدا(ع)، ص۶۰) و نیز میرزا محمد ارباب در اربعین حسینیه (ص ۲۷۲) و فضلعلی قزوینی در الإمام حسین(ع) و أصحابه (ج ۱، ص۱۵۰).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین، ص:۳۵-۳۶.
- ↑ کتابخانه مدرسه فقاهت