مقام اصطفاء الهی
- اين مدخل از زیرشاخههای بحث مقام معصوم و مرتبط با مدخل اصطفاء است. مدخلهای وابسته به این بحث:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اصطفاء الهی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
از جمله مقامات امامان معصوم(ع) مقام اصطفاء الهی که در زیارت جامعه کبیره با عبارت "الْمُصْطَفَوْنَ" به معنای "برگزیدگان خداوند" است[۱] آمده است. در همین راستا این عبارت نیز در زیارت جامعه کبیره آمده است: " اصْطَفَاكُمْ بِعِلْمِهِ " "با علم خود، شما را برگزید"[۲].
واژهشناسی لغوی
- واژه اصطفاء از باب افتعال و از ریشه "ص ـ ف ـ و" است. لغویان صفو را به معنای ضد کدر[۳]، خلوص شیء از آمیختگی با غیر خود یا از آلودگی و کدورت[۴] و نیز بهترین هر چیز دانستهاند[۵]. با توجه به دلالت باب افتعال بر گزینش و اختیار[۶]، اصطفاء به معنای برگزیدن شخص یا چیزی برای خالص کردن آن از آلودگی و کدورت است[۷][۸].
- "اصطفا" از ریشه "صفو" است که دلالت بر خلوص از هرگونه ناخالصی میکند. "صفا" را که در مقابل "کدورت" میگیرند، از همین ریشه است؛ یعنی خداوند، با علم بیپایان خود میدید که لباس امامت جز بر قامت زیبای شما برازنده نیست، لذا شما را مفتخر به پوشیدن این لباس نمود، در وصایای پیامبر(ص) به امیرمؤمنان(ع) چنین نقل شده است:"خداوند عزّ وجل به دنیا نظر کرد و مرا برگزید، بار دوم نظر کرد و تو را برگزید، بار سوم نظر کرد، امامانی را که از فرزندان تو هستند برگزید، بار چهارم نظر کرد، حضرت فاطمه(س) را از میان زنها برگزید[۹][۱۰].
- این صفوت، همانگونه که در گذشته گفتیم کاملاً حساب شده است، خواست خداوند است و البتّه در تداوم این مسیر، رفتار شایسته و بندهمنشانه آنان نیز تأثیرگذار است[۱۱].
- مرادف فارسی "الْمُصْطَفَوْنَ" "برگزیدگان" از ریشه "صفو" به معنای "پیراسته بودن از هر ناخالصی" است. واژه "صفا" -که ضدّ کدورت است- واژه "تصفیه" که به معنای "خالص کردن از ناخالصیها" است، از همین ریشه است. واژه "صفوه" که به فتح و کسر و ضمّ صاد نیز میتوان خواند، از همین ریشه میباشد[۱۲][۱۳].
اصطفاء در قرآن
اصطفاء در زیارت جامعه کبیره
- "سلام بر شما امامان(ع) که برگزیدگان حضرت حق هستید"؛ یعنی در بین گروههای اولیا -که عطر فضیلت و انسانیّت را میپراکنند- شما معطّرترین هستید و در حقیقت خلاصه فضایل آنان میباشید: "آنچه خوبان همه دارند، شما گلهای معطّر تنها دارید"[۱۴].
منابع
منبعشناسی جامع مقام معصوم
پانویس
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۴.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۸۰.
- ↑ التحقیق، ج۶، ص۲۵۷ـ۲۵۸؛ ترتیبالعین، ص۴۵۲، «صفو»؛ فرهنگجامع، ج۳، ص۱۶۸۷.
- ↑ نثر طوبی، ج۲، ص۴۹؛ مفردات، ص۴۸۷؛ التحقیق، ج۶، ص۲۵۷، «صفو».
- ↑ ترتیبالعین، ص۴۵۲، «صفو».
- ↑ التحقیق، ج۶، ص۲۵۸، «صفو».
- ↑ التحقیق، ج۶، ص۲۵۹، «صفو».
- ↑ خراسانی، محمد مهدی، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۳، ص: ۴۷۷ - ۴۸۵.
- ↑ " يَا عَلِيُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَشْرَفَ عَلَى الدُّنْيَا فَاخْتَارَنِي مِنْهَا عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ ثُمَّ اطَّلَع الثَّانِيَةَ فَاخْتَارَكَ عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ بَعْدِي ثُمَّ اطَّلَعَ الثَّالِثَةَ فَاخْتَارَ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ بَعْدَكَ ثُمَّ اطَّلَعَ الرَّابِعَةَ فَاخْتَارَ فَاطِمَةَ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ "؛ الخصال: ج۱، ۲۰۶.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۸۰.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۸۰.
- ↑ معجم مقاییس اللغه، ص:۵۴۵.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۴.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۴.