حاطب بن حارث جمحی
آشنایی اجمالی
«حاطب» فرزند حارث بن معمر، از تیره بنو جمح، از قریش است[۱]. نام پدرش به اشتباه در شمار صحابه آمده است[۲]. مادرش قتیله دختر مظعون بن حبیب بود، از این رو عثمان بن مظعون، صحابی مشهور، دایی حاطب است[۳]
حاطب از مسلمانان قدیمی در مکه و از مهاجران به حبشه در هجرت دوم بود [۴]. در این هجرت همسرش فاطمه دختر مجلل عامری معروف به ام جمیل و دو فرزندش حارث و محمد نیز همراه او بودند[۵]، اما حاطب در همان حبشه درگذشت و همسر و فرزندانش در سال هفتم همراه جعفر بن ابی طالب به مدینه بازگشتند[۶].
در میان فرزندان حاطب، حارث و محمد معروف‌ترند؛ حارث بعدها در زمان عبد الله بن زبیر به عنوان حاکم مدینه منصوب شد[۷]. محمد نیز برادر مادری عبدالله بن جعفر بن ابی طالب بود[۸]. به جز این دو، از چهار فرزند دیگر حاطب، در منابع یاد شده است: سعید[۹]، قدامه[۱۰]، منیبق[۱۱] و عبدالله که مادرش کنیزی به نام جهیره بود[۱۲]. به جز عبدالله، همه فرزندان حاطب در شمار صحابه‌اند. از نسل حاطب، عمرو بن محمد و حاطب بن عمرو بن حارث در شمار کشته شدگان نبرد حره در سال ۶۳ هستند[۱۳]. همچنین از نسل وی، عیسی بن لقمان بن محمد در دوره منصور، خلیفه عباسی، حاکم مصر[۱۴] و در دوره مهدی عباسی حاکم کوفه بود[۱۵].[۱۶]
جستارهای وابسته
- حارث بن معمر (پدر)
- بنو جمح (قبیله)
قریش (قبیله)
- قتیله بنت مظعون بن حبیب (مادر)
- عثمان بن مظعون (دایی)
- فاطمه بنت مجلل عامری (همسر)
- حارث بن حاطب بن حارث جمحی (فرزند)
- محمد بن حاطب بن حارث جمحی (فرزند)
- سعید بن حاطب بن حارث جمحی (فرزند)
- قدامه بن حاطب بن حارث جمحی (فرزند)
- منیبق بن حاطب بن حارث جمحی (فرزند)
- عبدالله بن حاطب بن حارث جمحی (فرزند)
- عمرو بن محمد (نوه)
- حاطب بن عمرو بن حارث (نوه)
- عیسی بن لقمان بن محمد (نوه)
منابع
پانویس
- ↑ مصعب زبیری، نسب قریش، ص۳۹۵.
- ↑ بنگرید: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۳.
- ↑ زبیر بن بکار، جمهرة نسب قریش و أنسابها، ج۲، ص۸۸۷.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۱۵۲.
- ↑ بعضی تولد این دو فرزند را در حبشه می‌دانند ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۶۱.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۷.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۲۱۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۶۳.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۳، ص۱۲۹۸.
- ↑ ابن قانع، ج۲، ص۳۵۹.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۷۹.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۱۵۲.
- ↑ خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۱۸۶.
- ↑ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۶۲.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۸، ص۱۲۰.
- ↑ قلیچ، رسول، مقاله «حاطب بن حارث جمحی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۵۱۴.