آداب معاشرت در معارف و سیره حسینی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث آداب معاشرت است. آداب معاشرت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آداب معاشرت در قرآن - آداب معاشرت در حدیث - آداب معاشرت در اخلاق اسلامی - آداب معاشرت در نهج البلاغه - آداب معاشرت در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط ندارددوستی با مردم
در کتاب الخصال به سندش، از امام حسین (ع)، از امام علی (ع) نقل است که: پیامبر خدا (ص) فرمود: «اساس عقل، پس از ایمان به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»[۱][۲]
پیوند با مردم
در کتاب نزهة الناظر از امام حسین (ع) نقل است که: کسی توانایی بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او قطع رابطه نموده، بپیوندد[۳][۴]
آن که سزاوار همنشینی است
در کتاب تحف العقول از امام حسین (ع) اینگونه نقل شده است: از عوامل مقبولیّت [در بین مردم]، نشستن با خردمندان است[۵][۶]
آن که سزاوار همنشینی نیست
در کتاب نثرالدر از امام حسین (ع) نقل شده است که: همنشینی با فاسقان، تردید برانگیز است[۷][۸]
جلب رضایت مردم با نارضایی آفریدگار
در کتاب الفتوح پس از یادکردِ نامه عبیداللّه بن زیاد به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، حسین (ع) آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که رضایت خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، رستگار نمی‌شوند»[۹][۱۰]
پذیرش عذر
در کتاب نظم درر السمطین از امام حسین (ع) آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (ع) برایم گفت که شنیده است جدّم پیامبر خدا (ص) می‌فرماید: «به حوض کوثر درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»[۱۱][۱۲]
ادب درخواست
در کتاب تحف العقول نقل شده است: مردی نزد امام حسین (ع) آمد و درخواستی کرد. امام (ع) فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، شایسته نیست: بدهی سنگین، فقری که انسان را به خاک سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»[۱۳][۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): رَأْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الْإِيمَانِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ» (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
- ↑ «إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ» (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
- ↑ «مِنْ دَلَائِلِ عَلَامَاتِ الْقَبُولِ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ» (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
- ↑ «مُجَالَسَةُ أَهْلِ الْفِسْقِ رِيبَةٌ» (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
- ↑ «بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ (ع) یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ (ع)، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ» (الفتوح، ج۵، ص۸۵).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
- ↑ «لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ (ع) حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ (ص) يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ» (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
- ↑ «أَتَاهُ [الحُسَيْنَ (ع)] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ (ع): إِنَّ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا فِي غُرْمٍ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ» (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.