حاضرة البحر در فقه سیاسی

مقدمه

کنار دریا^[۱]، دریایی، بندری.
﴿وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ﴾^[۲].
شهرهای بندری معمولاً متکی به اقتصاد دریایی هستند که فعالیت عمده در آنها ماهیگیری، قایقرانی، صید مروارید، تجارت دریایی و... است؛ لذا در آیه شریفه ﴿وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ﴾^[۳] امتحان الهی نیز به ممنوعیت ماهیگیری در روز شنبه تعلق گرفته که نشان‌دهنده این واقعیت است که شغل اصلی اهالی آن قریه ماهیگیری بوده است.
در جغرافیای سیاسی به شهرهای بندری، کنار دریا و سواحل توجه خاصی شده است. اصطلاح "حاضرة البحر" در قرآن گرچه ربطی به نظریه‌پردازی‌های دریایی در جغرافیای سیاسی ندارد، یک اصطلاح جغرافیایی قابل ملاحظه است.^[۴].

↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۴۴.
↑ «و از ایشان درباره شهری که در کرانه دریا بود بپرس، آنگاه که (از حکم حرام بودن ماهیگیری) در روز شنبه تجاوز می‌کردند زیرا روز شنبه آنان ماهی‌هاشان نزد ایشان روی آب می‌آمدند و روزی که شنبه‌شان نبود نزد آنان نمی‌آمدند، بدین‌گونه آنها را برای آنکه نافرمانی می» سوره اعراف، آیه ۱۶۳.
↑ «و از ایشان درباره شهری که در کرانه دریا بود بپرس، آنگاه که (از حکم حرام بودن ماهیگیری) در روز شنبه تجاوز می‌کردند زیرا روز شنبه آنان ماهی‌هاشان نزد ایشان روی آب می‌آمدند و روزی که شنبه‌شان نبود نزد آنان نمی‌آمدند، بدین‌گونه آنها را برای آنکه نافرمانی می» سوره اعراف، آیه ۱۶۳.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۲۱۵.