حذیفة بن محصن قلعانی

آشنایی اجمالی

نسبت وی را غلفانی^[۱]، علقانی^[۲] و حمیری^[۳] نیز آورده‌اند که دو مورد نخست تصحیف است، علقانی منسوب به علقان بن شرحبیل بن عمرو بن مالک بن یزید ذی الکلاع (از حمیر) است^[۴]. در صحابی بودن وی اختلاف است^[۵]. به نقلی، ابوبکر، عکرمة بن أبی جهل را از ولایت عمان عزل کرد و به یمن فرستاد و حذیفه را به جای او گمارد. وی تا زمان مرگ ابوبکر عامل عمان بود^[۶]. به نقل ابو عبیده معمر بن مثنی، م۲۰۸] حذیفه اهل عمان را به اسلام دعوت کرد که به جز اهل دبا^[۷] همگی اسلام آوردند^[۸]. با این حال، گفته‌اند در زمان ابوبکر، در سال ۱۱ق، وی امیر سپاهی بود که دبا (اهل دبا در زمان رسول خدا (ص) مسلمان شده بودند، ولی بعدها مرتد شدند) را با جنگ فتح کرد^[۹]. برخی این حادثه را در زمان نبرد ابوبکر با مرتدان دانسته و گفته‌اند چون خبر ارتداد اهل عمان به ابوبکر رسید وی حذیفه را برای سرکوب آنان گسیل داشت و او با کشتن لقیط بن مالک ازدی که حاکم آنجا بود و به او «ذو التاج» می‌گفتند، آنان را سرکوب کرد^[۱۰]. بنا بر نقلی، حذیفه خود ابوبکر را از ارتداد أهل دبا باخبر ساخت و أبوبکر او را به آنجا فرستاد^[۱۱]. در زمان عمر نیز چندین سال حذیفه عامل عمان و در برخی موارد عامل عمان و یمامه بود^[۱۲]. حذیفه در فتح ایران نیز نقش بسیاری داشته است^[۱۳]. دست کم خبری از گفتگوی وی با پارسیان در دست است^[۱۴]. شماری از منابع برخی از خبرهای یادشده را به «حذیفه بارقی»، «حذیفه ازدی» و «حذیفة بن یمان ازدی» نسبت داده‌اند که اگرچه در میان صحابه این نام‌ها دیده می‌شوند، اما مشخصاتی که برای آنان آورده‌اند، یکی دانستن آنان را دشوار می‌نماید^[۱۵]^[۱۶].

جستارهای وابسته

منابع

خانجانی، قاسم، مقاله «حذیفة بن محصن قلعانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۳

پانویس

↑ طبری، تاریخ، ج۳، ص۳۱۴.
↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۱، ص۶۸.
↑ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۶، ص۳۶۳؛ یا از حمیر، ر. ک: طبری، تاریخ، ج۳، ص۳۱۴.
↑ مقریزی، النزاع و التخاصم، ص۸۵.
↑ مغلطای، الإنابه، ج۱، ص۱۵۷.
↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۹۴-۳۹۵؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۷۰۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۳۸.
↑ بازاری از بازارهای عرب در عمان، ر. ک: یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۴۳۵.
↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۳۸.
↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۴۳۵؛ و با اندکی تغییر، ر. ک: بلاذری، ج۱، ص۹۲.
↑ طبری، تاریخ، ج۳، ص۳۱۴؛ به اختصار، یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۳۱؛ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۶، ص۳۶۳.
↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۱، ص۵۹.
↑ طبری، تاریخ، ج۳، ص۴۷۹؛ ابن جوزی، ج۴، ص۲۳۰.
↑ ر. ک: طبری، تاریخ، ج۳، ص۴۷۶ و ۵۱۸ و ۵۲۱؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۷۰۵.
↑ ر. ک: ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۷، ص۴۷.
↑ به مدخل‌های مربوط بنگرید.
↑ خانجانی، قاسم، مقاله «حذیفة بن محصن قلعانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۳، ص۲۲.

[1] طبری، تاریخ، ج۳، ص۳۱۴.

[2] ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۱، ص۶۸.

[3] ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۶، ص۳۶۳؛ یا از حمیر، ر. ک: طبری، تاریخ، ج۳، ص۳۱۴.

[4] مقریزی، النزاع و التخاصم، ص۸۵.

[5] مغلطای، الإنابه، ج۱، ص۱۵۷.

[6] ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۹۴-۳۹۵؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۷۰۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۳۸.

[7] بازاری از بازارهای عرب در عمان، ر. ک: یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۴۳۵.

[8] ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۳۸.

[9] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۴۳۵؛ و با اندکی تغییر، ر. ک: بلاذری، ج۱، ص۹۲.

[10] طبری، تاریخ، ج۳، ص۳۱۴؛ به اختصار، یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۳۱؛ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۶، ص۳۶۳.

[11] ابن اعثم، الفتوح، ج۱، ص۵۹.

[12] طبری، تاریخ، ج۳، ص۴۷۹؛ ابن جوزی، ج۴، ص۲۳۰.

[13] ر. ک: طبری، تاریخ، ج۳، ص۴۷۶ و ۵۱۸ و ۵۲۱؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۷۰۵.

[14] ر. ک: ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۷، ص۴۷.

[15] به مدخل‌های مربوط بنگرید.

[16] خانجانی، قاسم، مقاله «حذیفة بن محصن قلعانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۳، ص۲۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]