شنئان در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث شنئان است. شنئان از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شنئان در قرآن - شنئان در حدیث - شنئان در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
دشمنی و کینه [۱]. اصل آن "شنأ" به معنای بغض و دوری کردن[۲].
﴿ِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا﴾[۳].
بنابراین آیه، کینه و بغض به افراد نباید باعث ظلم و بی‌عدالتی در حق آنان گردد. در آیه دیگری از بی‌عدالتی به دلیل خویشاوندی و نفع و علاقه شخصی نهی شده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَى بِهِمَا فَلَا تَتَّبِعُوا الْهَوَى أَنْ تَعْدِلُوا وَإِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا﴾[۴].
امر به عدل و رعایت عدالت در هر دو آیه به این دلیل است که به کسی ظلم نشود، حتی به دشمن[۵]؛ لذا نه دشمنی و نه حبّ و هوای نفسانی نباید انسان را در امر قضاوت و امور اجتماعی از دایره عدالت خارج کند. اصل عدالت‌محوری در آیات مختلف قرآنی به‌خوبی نمایان است.[۶]
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۷.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۱۷.
- ↑ «نباید دشمنی با گروهی شما را وادارد که دادگری نکنید» سوره مائده، آیه ۸.
- ↑ «ای مؤمنان! به دادگری بپاخیزید و برای خداوند گواهی دهید هر چند به زیان خود یا پدر و مادر و یا نزدیکان (تان) باشد و اگر (هر یک از دو طرف دعوا) دارا باشد یا نادار، خداوند به (دستگیری از) هر دو سزاوارتر است، پس (در گواهی دادن) از هوا (ی نفس) پیروی نکنید که به یک سو گرایید و اگر (در گواهی دادن) زبان بگردانید یا (از آن) رو برتابید بی‌گمان خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است» سوره نساء، آیه ۱۳۵.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۲۳۶-۲۳۷.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۷۲-۳۷۳.