ثوبان انصاری
آشنایی اجمالی
طبرانی[۱] و ابونعیم[۲] از محمد بن عبدالرحمن بن ثوبان از پدرش از جدش ثوبان نقل کرده‌اند که رسول خدا (ص) فرمود: «به هر که در مسجد شعری سرود، بگویید: خدا دهانت را بشکند!» ابن اثیر[۳] و ابن حجر[۴] نیز به استناد سخن ابونعیم و همچنین ابن منده، نام ثوبان را به عنوان صحابی در کتاب‌های خود آورده‌اند، ولی در این سند تردید کرده و گفته‌اند: طریق درست آن از محمد بن عبدالرحمن بن ثوبان از ابوهریره است. این سخن با روایات متعدد محمد از ابوهریره تأیید می‌شود[۵]؛ چنان که همین حدیث نیز به سند محمد از ابوهریره وجود دارد[۶]. ابن اثیر[۷] محمد بن عبدالرحمن بن ثوبان را از یاران ابوهریره وصف می‌کند. از سوی دیگر، طریق محمد به پدر و جدش منحصر به همین مورد است و روایات وی از افراد دیگری نقل شده است[۸]. در یک مورد هم که عبدالرحمان از پدرش روایت کرده است، سند آن با دو یا چند واسطه به رسول خدا (ص) می‌رسد[۹]. ابن حجر[۱۰] به نقل از عسکری، حدیث سرودن شعر در مسجد را مرسل دانسته است. هیثمی[۱۱] پس از نقل طبرانی می‌نویسد: کسی از وی (عبدالرحمان با پدرش) شرح حالی ارائه نکرده است. یک احتمال هم این است که ثوبان در این حدیث مولای رسول الله (ص) باشد[۱۲]. در مجموع، صحابی بودن ثوبان، جد محمد بن عبدالرحمن ثابت نیست؛ زیرا روایت وی از رسول خدا (ص) اثبات نمی‌شود.[۱۳]
جستارهای وابسته
- قریش (قبیله)
- محمد بن عبدالرحمن (نواده)
منابع
پانویس
- ↑ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۱۰۳.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۵۰۵.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۸۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ احمد بن حنبل، مسند حنبل، ج۲، ص۳۰۴، ۳۷۵ و ۳۹۴.
- ↑ دارمی، عبدالله بن بهرام، سنن، ج۱، ص۳۲۶؛ ابن حبان، الثقات، ج۴، ص۳۶۹؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۴۲۷.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۵، ص۹۹.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۲۱۵.
- ↑ احمد بن حنبل، مسند حنبل، ج۵، ص۲۳۲؛ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۱.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۲۴۸.
- ↑ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۲، ص۲۵.
- ↑ ر. ک: ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۹۸.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «ثوبان انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۳۲۵.