فراغت در معارف و سیره سجادی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث فراغت است. فراغت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: فراغت در قرآن - فراغت در حدیث - فراغت در اخلاق اسلامی - فراغت در معارف دعا و زیارات - فراغت در معارف و سیره سجادی - فراغت در معارف و سیره رضوی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

فراغت به معنی آسایش و راحتی (برخلاف مشغولیت) و خلاصی از کار و فعالیت‌های ضروری است. خداوند خطاب به پیامبر (ص) می‌فرماید: ﴿فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ﴾. متأسفانه در دنیای امروز فرصت‌های باز و فراغت‌ها معمولاً صرف سرگرمی‌های بیهوده یا کم فایده می‌شود.

اما در فرهنگ صحیفه، فراغت‌ها بهترین فرصت برای اموری است که با سعادت ما همسو باشد. امام سجاد (ع) در صحیفه ضمن اشاره به برخی انواع فراغت‌ها از خدای متعال درخواست می‌فرماید که همه آنها را در راستای عبادت و بندگی و زهد و رضایت خودش قرار دهد:

1. فراغت از کار و شغل: «فَإِنْ قَدَّرْتَ‏ لَنَا فَرَاغاً مِنْ شُغْلٍ فَاجْعَلْهُ فَرَاغَ سَلَامَةٍ...»؛ «خداوندا، اگر ما را آسایشی مقدر فرموده‌ای، چنان کن که به هنگام آسایش در امان مانیم: نه گناهی ما را گرفتار سازد و نه ملالتی به ما رسد تا فرشتگانی که گناهان ما را می‌نویسند با صحیفه اعمال ما بی‌آن‌که در آن گناهی نوشته شده باشد از نزد ما برگردند و فرشتگانی که ثواب‌های ما را می‌نویسند شادمان با صحیفه‌ای نوشته از اعمال نیک ما به نزد تو آیند».
2. فراغت بدن‌ها: «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندانش... (و) آسایش ابدان ما را در شکر نعمتت و گشادگی زبان ما را در وصف احسانت قرار ده».
3. فراغت از نبرد با دشمن: امام در دعا نسبت به مرزداران و رزمندگان می‌گوید:»(بار خدایا)... چنان کن که (مرزداران) از نبرد با دشمن فراغت جویند و روی به پرستش تو نهند و به جای پیکار با دشمن با تو خلوت کنند».
4. فراغت در زهد: امام از خدا فراغتی می‌خواهد که نشانه زهد در دنیا باشد: «و آسایشی عطا کن تا دامن از جهان در چینم».
5. فراغت در رضای خداوند: به طور کلی امام از خداوند فراغت و آسودگی را می‌طلبد که در آن به کسب رضای او موفق شود: «و از فضل خویش به من بچشان طعم فراغت را در گزاردن آنچه تو دوست می‌داری»..

منابع

1. شیرزاد، امیر، مقاله «فراغت»، دانشنامه صحیفه سجادیه