مؤرج بن عمرو سدوسی بصری
مقدمه
ابوفید مؤرج بن عمرو بن حارث بن ثور بن سعد بن حرمله سدوسی صری عجلی برخی نام او را مرثد ذکر کرده و مؤرج را لقب او دانستهاند.[۱] وی اهل بصره[۲] و از قبیله بنی سدوس بن شیبان بود[۳] و پیش از سال ۱۵۰هـ [۴] در بصره متولد شد[۵] و در مرو و نیشابور میزیست.[۶] در ابتدا از اعراب بادیهنشین بود و از اصول و قواعد ادبیات عرب اطلاعی نداشت، تا آنکه به بصره آمد و در درس ابوزید انصاری حاضر شد و اولین درس را از وی فرا گرفت. سپس در درس خلیل بن احمد نحوی شرکت جست و بر ادبیات عرب تسلط یافت و یکی از شاگردان و یاران برجسته وی گردید. ایشان از بزرگانی چون ابوعمرو بن علاء، شعبة بن حجاج و دیگران[۷] حدیث شنیده و روایت کرده است. افرادی مانند احمد بن محمد بن ابی محمد یزیدی[۸] و نضر بن شمیل[۹] از شاگردان وی بوده و از او کسب علم کردهاند.
وی به علومی از قبیل علم نحو، انساب،[۱۰] لغت، شعر[۱۱] و ادبیات عرب تسلط کامل داشت و از پیشگامان این علوم به شمار میرفت.[۱۲] زمانی به مأمون عباسی پیوست و به همراه وی به خراسان سفر کرد.[۱۳] سرانجام او به بصره بازگشت و در همان جا وفات نمود.[۱۴] سال وفاتش ۱۹۴[۱۵] یا ۱۹۵هـ [۱۶] بوده، اما برخی گفتهاند که تا پس از سال ۲۰۰هـ نیز زنده بوده است.[۱۷] وی دارای آثار و تألیفاتی میباشد که عبارتاند از: «جماهیر القبائل»، «المعانی»، «الانواء فی علم السماء»، «غریب القرآن»،[۱۸] «حذف من نسب قریش»[۱۹] و شعر[۲۰].[۲۱]
منابع
- جمعی از پژوهشگران، فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ جمهرة انساب العرب ۳۱۸.
- ↑ الاعلام ۷/۳۱۸.
- ↑ جمهرة انساب العرب ۳۱۸.
- ↑ تاریخ التراث العربی ۸/۹۶.
- ↑ معجم المؤلفین ۱۳/۳۳.
- ↑ معجم الادباء ۱۹/۱۹۷.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۳/۲۵۸.
- ↑ معجم الادباء ۱۹/۱۹۷.
- ↑ تاریخ التراث العربی ۸/۹۶.
- ↑ معجم الادباء ۱۹/۱۹۷.
- ↑ وفیات الاعیان ۵/۳۰۴.
- ↑ الانساب ۳/۲۳۷.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۳/۲۵۸.
- ↑ وفیات الاعیان ۵/۳۰۷.
- ↑ بغیة الوعاة ۲/۳۰۵.
- ↑ المعارف ۵۴۳.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۹/۳۱۰.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۵۴.
- ↑ هدیة العارفین ۲/۴۲۶.
- ↑ معجم المؤلفین ۱۳/۳۳.
- ↑ فرهنگنامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص ۷۹۶-۷۹۷.