حسین بن زید بن علی بن حسین
آشنایی اجمالی
ابوعبدالله حسین بن زید بن علی بن حسین کوفی هاشمی علوی، مشهور به ذوالدمعه (ذوالعبره) در سال ۱۱۴ یا ۱۱۵ هـ [۱] در شام از کنیزی زاده شد[۲] و دیری نپایید که پدرش «زید» و برادرش «یحیی» به سال ۱۲۱ و ۱۲۵ هـ به شهادت رسیدند.[۳] پس از آن، حسین در حالی که فقط چهار[۴] یا هفت سال داشت،[۵] تحت کفالت و سرپرستی پسر عمویش، امام جعفر صادق(ع) در آمد و تا هنگام وفات امام صادق(ع) زیر نظر آن حضرت در مدینه اقامت کرد و با کمک آن حضرت با ام کلثوم، دختر محمد بن عبدالله ارقط ازدواج کرد.[۶] او را به جهت گریه زیاد در شهادت پدر و برادرش یحیی، به «ذوالدمعه» یا «ذوالعبره» لقب داده‌اند[۷] و شاید بر اثر همین گریه زیاد بود که در اواخر عمر نابینا شد.[۸]
شیخ طوسی نام وی را در زمره اصحاب امام صادق(ع) ذکر کرده است.[۹] غمزی هم می‌‌گوید که او از گنجینه معرفت و علوم جعفری دانش فراوانی کسب کرد.[۱۰] به علاوه، ایشان از امام صادق، امام باقر[۱۱] و امام کاظم(ع)[۱۲] و اسماعیل بن عبدالله بن جعفر[۱۳] روایاتی نقل کرده است. کسانی همچون نعیم بن حماد، ابومصعب زهری و عباد رواجنی از وی احادیثی روایت کرده‌اند.[۱۴] ابوالفرج اصفهانی می‌‌نویسد که حسین در قیام محمد و ابراهیم (پسران عبدالله محض) شرکت داشت و پس از به شهادت رسیدن ایشان، متواری و پنهان شد و زمانی در میان مردم ظاهر شد[۱۵] که از امنیت جان خود اطمینان یافت. حسین از راویان امامیه،[۱۶] فردی راستگو،[۱۷] ثقه[۱۸] و با ورع[۱۹] بود. او دارای تألیفی به نام کتاب الحدیث می‌‌باشد.[۲۰]
وی در حالی که ۷۶ سال از عمرش گذشته بود،[۲۱] در حدود سال ۱۹۰ هـ از دنیا رفت.[۲۲] در تاریخ درگذشت او بسیار اختلاف است.[۲۳] با توجه به اینکه وی را کوفی لقب داده‌اند، هم اکنون در نواحی حلّه بقعه‌ای وجود دارد که به او منسوب است و اعراب این ناحیه او را «ابودُمَیعه» می‌‌نامند. به نظر می‌‌رسد وی در اواخر عمر به کوفه رفته و در آنجا وفات یافته است.[۲۴].[۲۵]
جستارهای وابسته
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ اعیان الشیعه ۶/۲۳.
- ↑ المجدی فی انساب الطالبیین ۱۵۹.
- ↑ عمده الطالب ۲۳۹ و۲۴۱.
- ↑ رجال البرقی ۱۹.
- ↑ عمدة الطالب ۲۴۲.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۱۶۱.
- ↑ مقاتل الطالبیین ۲۵۷ المجدی ۱۵۹.
- ↑ عمدة الطالب ۲۴۱ المعارف ۲۱۶.
- ↑ رجال الطوسی ۱۶۸.
- ↑ المجدی ۱۵۹.
- ↑ میزان الاعتدال ۱/۵۳۵.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۱۶۱.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۲/۳۳۹.
- ↑ تاریخ الاسلام ۱۲/۱۲۲.
- ↑ مقاتل الطالبیین ۲۵۷.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۱۶۱.
- ↑ تقریب التهذیب ۱/۱۷۶.
- ↑ اعیان الشیعه ۶/۲۳.
- ↑ المجدی ۱۵۹.
- ↑ الذریعه ۶/۳۲۳
- ↑ المجدی ۱۵۹.
- ↑ تاریخ الاسلام ۱۲/۱۲۲.
- ↑ اعیان الشیعه ۶/۲۳ تقریب التهذیب ۱/۱۷۶.
- ↑ اعیان الشیعه ۶/۲۳.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۷۶.