طواف در معارف دعا و زیارات

مقدمه

طواف از طوف، به معنای دور زدن پیرامون چیزی یا حرکت و رفت و آمد بین دو چیز است. خدای متعال به دور زدن پیرامون بیت عتیق فرمان داده است: ﴿وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ﴾^[۱]. هم‌چنین قرآن مجید از سعی بین صفا و مروه در مسجدالحرام با همین واژه یاد کرده است^[۲].

گاه به شیطان یا وسوسه‌های او که به دور قلب انسان می‌گردد تا نفوذ کنند^[۳] و یا به بلا و مصیبتی که انسان را فرا می‌گیرد^[۴]، “طائف” گفته می‌شود.

امام سجاد (ع) در صحیفه از فرشتگان طواف‌کنندگان بیت معمور یاد کرده و بر آنها درود فرستاده است: «وَ الطَّائِفِينَ‏ بِالْبَيْتِ‏ الْمَعْمُورِ»^[۵]؛ و (درود بفرست بر) آن فرشتگانی که بر گرد بیت‌المعمور طواف می‌کنند. از امام علی (ع) روایت است که در هر روز هفتاد هزار فرشته وارد بیت معمور - که محاذی کعبه در آسمان است - وارد می‌شوند و چون برمی‌گردند دیگر تا ابد آنجا را زیارت نمی‌کنند. (فرصت به آنها نمی‌رسد).

هم‌چنین امام سجاد (ع) از جویندگان استغفار الهی به طواف‌کنندگان تعبیر فرموده است^[۶]. گویی آنان دائماً گرداگرد رحمت و مغفرت الهی در جست‌وجو و طلبند^[۷].^[۸]

منابع

شیرزاد، امیر، مقاله «طواف»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ «و خانه دیرین (کعبه) را طواف کنند» سوره حج، آیه ۲۹.
↑ ﴿إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ﴾ «بی‌گمان صفا و مروه از نشانه‌های (بندگی) خداوند است پس هر کس حج خانه (ی کعبه) بجای آورد یا عمره بگزارد بر او گناهی نیست که میان آن دو را بپیماید و هر که خود خواسته کاری نیک انجام دهد، خداوند سپاسگزاری داناست» سوره بقره، آیه ۱۵۸.
↑ ﴿إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ﴾ «بی‌گمان پرهیزگاران چون دمدمه‌ای از شیطان به ایشان رسد (از خداوند) یاد می‌کنند و ناگاه دیده‌ور می‌شوند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.
↑ ﴿فَطَافَ عَلَيْهَا طَائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَهُمْ نَائِمُونَ﴾ «آنگاه، بلایی از سوی پروردگارت بدان رسید و آنان در خواب بودند» سوره قلم، آیه ۱۹.
↑ دعای ۳.
↑ نیایش دوازدهم.
↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم: المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمد حسین طباطبایی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۳۹۲.
↑ شیرزاد، امیر، مقاله «طواف»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۲۲.

[1] «و خانه دیرین (کعبه) را طواف کنند» سوره حج، آیه ۲۹.

[2] ﴿إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ﴾ «بی‌گمان صفا و مروه از نشانه‌های (بندگی) خداوند است پس هر کس حج خانه (ی کعبه) بجای آورد یا عمره بگزارد بر او گناهی نیست که میان آن دو را بپیماید و هر که خود خواسته کاری نیک انجام دهد، خداوند سپاسگزاری داناست» سوره بقره، آیه ۱۵۸.

[3] ﴿إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ﴾ «بی‌گمان پرهیزگاران چون دمدمه‌ای از شیطان به ایشان رسد (از خداوند) یاد می‌کنند و ناگاه دیده‌ور می‌شوند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.

[4] ﴿فَطَافَ عَلَيْهَا طَائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَهُمْ نَائِمُونَ﴾ «آنگاه، بلایی از سوی پروردگارت بدان رسید و آنان در خواب بودند» سوره قلم، آیه ۱۹.

[5] دعای ۳.

[6] نیایش دوازدهم.

[7] صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم: المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمد حسین طباطبایی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۳۹۲.

[8] شیرزاد، امیر، مقاله «طواف»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۲۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]