رویکرد فلسفی و عرفانی به علم امام (مقاله)
بازنمایی علم غیب در نظام فلسفی مکتب متعالیه عنوان مقاله‌ای است که به بررسی حکمت متعالیه و ارتباط آن با علم غیب می‌پردازد.این مقاله توسط محمد حسن نادم به زبان فارسی نوشته شده و در فصلنامه هفت آسمان پاییز ۱۳۸۸ (شماره ۴۳) در ۲۲ صفحه منتشر شده است.[۱]
| رویکرد فلسفی و عرفانی به علم امام | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | (نامعلوم) |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد حسن نادم |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه هفت آسمان |
| وابسته به | دانشگاه ادیان و مذاهب |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | پاییز ۱۳۸۸ |
| شماره | ۴۳ |
| ناشر الکترونیک | پرتال جامع علوم انسانی |
چکیده مقاله
- نویسنده در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسد: «در فرهنگ شیعیان برای امام ویژگی‌هایی مطرح است که «علم امام» یکی از آنها به شمار می‌رود؛ یعنی اینکه امام باید در آگاهی از معارف و احکام دین سرآمد همگان باشد».
- نویسنده معتقد است: «علم نه تنها از شرایط بنیادین امامت است، بلکه مکمل دیگر شروط و زیربنای آنها نیز است. بدین جهت از همان ابتدا تاکنون، این ویژگی از جمله دغدغه‌های ائمه معصومین(ع) و اصحاب و شاگردان و پیروانشان بوده است».
- وی در مورد اقوال مختلف مرتبط با محدوده علم امام می‌نویسد: «درباره کم و کیف و حد و حدود علم امام اظهارنظرهای متفاوتی وجود دارد که از مجموع آنها سه نگرش بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است: نگرش اول قائل به سکوت دربارة علم امام است؛ نگرش دوم علم را محدود به حدود خاصی می‌داند و نگرش سوم هیچ‌گونه حد و حدودی برای علم امام قائل نیست. این نگرش را بیشتر می‌توان در بین عرفا و فلاسفه دید؛ البته منظور از فلسفه، بیشتر فلسفه متأخر، یعنی حکمت متعالیه، است که با عرفان اسلامی همخوانی بیشتری دارد».
- نویسنده هدف از این مقاله را این‌گونه بیان می‌کند: «نوشتار پیش رو در حد توان تلاش نموده تا با توجه به مبانی خاص فلسفی و عرفانی، توصیفی از این دیدگاه که تقریبا دیدگاه رایج زمان محسوب می‌شود، ارائه دهد».[۲]
فهرست مقاله
- علم امام در متون عرفانی و فلسفی؛
- انسان شناسی از منظر عرفا؛
- انسان شناسی از منظر فلاسفه؛
- مظهریت انسان کامل از دیدگاه عرفا؛
- قلمرو خلافت انسان کامل؛
- استمرار خلافت و ولایت پس از پیامبر (ص)؛
- نتیجه؛
- کتابنامه.
درباره پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن نادم (متولد ۱۳۴۱ ش، شهرضا)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، محمد فاضل لنکرانی، محمد تقی مصباح یزدی، عبدالله جوادی آملی، سید محمود هاشمی شاهرودى و یحیی انصاری شیرازی پیگیری کرد. مسؤل دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشکده پزشکی شهرستان فسا و رییس دفتر فرهنگ دانشگاه آزاد اسلامی همان شهر، مدیریت آموزش مؤسسه امام خمینی، مدیر گروه آموزشی شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب، مدیر گروه پژوهشی دانشگاه ادیان و مذاهب از جمله فعالیت‌های وی است.[۳]
او علاوه بر تدریس در مرکز احیاء فرهنگ اهل‌البیت و علامه مجلسی اصفهان به تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه ادیان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «تطور تاریخی علم امام در اندیشه علمای امامیه»، «خاستگاه فرهنگی نهج‌البلاغه»، «علم غیب از نگاه عقل و وحی»، «معارف کلامی شیعه (کلیات امامت)»، «علم امام (مجموعه مقالات)»، «در آستانه نهج‌البلاغه»، «بازنمایی علم غیب از نگاه مكتب فلسفی اشراق»، «بازنمایی علم غیب در نظام فلسفی مکتب متعالیه» و «علم غیب پیامبر و امام از نگاه متکلمین و فلاسفه» برخی از این آثار است.[۳]