بحث:شرایط ظهور امام مهدی

شرایط ظهور در درسنامه امام شناسی

• هر پدیده‌ای که بخواهد در عالم هستی محقّق شود، باید شرایط و مقدمات آن فراهم باشد. جز این، پدیده‌ای رخ نخواهد داد. این اصل، در روایتی از امام باقر(ع) این‌گونه بیان شده است: "خداوند، امتناع دارد از این که امور را جز از راه اسباب آن فراهم آورد".
• تحوّلات و رخدادهای اجتماعی نیز، همانند پدیده‌های تکوینی، محکوم این اصل‌اند. بر این پایه، تحقّق هر انقلاب و رویداد اجتماعی، به زمینه‌ها و شرایط آن وابستگی دارد. ظهور و قیام امام مهدی(ع) نیز، پیرو همین اصل است.
• علائم ظهور با شرایط ظهور از چند رو با یکدیگر تفاوت دارند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

1. علائم فقط از وقوع ظهور خبر می‌دهند و تأثیری در ظهور ندارند، ولی شرایط ظهور، زمینه‌های تحقّق ظهوراند.
2. علائم ظهور، موقت، ولی شرایط ظهور، دائمی‌است و پس از پدید آمدن باید حفظ شود وگرنه ظهور رخ نمی‌دهد.
3. علائم ظهور، از اختیار انسان‌ها بیرون و معجزه‌گونه است، ولی شرایط ظهور در دست مردم است؛ از این رو، برای ایجاد شرایط، باید تلاش کرد، در حالی که علائم خود رخ می‌دهد.
4. لازم نیست همه علائم ظهور در یک زمان جمع باشد، بلکه پشت سر هم به وقوع می‌پیوندد، ولی شرایط ظهور، همه باید با هم جمع شود و اگر هنگام ایجاد یکی، دیگری از میان برود، سودی ندارد.
5. به وقوع پیوستن علائم برای همه، دیدنی است، ولی شرایط ظهور، پنهان و نمی‌توان گفت محقق شده است یا نه.

• از این‌رو، شرایط ظهور، بسیار پر اهمیّت‌تر از علائم ظهور است و چون اختیاری است، باید در پدید آوردن آن تلاش کرد و نباید تطبیق رخدادهای جاری بر علائم یاد شده در روایات را پیگیری نمود؛ زیرا تا زمینه ظهور فراهم نشود، حضرت مهدی(ع) ظهور نخواهد کرد.
• باید دانست که زمینه ایجاد برخی از شرایط ظهور با گذشت زمان، افزونی ظلم‌و‌جور، پیشرفت دانش بشری و بالا رفتن سطح آگاهی مردم دنیا و همچنین ناامید شدن مردم از حکومت‌های مختلف فراهم می‌شود و برخی زمینه‌های دیگر، به دست دوستداران آن حضرت فراهم می‌آید.
• شاید بتوان شرایط ظهور و اسباب برپایی حکومت عدل جهانی را چند عامل دانست:

1. قانون مدوّن و جامع
2. رهبر عادل و مدبّر
3. آمادگی انسانی، که از سه راه این آمادگی و زمینه باید فراهم باشد:
   1. یاران و یاوران کافی
   2. آمادگی پذیرش در جامعه جهانی
   3. برپایی قیام‌ها و انقلاب‌های ظلم‌ستیز و عدالت‌خواه

• در این میان، دو عامل نخست، با نزول قرآن و وجود آخرین وصیِّ بر حق پیامبر مکرم اسلام(ص). یعنی حضرت بقیة‌الله الاعظم مهدی موعود(ع) تأمین شده است، ولی عامل سوم باید تحقّق پیدا کند.