استدراج در فقه سیاسی
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل استدراج (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- استدراج: فرو گرفتن تدریجی[۱]، بالا بردن و به‌زیر افکندن، نزدیک شدن به‌تدریج و درجه درجه.
سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ
[۲].- استدراج یعنی مشرکان، کافران و تبهکاران را آهسته آهسته و به شیوه‌ای که گمانش را نمی‌برند، فرو می‌گیریم، نه یک‌باره و ناگهانی. استدراج این‌گونه اتفاق می‌افتد که خداوند به افرادی بدون استحقاق و با وجود گناه، نعمت می‌بخشد تا به آن سرمست و سرگرم شوند و از یاد مرگ و توبه غافل گردند [۳].
- استدراج مکر الهی و تدبیر و ترفند او وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ[۴] و از سنن اجتماعی الهی است[۵] و املاء الهی نیز بیان دیگری از همین سنت و سیاست اجتماعی الهی در برخورد با مشرکان، کافران و تبهکاران است: وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ[۶][۷].
منابع
پانویس
- ↑ سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، ج۲، ص۳۳۵. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۰۶.
- ↑ «به زودی آنان را آرام آرام از جایی که درنیابند فرو می‌گیریم» سوره قلم، آیه ۴۴.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۲، ص۲۶۸.
- ↑ «و نیرنگ ورزیدند و خداوند تدبیر کرد و خداوند بهترین تدبیرکنندگان است» سوره آل عمران، آیه ۵۴.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۳۸۶.
- ↑ «کافران هیچ مپندارند اینکه مهلتشان می‌دهیم برای آنها نیکوست؛ جز این نیست که مهلتشان می‌دهیم تا بر گناه بیفزایند و آنان را عذابی خوارساز خواهد بود» سوره آل عمران، آیه ۱۷۸.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۸۰.