قاضی القضاة در فقه سیاسی
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث قاضی القضاة است. "قاضی القضاة" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل قاضی القضاة (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
قاضی القضاة، به "قاضی اول" گفته می‌شود که بر دیگر قاضیان، ریاست و بر امور قضاوت نظارت دارد[۱]. قاضی القضات در گذشته، منصبی دولتی بود که در مرکز حکومت وقت - بغداد - مستقر و به تعیین قاضیان ولایات می‌پرداخت[۲]. "ابو یوسف" - صاحب کتاب "الخراج" - نخستین کسی بود که در دوران هارون الرشید- خلیفه عباسی - عنوان "قاضی القضاة" گرفت[۳]. با گذشت زمان، اختیارات او گسترش یافته و به دعاوی حقوقی، اوقاف، نصب وصیّ، امنیت شهر، مظالم، احتساب، ضرب سکه و بیت المال نیز می‌پرداخت. قاضی القضاة بغداد، دیوانی داشت که به همین عنوان معروف بود[۴]. قاضی مزبور هنگام قضاوت، لباسی سیاه به تن می‌کرد که شعار عباسیان بود و نیز عمامه‌ای سیاه روی کلاهی "نسبه دراز" به سر می‌گذاشت[۵][۶].
منابع
پانویس
- ↑ ترمینولوژی حقوق، ص۵۱۲.
- ↑ شرح فتح الغدیر، ج۵، ص۴۸۷؛ رسائل، ج۱، ص۳۵۱؛ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۲۳۹.
- ↑ الاعلام، ج۸، ص۱۶۳؛ ریحانة الادب، ج۷، ص۳۲۱.
- ↑ تاریخ الخلفا، ص۲۶۸-۲۶۷.
- ↑ کتاب القضاة، ص۳۷۸؛ الحضارة الاسلامیه، ج۱، ص۳۷۳؛ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۳۰۳.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۴۷.