لهو و لعب در معارف دعا و زیارات
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل لهو و لعب (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
در قرآن کریم واژه لهو به معنای سرگرمی، بازی و غفلت آمده است[۱]. اشتغال به امور لهو انسان را از تکاپو و تعالی باز می‌دارد. انسان به دلیل لذت‌طلبی و گرایش به امور زودرس، ممکن است در دام لهو و سرگرمی اسیر و از آخرت غافل شود. از آ‌نجا که شنیدن و دیدن انسان را در معرض این خطر قرار می‌دهد، امام سجاد(ع) می‌فرماید: [بار الها! ما را یاری ده] تا به هیچ سخن بیهوده گوش نسپاریم و به هیچ لهو و بازیچه ننگریم[۲].
آن حضرت آرزوهای طولانی و تن‌پروری را موجب سقوط انسان در لهو دانسته و تأکید می‌کند که انسان‌های پارسا از این گزند در امان هستند: و آرزوها و خواهش‌های نفسانی، آنان را از کارشان باز نداشت[۳]. امام(ع) از نفسِ گرفتار در دام آرزوها و سرگرمی لب به شکایت گشوده و می‌گوید: «ای مولای من، به درگاه تو می‌نالم همانند کسی که آرزوی دور و درازش او را به لهو و لعب سرگرم داشته و جسمش به سبب تن‌پروری غافل است»[۴].
همچنین عدم اعتنا به موعظه و نصیحت الهی را عامل لهو و غفلت خوانده و فرموده است: «إِلَهِي هَدَيْتَنِي فَلَهَوْتُ، وَ وَعَظْتَ فَقَسَوْتُ»[۵]؛ ای «خدای من! تو مرا هدایت کردی و من به لهو و غفلت روی آوردم. تو مرا پند دادی ولی من سخت‌دلی نمودم».[۶].[۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ {{متن قرآن| ﴿وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ﴾ «و زندگی دنیا جز بازیچه و سرگرمی نیست و بی‌گمان برای کسانی که پرهیزگاری می‌ورزند سرای واپسین نیکوتر است؛ آیا نمی‌اندیشید؟» سوره انعام، آیه ۳۲؛ ﴿إِنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَإِنْ تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَلَا يَسْأَلْكُمْ أَمْوَالَكُمْ﴾ «زندگانی این جهان تنها بازیچه و سرگرمی است و اگر ایمان آورید و پرهیزگاری ورزید، (خداوند) پاداش‌هایتان را می‌دهد و دارایی‌هایتان را از شما نمی‌خواهد» سوره محمد، آیه ۳۶؛ ﴿اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ﴾ «بدانید که زندگانی این جهان بازیچه و سرگرمی و زیور و نازشی است میان شما و افزون خواهی در دارایی‌ها و فرزندان است؛ چون بارانی که رستنی آن شگفتی کشتکاران را برانگیزد سپس خشک گردد و آن را زرد بینی، آن‌گاه ریز و خرد شود و در جهان واپسین، عذابی سخت و (نیز) آمرزش و خشنودی از سوی خداوند خواهد بود و زندگانی این جهان جز مایه فریب نیست» سوره حدید، آیه ۲۰؛ ﴿وَمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ﴾ «و اگر می‌دانستند زندگانی این جهان جز سرگرمی و بازیچه‌ای نیست و بی‌گمان زندگی سرای واپسین است که زندگی (راستین) است» سوره عنکبوت، آیه ۶۴.
- ↑ نیایش چهل‌وچهارم.
- ↑ نیایش چهل‌ودوم.
- ↑ نیایش پنجاه‌و‌دوم.
- ↑ دعای ۴۹.
- ↑ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین(ع)، ۱۴۱۸، قم، نشر الهادی؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، ۱۳۷۳، قم، دارالقرآن الکریم.
- ↑ شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «لهو و لعب»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۹۰.