اندیشه امامت‌پژوهانه صفار در بصائرالدرجات (مقاله)
بازشناخت نظام اندیشگی نص‌گرایان و محدثان متقدم (اندیشه امامت‌پژوهانه صفار در بصائرالدرجات) عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی تفکر صفار در بصائرالدرجات نسبت به امامت می‌پردازد. این مقالهٔ ۳۱ صفحه‌ای به قلم محمد کاظم رحمان ستایش و روح‌الله شهیدی نگاشته شده و در فصلنامه علوم حدیث (شماره ۷۷، پاییز ۱۳۹۴) منتشر گشته است.[۱]
| بازشناخت نظام اندیشگی نص‌گرایان و محدثان متقدم | |
|---|---|
| (اندیشه امامت‌پژوهانه صفار در بصائرالدرجات) | |
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | محمد کاظم رحمان ستایش و روح‌الله شهیدی |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه علوم حدیث |
| وابسته به | دانشگاه قرآن و حدیث |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | پاییز ۱۳۹۴ |
| شماره | ۷۷ |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چكیده مقاله
نویسنده در ابتدای چكیده مقاله می‌نویسد: «حدیث معصومان(ع) همواره یکی از منابع مهم در استنباط معارف دینی در گستره‌ای مختلفی بوده است. توجه به این مقوله چنان ذهن و ضمیر برخی عالمان امامیه یعنی محدثان و نص‌گرایان را به خویش مشغول داشته که به خویش اجازه نمی‌دادند از حدود و ثغور ترسیم شد در روایات فراتر روند. بر همین اساس، در عرصه‌ای گوناگونی چون کلام، تفسیر، فقه و ... تنها می‌کوشیدند که از رهگذر نقل نص احادیث و تبویب آن، نظام فکری خویش را عرضه سازند. عدم تصریح به اندیشه و ارا ضمنی آن در خلالِ متون روایی، بازشناختِ آن را دشوار ساخت است. محمد بن حسن صفار یکی از نص‌گرایانی است که با نگارش کتابی روایی چون بصار الدرجات کوشید تا نگرش خویش در گستر اعتقادات و به صورت خاص امامت را به منصه ظهور در آورد. تحلیل باب‌بندی کتاب و در کنار هم قرار دادن متون روایی مشابه در آن نشان می‌دهد که دغدغه اصلی صفار در عرصه امامت‌پژوهی، ضرورت وجود امام و ویژگی‌ای او است. او در میان ویژگی‌های امام بر علم و مسائل در پیوند با آن چون منابع، وسای دریافت و گستره آن و قدرت تأکید بسیار دارد».[۱]
فهرست مقاله
- چكیده؛
- درآمد؛
- آشنایی با نویسنده و نگاشته او؛
- نظام امامت‌پژوهی محمد بن حسن صفار:
- الف) ضرورت و چرایی وجود امام(ع)؛
- ب) وحدت امام در هر زمانه؛
- ج) جایگاه و مرتبت امام(ع)؛
- د) صفات و ویژگی‌های امام؛
- ۱. علم:
- ۱-۱. سرچشمه‌های علم امام:
- ۱-۱-۱. توارث:
- الف) علوم انبیای پیشین؛
- ب) علم به ظاهر و باطن قرآن؛
- ج) اسم اعظم؛
- د) کتاب‌ها:
- د-۱) کتاب‌های انبیای پیشین؛
- د-۲) صحیفه جامعه؛
- د-۳) مصحف فاطمه(س)؛
- د-۴) دیوان شیعه؛
- د-۵) صحیفه اهل بهشت و دوزخ؛
- د-۶) صحیفه کوچک؛
- ۲-۱-۱. تحدیث؛
- ۳-۱-۱. توسم و فراست؛
- ۴-۱-۱. توفیق و تسدید؛
- ۵-۱-۱. رجم؛
- ۵-۱-۱. عمودهای نور؛
- ۲-۱. وسایط دریافت علم؛
- ۳-۱. گستره علم امام:
- ۴-۱. انتقال علم؛
- ۵-۱. چرایی افاضه علم به افرادی معین و مشخص؛
- ۲. قدرت؛
- مقایسه نظام امامت‌پژوهی در بصائرالدرجات و الکافی؛
- نتیجه.[۱]
در باره پدیدآورنده
-
روح‌الله شهیدی (پدیدآورنده)
-
محمد کاظم رحمان ستایش (پدیدآورنده)
- حجت الاسلام و المسلمین محمد کاظم رحمان ستایش (متولد ۱۳۴۴ش، شیراز)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید علی اصغر دستغیب، علی موحد، مصطفی اعتمادی تبریزی و حسن حسن‌زاده آملی پیگیری کرد. مشارکت در تأسیس پژوهشکده فقه و حقوق دفتر تبلیغات، تأسیس و مدیریت کتابخانه تخصصی فقه و حقوق و مدیر گروه رجال مرکز تحقیقات دار الحدیث از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه»، «الاصول فی علم الاصول»، «ابعاد شخصیت و زندگی حضرت امام رضا»، «آشنایی با كتب رجالی»، «الفوائد الرجالیه»، «كاركردهای نقل روایات اهل سنت در منابع شیعی با تكیه بر روایات تفسیری» برخی از این آثار است.[۲]
- آقای دکتر روح‌الله شهیدی ، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم به اتمام رساند. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «رهاوردی از دیار امیر»، «نظام امام‌شناسی شیخ مفید و بازخورد آن در حدیث‌پژوهی او»، «امام‌شناسی از دیدگاه محمد بن یعقوب کلینی رازی» و «مبانی کلامی نظام اجتماعی معصومان(ع)» برخی از این آثار است.[۳]