رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
| رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم غیب معصوم چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
رابطه وراثت از پیامبر (ص) یا امام (ع) پیشین با علم غیب معصوم (ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله علی اکبر بن محمد امین لاری در مقاله «فی کیفیة علم الإمام و منابع ذلک العلم» در این‌باره گفته است:
«تفسیرِ ظاهر آن این است که نمی‌باشد خداوند که مطلع بگرداند شما را به علم غیب، ولکن خداوند اختیار می‌کند و برمی‌گزیند از میان رسولانش هر که بخواهد و علم غیب تعلیم او می‌کند، که ظاهر آیه شریفه این است که علم غیب خاصّه ختمی مآب (ص) است. و امّا در تأویل، پس مراد آن است که مجتبی از رسول، علی (ع) است. شاهد صریح و صحیح بر این، فقره زیارت جامع است که خطاب به همه ائمه (ع) است: «اصْطَفَاكُمْ بِعِلْمِهِ وَ ارْتَضَاكُمْ لِغَيْبِه»[۱] که در کتاب خرایج و جرایح، حدیثی از حضرت رضا (ع) روایت می‌کند در مقصود و معنی آیه شریفه که فرمودند: «فَرَسُولُ اللَّهِ عِنْدَ اللَّهِ مُرْتَضًى وَ نَحْنُ وَرَثَةُ ذَلِكَ الرَّسُولِ الَّذِي أَطْلَعَهُ اللَّهُ عَلَى مَا شَاءَ مِنْ غَيْبِهِ فَعَلِمْنَا مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة»[۲] یعنی پس رسول الله (ص) مرتضی و مجتبی و برگزیده و مختار است نزد حق تعالی و ما ورثه این رسولیم، آنچنان رسولی که اطلاع داده است خدا آن رسول را بر آنچه بخواهد از علم غیب خدا، پس ما که ورثه رسولیم، تعلیم داد ما را علم ماکان و مایکون، تا روز قیامت. و ایضاً وارد شده در اخبار کثیره«إِنَّ رَسُولَ اللهِ (ص) مِمَّنِ ارتَضی لِغَیبِهِ وَ کُلُّ عِلمٍ کانَ لِرَسُولِ اللهِ (ص) فَإنَّه وَصَلَ إِلَینا»[۳] اقوی شاهد بر اینکه اخبار به غیب دادن ائمه از حد و حصر بیرون است. و جمیع کتب علامه مجلسی، فارسی و عربی آن، از این احادیث مملو و مشحون است. پس روا نیست بر مؤمن و منصف دین‌دار که انکار چنین امر بَیّن و آشکار نماید»[۴].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. علامه طباطبایی؛ |
|---|
| ۲. آیت‌الله فاضل لنکرانی؛ |
|---|
| ۳. آیت‌الله امینی؛ |
|---|
| ۴. آیت‌الله جوادی آملی؛ |
|---|
| ۵. آیت‌الله شهید مطهری؛ |
|---|
| ۶. آیت‌الله مصطفوی؛ |
|---|
| ۷. آیت‌الله میرباقری؛ |
|---|
| ۸. آیت‌الله تحریری؛ |
|---|
| ۹. حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه؛ |
|---|
| ۱۰. حجج الاسلام و المسلمین نادم و افتخاری؛ |
|---|
| ۱۱. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی؛ |
|---|
| ۱۲. حجت الاسلام و المسلمین نصیری؛ |
|---|
| ۱۳. حجت الاسلام و المسلمین منصوری رامسری؛ |
|---|
| ۱۴. حجت الاسلام و المسلمین حسینی؛ |
|---|
| ۱۵. حجت الاسلام و المسلمین اوجاقی؛ |
|---|
| ۱۶. حجت الاسلام و المسلمین حجامی؛ |
|---|
| ۱۷. حجت الاسلام و المسلمین برنجکار؛ |
|---|
| ۱۸. حجت الاسلام و المسلمین خوش‌باور؛ |
|---|
| ۱۹. حجت الاسلام و المسلمین شاکر؛ |
|---|
| ۲۰. حجت الاسلام و المسلمین بیابانی اسکوئی؛ |
|---|
| ۲۱. حجت الاسلام و المسلمین امام‌خان؛ |
|---|
| ۲۲. حجت الاسلام و المسلمین مهدی‌فر؛ |
|---|
| ۲۳. آقای موسوی (پژوهشگر دانشگاه قم)؛ |
|---|
| ۲۴. آقای دکتر معارف (هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران)؛ |
|---|
| ۲۵. آقای دکتر رستمی و خانم آل‌بویه؛ |
|---|
| ۲۶. آقاى دكتر يوسفيان (هیئت علمی مؤسسه امام خمينى)؛ |
|---|
| ۲۷. آقای دکتر غلامی (پژوهشگر دانشگاه تهران)؛ |
|---|
| ۲۸. آقای عرفانی (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة)؛ |
|---|
| ۲۹. آقای مطهری (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة)؛ |
|---|
| ۳۰. آقای شیخ‌زاده (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة)؛ |
|---|
| ۳۱. آقای زرین‌جویی (پژوهشگر دانشگاه قم)؛ |
|---|
| ۳۲. آقای دکتر تورانی و خانم خطیبی؛ |
|---|
| ۳۳. خانم پارسانسب (پژوهشگر دانشكده اصول دين)؛ |
|---|
| ۳۴. خانم عسکری (پژوهشگر حوزه علميه حضرت رقيه)؛ |
|---|
| ۳۵. پژوهشگران وبگاه پرسمان؛ |
|---|
| ۳۶. پژوهشگران مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات. |
|---|
پرسش‌های وابسته
- منابع علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه علم لدنی با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه روح یا روح القدس با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه وحی یا الهام با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه کشف یا شهود با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه امام مبین یا کتاب مبین با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه ام الکتاب با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه کتاب اعمال با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه لوح یا لوح محفوظ با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه عرش با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه ارتباط با فرشته با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه مقام راسخان در علم با علوم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه عمود نور با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه تحدیث با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه علم‌الکتاب با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- آیا برهان می‌تواند راه آگاهی به غیب باشد؟ (پرسش)
- علم غیب امام به طور مستقیم از جانب خدا به او داده می‌شود یا با وساطت پیامبر خاتم؟ (پرسش)
- آیا معصومان کتابی داشتند که نام‌های پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)
- آیا تعلیم اسماء با علم غیب پیامبر ارتباط دارد؟ (پرسش)
- آیا علم غیب با خاتمیت منافات دارد؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ زیارت جامعه، الفقيه، ج٢، ص۶۰۹؛ بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۲۷، باب۵۰۸.
- ↑ بحارالانوار، ج۶۴، ص۲۸۱، باب۱۴
- ↑ اصول الکافی، ج۱، ص۲۵۹، باب نادر فیه ذکر الغیب، با تفاوت در عبارات
- ↑ فی کیفیة علم الإمام و منابع ذلک العلم، ص۲۵۸.
- ↑ اسلام و انسان معاصر، ص۱۹۸ و ۲۰۸-۲۱۱.
- ↑ «خدای تبارک و تعالی را دو گونه علم است: یک، آن علمی که فرشتگانِ مقرب و پیامبران و رسولان را از آن آگاه ساخته است، این علم را ما نیز می‌دانیم. دو، آن علمی که ویژه ذات مقدس اوست و کسی جز او، آن را نمی‌داند "علم مستأثر". لکن چون خدا اراده کند که چیزی از همین علم را نیز آشکار گرداند به ما بیاموزد. و امامان پیشین را نیز از آن آگاه کرده بود»، اصول کافی، ج۱، ص۲۵۵.
- ↑ پاسداران وحی، ص ۱۹۳.
- ↑ بررسی مسائل کلی امامت، ص ۲۴۷.
- ↑ علم موروثی، علم لدنی، پیشگوییهای امام علی (ع)
- ↑ مجموعه آثار شهید مطهری ج۴، ص ۸۴۶.
- ↑ علامه حلی، احقاق الحق، ج۷، ص۶۶.
- ↑ دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم، فصلنامه قبسات، ص۲۹.
- ↑ فرهنگستان علوم اسلامی قم
- ↑ اصول کافی، ج ۱، ص ۲۳۱، روایت ۲.
- ↑ اصول کافی، ج ۱، ص ۲۳۱، روایت ۴.
- ↑ «کسی که بخواهد به آدم در علمش و به نوح در تسلیم بودنش و به ابراهیم در حلمش و به موسی در زیرکی‌اش و به داوود در زهدش نظر کند پس به سوی این شخص نظر کند، و ما به سوی علی بن ابی طالب (ع) نظر افکندیم در حالی که پیش می‌آمد»؛بحارالانوار، ج ۳۹، ص۳۵، روایت ۳.
- ↑ «آنها در نزد ما به صورت وراثت از ایشان به ما رسیده است و همان‌گونه که آنها قرائت می‌کردند ما نیز آنها را می‌خوانیم و همان‌گونه که آنها از آن کتابها سخن می‌گفتند ما نیز از آنها سخن می‌گوییم، به راستی خداوند حجتی را در زمینش قرار نمی‌دهد که از او چیزی سؤال شود و او بگوید: نمی‌دانم»؛ توحید صدوق، ص۲۷۵.
- ↑ جلوه‌های لاهوتی، ج ۱، ص ۳۶۳-۳۶۵.
- ↑ «و گوش‌های شنونده آن را به گوش گیرند»؛ سوره الحاقه، آیه ۱۲.
- ↑ القندوزی الحنفی، سلیمان بن الشیخ ابراهیم الحسینی البلخی، ینابیع المودة، ج۱، باب ۳۹، ص۳۶۰، ح۲۴۰؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب، ج۲، ص۶۱؛ شرف‌الدین الحسینی، تأویل الآیات، ص۷۱۵.
- ↑ عبدالرحمن جلال‌الدین السیوطی، درالمنثور، ج۶، ص۲۶۰.
- ↑ القرطبی، محمد بن احمد الانصاری، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۹، ص۲۶۴، ر. ک: موسی بن طاووس، سعد السعود، ص۱۰۸؛ القندوزی الحنفی، سلیمان بن الشیخ ابراهیم الحسینی البلخی، ینابیع المودة، ج۱، باب ۳۹، ص۳۶۰، ح۲۴.
- ↑ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۳۸، ص۱۴۹؛ همان، ج۴۰، ص۱۹۰؛ علی بن یونس، الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۰؛ علی نمازی شاهرودی، مستدرک السفینة البحار، ج۸، ص۴۸؛ القندوزی الحنفی، سلیمان بن الشیخ ابراهیم الحسینی البلخی، ینابیع المودة، ج۱، ص۲۱۷.
- ↑ کلام نوین اسلامی ج۲ ص۳۹۱ و ۳۹۲.
- ↑ منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، ص ۶۲ و ۶۳
- ↑ محمد بن حسن صفار؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ع)؛ ص ۲۹۰ - ۲۹۶.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی؛ الکافی؛ ج۱، ص ۶۸۸.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی؛ الکافی؛ ج۱، ص ۶۸۵.
- ↑ محمد بن حسن صفار؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ع)؛ ص ۲۹۰ - ۲۹۶.
- ↑ علم امام تام یا محدود؟
- ↑ أَنَّ الْأَئِمَّةَ وَرِثُوا عِلْمَ النَّبِيِّ وَ جَمِيعِ الْأَنْبِيَاءِ وَ الْأَوْصِيَاءِ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِم
- ↑ إِنَّ سُلَيْمَانَ وَرِثَ دَاوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً وَرِثَ سُلَيْمَانَ وَ مَا هُنَاكَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً وَ إِنَّ عِنْدَنَا صُحُفَ إِبْرَاهِيمَ وَ أَلْوَاحَ مُوسَى فَقَالَ لَهُ أَبُو بَصِيرٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْعِلْمُ فَقَالَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ لَيْسَ هَذَا هُوَ الْعِلْمَ إِنَّمَا هَذَا الْأَثَرُ إِنَّمَا الْعِلْمُ مَا حَدَثَ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ يَوْماً بِيَوْمٍ وَ سَاعَةً بِسَاعَة
- ↑ همانا نزد امامان معصوم (ع) تمامی کتاب‌هایی که از نزد خداوند متعال فرود آمده است وجود دارد و اینکه ایشان نسبت به آن کتابها با وجود اختلاف زبان‌ها آگاهی دارند.
- ↑ إِنَّ لِلَّهِ عِلْماً عَامّاً وَ عِلْماً خَاصّاً فَأَمَّا الْخَاصُّ فَالَّذِي لَمْ يَطَّلِعْ عَلَيْهِ مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ أَمَّا عِلْمُهُ الْعَامُّ الَّذِي اطَّلَعَتْ عَلَيْهِ الْمَلَائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ الْأَنْبِيَاءُ الْمُرْسَلُونَ فَقَدْ دَفَعَ ذَلِكَ كُلَّهُ إِلَيْنَا ثُمَّ قَالَ أَ مَا تَقْرَأُ وَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوت.
- ↑ درباره امامان (ع)؛ همانا ایشان علم پیامبران اولوالعزم و تمامی پیامبران را به ارث برده‌اند، و اینکه ایشان (ع) امینان خداوند متعال بر روی زمین می‌باشند. علم بلایا و منایا و علم انساب عرب نزد ایشان میباشد.
- ↑ كُنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ وَرَثَتَهُ وَ نَحْنُ أُمَنَاءُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ عِنْدَنَا عِلْمُ الْبَلَايَا وَ الْمَنَايَا وَ أَنْسَابُ الْعَرَبِ وَ مَوْلِدُ الْإِسْلَامِ وَ إِنَّا لَنَعْرِفُ الرَّجُلَ إِذَا رَأَيْنَاهُ بِحَقِيقَةِ الْإِيمَانِ وَ حَقِيقَةِ النِّفَاقِ وَ إِنَّ شِيعَتَنَا لَمَكْتُوبُونَ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِم
- ↑ گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات.
- ↑ اگر میان حضرت موسی (ع) و حضرت خضر (ع) بودم ، حتما به اطلاع آنان می‌رساندم که من از آنان آگاه‌تر و داناترم و چیزهایی را به آن دو می‌گفتم که در حضورشان نبود و از امور اینده بود؛ زیرا به حضرت موسی (ع) و حضرت خضر (ع) تنها علم وقایع گذشته و حال عطا شده بود و دانش اموری که در آینده تا قیامت اتفاق می‌افتاد به آن دو داده نشده است؛ در حالی که دانش گذشته و وقایع اینده تا روز قیامت به رسول الله (ص) عطا شده است و ما نیز آنها را از رسول الله (ص) به ارث برده‌ایم؛ بحارالانوار ج ۲۰ ص ۱۷ و ج ۲۶ ص ۱۹۶.
- ↑ بی‌گمان امام (ع) هرگاه خواست که بداند می‌داند؛ بحارالانوار ج ۲۶ ص ۵۶
- ↑ خیر ولی هرگاه خواست چیزی را بداند، خداوند آن را به او یاد می‌دهد؛ بصائر الدرجات ص ۳۱۵
- ↑ و بر تو این کتاب را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز است؛ سوره نحل، آیه: ۸۹.
- ↑ بخوان به نام پروردگار خویش؛ سوره علق، آیه: ۱.
- ↑ که ما آن را در شبی خجسته فرو فرستادیم؛ سوره دخان، آیه: ۳.
- ↑ ما آن (قرآن) را در شب قدر فرو فرستادیم؛ سوره قدر، آیه: ۱.
- ↑ بصائر الدرجات، ص ۳۱۳ تا ۳۱۵ و نیز بحارالانوار، ج ۲۲، ص ۴۶۱.
- ↑ وبگاه سماموس
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
- ↑ علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۶۴-۶۸.
- ↑ «او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد». سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.
- ↑ تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستاده‌اند روشن گردانی و باشد که بیندیشند؛ سوره نحل، آیه۴۴.
- ↑ و آنچه پیامبر به شما می‌دهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز می‌دارد دست بکشید؛ سوره حشر، آیه۷.
- ↑ اوست که در میان نانویسندگان عرب، پیامبری از خود آنان برانگیخت که بر ایشان آیاتش را می‌خواند و آنها را پاکیزه می‌گرداند و به آنان کتاب قرآن و فرزانگی می‌آموزد؛ سوره جمعه، آیه۲.
- ↑ همانا من نزد شما دو شیء گرانبها به یادگار می‌گذارم؛ کتاب خداوند متعال و عترت و اهل بیتم...
- ↑ من شهر علم و علی درب این شهر میباشد.
- ↑ متن مقاله «علم امام، وحی و خاتمیت» در پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه آینده روشن.
- ↑ پایگاه مطالعات کلام امامیه
- ↑ او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند.جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.
- ↑ علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۱۵۲.
- ↑ کلینی، کافی، ۲۲۱/۱-۲۲۳ و ۲۲۵.
- ↑ کلینی، کافی، ۲۲۳/۱-۲۲۵ و ۲۲۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ۲۰/۲۶.
- ↑ کلینی، کافی، ۲۲۳/۱-۲۲۵ و ۲۴۰؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۵۰.
- ↑ منابع علم امام در قرآن، فصلنامه امامت‌پژوهی، شماره ۶ ص ۱۷۷.
- ↑ «همانا سليمان از داود ارث برد و همانا محمّد از سليمان ارث برد و ما از محمّد ارث برديم. و همانا علم تورات و انجيل و زبور و بيان همه آنچه در الواح است، نزد ما است». كافى، ج۱، ص۲۲۴.
- ↑ «هر كتابى كه نازل شده است نزد اهل علم است و آنان ماييم». همان، ۲۲۵.
- ↑ امامت، ص ۱۵۰.
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ج ۶، ص۱۹۴.
- ↑ محمدباقر مجلسی،بحار الانوار، ج ۲۶، ص۶۳.
- ↑ " عَلَّمَنِي أَلْفَ بَابٍ يَفْتَحُ لِي كُلُّ بَابٍ أَلْفَ بَابٍ "؛ شیخ مفید، الامالی، ص ۶۳۶، کافی ج ۱ ص ۲۳۸.
- ↑ " مَهْمَا أَجَبْتُكَ فِيهِ بِشَيْءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) لَسْنَا نَقُولُ بِرَأْيِنَا مِنْ شَيْء"؛ کلینی، اصول الکافی ج ۱ ص ۲۷۱.
- ↑ عسکری امام‌خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم.
- ↑ نهج البلاغة، خطبه ۱۹۲ خطبه قاصعه.
- ↑ طبقات ابن سعد ج ۲ بخش ۲ ص ۱۰۱.
- ↑ " لِيَهْنِئْكَ الْعِلْمُ يَا أَبَا الْحَسَنِ لَقَدْ شَرِبْتَ الْعِلْمِ شُرْباً وَ نُهِلْتَهُ نَهْلا"؛ ذخائر العقبی ص: ۷۸؛ مناقب خوارزمی ص:۸۴؛ حلیه الاولیاء ج۱ ص۳۳.
- ↑ " أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا ".
- ↑ "فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْءٍ"؛اصول کافی، ج۱، ص۵۸.
- ↑ " أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) عَلَّمَنِي أَلْفَ بَابٍ يَفْتَحُ لِي كُلُّ بَابٍ أَلْفَ بَابٍ فَذَلِكَ أَلْفُ أَلْفِ بَابٍ حتّى علمت ما كان و ما يكون الى يوم القيامة و علم المنايا و البلايا و عُلِّمْتُ عِلْمَ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ "؛ اختصاص، ص۲۸۱ و ینابیع الموده، ج۱، ص۲۳۱.
- ↑ اصول کافی، ج۱، ص۲۳۱.
- ↑ علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص۱۵۰.
- ↑ آن (قرآن) جز وحیی نیست که بر او وحی می‌شود؛ سوره نجم، آیه: ۴.
- ↑ امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱.
- ↑ تبیین و بررسی گستره علم امام از دیدگاه علامه طباطبایی و امام خمینی، ص ۱۰۸.
- ↑ حر عاملی، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات: ۱/ ۲۴۸.
- ↑ [[نقد_شبهه_تعارض_آیات_علم_غیب_در_قرآن_(مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)؛ ص: ۴۶.]
- ↑ کلینی، اصول کافی، ج ۱، ص ۴۲۹.
- ↑ کلینی، اصول کافی، ج ۱، ص ۴۲۹.
- ↑ و سلیمان از داود میراث برد؛ سوره نمل، آیه ۱۶.
- ↑ از نزد خویش به من وارثی ببخش! همان که از من و از خاندان یعقوب میراث می‌برد و پروردگارا! او را پسندیده گردان؛ سوره مریم، آیه ۵ - ۶.
- ↑ یعنی، تو برادر من، خویشاوند من، وارث من، مجری دین من، ظرف علم من و گنجینه‌ی سرّ من هستی.
- ↑ آنچه از علوم حقیقی از علی (ع) به ارث برده‌ام برای من بهتر از آن است که فرزند او می‌باشم.
- ↑ سلمان از ما اهل بیت میباشد.
- ↑ و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم؛ سوره قصص، آیه ۵.
- ↑ و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد؛ سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
- ↑ من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود:پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد؛ سوره بقره، آیه ۱۲۴.
- ↑ سید حیدر آملی، المقدمات من نص النصوص، ص ۴۹۴ - ۴۹۹.
- ↑ وبگاه راسخون
- ↑ بررسی دیدگاه‌های تفسیری عرفانی درباره علم امام، فصلنامه اندیشه نوین دینی شماره ۲۰
- ↑ صفار قمی، محمد، بصائر الدرجات، ص ۱۲۷؛ بحرانی، سید هاشم، ینابيع المعاجز، ص۳۷؛ بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۱۰.
- ↑ نهج‌البلاغه، خطبه ۱۷۵، ص ۱۸۱.
- ↑ برای نمونه، ر.ک: ری‌شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب (ع)، ج۱۱، ص ۱۶۴ -۱۰۷.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۵۹، ص۴۸.
- ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج ۵، ص ۴ -۳.
- ↑ علم غیب امام، ص۳۵۳.
- ↑ آفاق علم امام در الکافی.
- ↑ رسول اکرم (ص) به علی (ع) هزار باب از علم آموخت و از هر بابی هزار باب گشوده شد.
- ↑ من شهر علم هستم و علی دروازه آن است.
- ↑ چون شب معراج به مقام قرب الهی رسیدم، پروردگارم با من سخن گفت و نجوا کرد؛ پس هیچ چیزی به من آموخته نشد جز این که آن را به علی (ع) آموختم پس او دروازه علم من است.
- ↑ حدیث و سخنی را می‌شنوم نمی‌دانم آن را از شما شنیدم، یا از پدرتان (چه کنم)؟ فرمود: آنچه (هر حدیث و سخنی) را از من شنیدی آن را از رسول خدا(ص) روایت نموده و نقل کن (زیرا آنچه را من یا پدرم گفته و می‌گویم رسول خدا (ص) فرموده است).
- ↑ حدیث من حدیث پدرم است و حدیث پدرم حدیث جدم و حدیث جدم حدیث حسین و حدیث حسین حدیث حسن و حدیث حسن حدیث امیرالمؤمنین و حدیث امیرالمؤمنین حدیث رسول خدا (ص) و حدیث رسول خدا (ص) گفتار خدای عزوجل میباشد
- ↑ بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۱۸۱.
- ↑ «همانا رسول خدا هزار باب به من آموخت راجع به حلیت و حرمت آنچه هست و آنچه در آینده تا قیامت خواهد بود که هر باب خود گشاینده هزار باب دیگر است. بنابر این هزار باب از علم پیامبر اکرم (ص) فراگرفته‌ام تا آنجا که علم منایا و بلایا و علم حل و فصل امور مردم همگی نزد من است»؛ بحار الانوار، ج۲۶، ص۲۹.
- ↑ پایان‌نامه علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص۶۴.
- ↑ رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا؛ ص ۷۱-۷۳.
- ↑ و سلیمان از داود میراث برد؛ سوره نمل، آیه: ۱۶.
- ↑ زبان مرغان؛ سوره نمل، آیه: ۱۶.
- ↑ و از همه چیز (بهره‌ای) بخشیده‌اند؛ سوره نمل، آیه: ۱۶.
- ↑ (ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه ج ۱۵ ص ۱۷.
- ↑ بنابراین از نزد خویش به من وارثی ببخش!همان که از من و از خاندان یعقوب میراث می‌برد؛ سوره مریم، آیه: ۵ - ۶.
- ↑ کلینی، کافی، ص ۴۲۹.
- ↑ آگاهی امامان از غیب، ص۷۶- ۷۷.
- ↑ صدرالمتألهین، ۱۳۸۳ :۳۳۲.
- ↑ صدرالمتألهین، ۱۳۸۳ :۳۳۱-۳۳۳.
- ↑ در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: "إِنَّ الْإِمَامَ إِذَا شَاءَ أَنْ يَعْلَمَ عَلِم"، "بی‌گمان امام هرگاه که خواست بداند، می‌داند"؛ صفار، ۱۴۰۴ :۳۱۵.
- ↑ علامه مظفر و علامه طباطبائی، ۱۳۸۶: ۱۴۷ و ۱۴۸.
- ↑ علامه مظفر و علامه طباطبائی، ۱۳۸۶: ۲۴ و ۲۵.
- ↑ علم امام در آینه حکمت متعالیه، ص ۵۹.
- ↑ همان، ج۱، ص۵۳. (کلینی، کافی).
- ↑ «گوش‌های شنونده»؛ سوره حاقه، آیه ۱۲.
- ↑ [[سید هاشم بحرانی، ، غایة المرام، تحقیق سید علی عاشور، بی چا، بی‌نا، بی‌جا، ج۴، ص۸۷.
- ↑ محمد بن طلحه شافعی، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول؛ تحقیق: ماجد بن احمد بن العطیه، بی چا، بی نا، بی جا، بی تا، ص۸۱.
- ↑ سید بن طاوس، سعد السعود، بی‌چا، انتشارات دارالذخائر، ترجمه، بی تا، ج۴، ص۱۲۶؛ سید بن طاوس؛ الطرائف، پیشین، ج۱، ص۱۳۷.
- ↑ کلینی، کافی، پیشین، ج۱، ص۲۶۳.
- ↑ صفار، محمد بن الحسن، بصائر الدرجات، چاپ دوم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ج۱، ص۱۴۳.
- ↑ پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا، ص۳۶ و ۳۷.
- ↑ سید یحیی یثربی، فلسفه امامت تحلیل فلسفی شخصیت و اوصاف امامان؛ فصلنامه قبسات (شماره ۱۰ و ۱۱، پاییز ۱۳۷۷ و بهار ۱۳۷۸)، ص۶۵- ۶۶.
- ↑ سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم؛ سوره فاطر، آیه: ۳۲.
- ↑ الکافی، ج۱، ص۲۲۶.
- ↑ «يَمُصُّونَ الثِّمَادَ وَ يَدَعُونَ النَّهَرَ الْعَظِيمَ قِيلَ لَهُ وَ مَنِ النَّهَرُ الْعَظِيمُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ إِنَّهُ وَ الْعِلْمُ الَّذِي آتَاهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ جَمَعَ لِمُحَمَّدٍ (ص) سُنَنَ النَّبِيِّينَ مِنْ آدَمَ هَلُمَّ جَرّاً إِلَى مُحَمَّدٍ قِيلَ لَهُ وَ مَا تِلْكَ السُّنَنُ قَالَ عِلْمُ النَّبِيِّينَ بِأَسْرِهِ إِنَّ اللَّهَ جَمَعَ لِمُحَمَّدٍ (ص) عِلْمَ النَّبِيِّينَ بِأَسْرِهِ وَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَيَّرَ ذَلِكَ كُلَّهُ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِين(ع)»؛ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۳۱.
- ↑ «هِيَ عِنْدَنَا وِرَاثَةً مِنْ عِنْدِهِمْ نَقْرَؤُهَا كَمَا قَرَءُوهَا وَ نَقُولُهَا كَمَا قَالُوا إِنَ اللَّهَ لَا يَجْعَلُ حُجَّةً فِي أَرْضِهِ يُسْأَلُ عَنْ شَيْءٍ فَيَقُولُ لَا أَدْرِي»؛ شیخ صدوق، التوحید، ص۲۷۵، باب۳۷.
- ↑ «فَلَمْ يَعْلَمْ وَ اللَّهِ رَسُولُ اللَّهِ (ص) حَرْفاً مِمَّا عَلَّمَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ إِلَّا وَ قَدْ عَلَّمَهُ عَلِيّاً ثُمَ انْتَهَى الْعِلْمُ إِلَيْنَا ثُمَ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى صَدْرِه»؛ الکافی، ج۱، ص۲۶۳؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص۲۷۹؛ بصائر الدرجات، ص۲۹۳؛ سید شرف الدین حسینی استرآبادی، تأویل الآیات الظاهره، ص۱۰۷.
- ↑ «إِنَّ عِنْدِي الْجَفْرَ الْأَبْيَضَ قَالَ قُلْتُ فَأَيُّ شَيْءٍ فِيهِ قَالَ زَبُورُ دَاوُدَ وَ تَوْرَاةُ مُوسَى وَ إِنْجِيلُ عِيسَى وَ صُحُفُ إِبْرَاهِيمَ (ع) وَ الْحَلَالُ وَ الْحَرَامُ وَ مُصْحَفُ فَاطِمَة ... وَ عِنْدِي الْجَفْرَ الْأَحْمَرَ قَالَ قُلْتُ وَ أَيُّ شَيْءٍ فِي الْجَفْرِ الْأَحْمَرِ قَالَ السِّلَاحُ وَ ذَلِكَ إِنَّمَا يُفْتَحُ لِلدَّمِ يَفْتَحُهُ صَاحِبُ السَّيْفِ لِلْقَتْل»؛ الکافی، ج۱، ص ۲۴۰؛ بحارالانوار، ج۲۶، ص۳۷.
- ↑ "وَ رُوحَ الْقُدُسِ فَبِهِ حَمَلَ النُّبُوَّةَ فَإِذَا قُبِضَ النَّبِيُ ص انْتَقَلَ رُوحُ الْقُدُسِ فَصَارَ إِلَى الْإِمَامِ وَ رُوحُ الْقُدُسِ لَا يَنَامُ وَ لَا يَغْفُلُ وَ لَا يَلْهُو وَ لَا يَزْهُو"؛ الکافی، ج۱، ص۲۷۲؛ بحارالانوار، ج۱۸، ص۲۶۴.
- ↑ حوزه علمیه حضرت رقیه
- ↑ ر.ک: ابن حنبل، احمد، المسند، ج۱، ص۲۵۸ - ۲۵۷.
- ↑ ر.ک: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۴.
- ↑ ر.ک: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۸۶.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۱.
- ↑ ر.ک: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۴۲.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه۱۲۸، ص۱۲۷
- ↑ مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۲، ص۴۱۸، ۴۱۳.
- ↑ شیخ صدوق، محمد، علل الشرایع، ج۱، ص ۲۰۶؛ ابن حجر مکی، احمد، الصواعق المحرقه، ص۱۳۴. نیز ر.ک: ابن حنبل، احمد، المسند، ج۱، ص۲۱۹، ح۸۰۲.
- ↑ ابن حسام الدین هندی، کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۹۷.
- ↑ سنن ترمذی، ج۵، ص۶۳۷، ح۳۷۲۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۳۳۸؛ بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۵۱. همچنین ر.ک: نهج البلاغه، خطبه۲۱۰.
- ↑ بحارالانوار، ج۲۶، ص۳۰؛ بحرانی، سیدهاشم، ینابیع المعاجز، ص۱۴۷.
- ↑ برای آشنایی با تفاسیر دیگری از این حدیث، مصنفات الشیخ المفید، الفصول المختاره، ج۲، ص۱۰۶ - ۱۰۷.
- ↑ بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۷۹.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۶۴؛ فیض کاشانی، ملا محسن، الوافی، ج۳، ص۰۷، شیخ مفید، الامالی، ص۲۳؛ و بحارالانوار، ج۴۶، ص۳۰۷ و ۳۰۸.
- ↑ الکافی، ص۲۴۲ - ۲۳۸؛ صفار قمی، محمد، بصارالدرجات، ص۱۶۱ - ۱۴۲؛ ری شهری، محمد، اهل البیت فی الکتاب و السنه، ص۲۱۵-۲۲۵.
- ↑ الکافی، ج۱، ص۲۴۰، صفار قمی، بصارالدرجات، ص۱۵۷.
- ↑ وبگاه پرسمان.
- ↑ رسول خدا به علی (ع) هزار باب از علم را آموخت و از هر بابی هزار باب گشوده شد.
- ↑ برای آگاهی بیشتر ر.ک: حسینی المرعشی نور الله، احقاق الحق، ج ۵، ص ۴۶۸ ـ ۵۰۱؛ و برای آگاهی به منابع این حدیث به کتاب شریف «جامع الاحادیث» مراجعه شود.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر موضوعی پیام قرآن، ج ۹، ص ۱۱۱ تا ۱۳۴؛ و سعیدی مهر، محمد، کلام اسلامی، ج ۱، ص۱۴۸ و ۱۴۹.
- ↑ محمد بن الحسن الصفار، بصائر الدرجات، ص ۱۳۸.