مصحف فاطمه

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

یکی از منابع معرفتی اهل بیت (ع) که دربردارندۀ اخبار غیبی و وقایع نسبت به زمان آینده است و توسط جبرئیل بعد از رحلت پیامبر (ص) عرضه و توسط امیرالمؤمنین (ع) نگاشته شده است، مصحف حضرت زهرا (س) است. این کتاب حاوی علوم بسیار است که نزد امامان (ع) موجود است.

مقدمه

امامان معصوم (ع) همواره بر این حقیقت پای فشرده‌اند که دانش آنان از پدرانشان و سرانجام از رسول خدا (ص) به ارث رسیده است و بخشی از این انتقال به کمک صحیفه‌هائی همچون "جفر" و "جامعه" و مصحف فاطمه (س) صورت پذیرفته است و پیشوایان معصوم (ع)، بسیاری از خبرهای غیبی خود را به این کتاب‌ها مستند ساخته اند. در روایات فراوانی که در آنها سخن از منابع علم امامان (ع) به میان آمده است، نام و اوصاف برخی از این کتب به چشم می‌‌خورد که هر یک حاوی پاره‌ای از علوم غیبی‌اند[۱].

مصحف فاطمه (س) و محتوای آن

یکی از منابع معرفتی اهل بیت (ع) که دربردارندۀ اخبار غیبی و وقایع نسبت به زمان آینده است و توسط جبرئیل بعد از رحلت پیامبر (ص) عرضه و توسط امیرالمؤمنین (ع) نگاشته شده است، مصحف حضرت زهرا (س) است. این کتاب نیز مانند جفر و جامعه جزء میراث انحصاری امامان (ع) است. بر اساس روایات، این کتاب حاوی علوم بسیار است که نزد امامان (ع) موجود است. با استفاده از روایات برخی از مجموع مواردی که در این کتاب وجود دارد عبارت‌اند از: مقام عظیم پیامبر (ص)، آیندۀ ذریۀ حضرت زهرا (س)، حوادثی که رخ خواهد داد، نام‌های اوصیا و انبیا، اسامی پادشاهان و پدران آنها، وصیت حضرت زهرا (س) و اینکه احکام شرعی و نیز چیزی از قرآن در آن نیست و... . مصحف فاطمه (س) ميراثى ارزشمند است كه نزد امامان معصوم (ع) دست به دست گشته است[۲].

حماد بن عثمان می‌‌گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم مصحف فاطمه (س) چیست؟ فرمود: هنگامی که خداوند متعال پیامبرش را قبض روح فرمود، آنچنان حزن شدیدی بر فاطمه (س) وارد شد که جز خدا نمی‌داند. پس خداوند فرشته‌ای را نزد او فرستاد که غمش را تسلیت داده با او سخن گوید، او نزد امیرالمؤمنین (ع) شکایت نمود، آن حضرت فرمود: هرگاه آن را احساس نموده و صدا را شنیدی به من بگو. پس فاطمه (س) او را از آمدن فرشته آگاه گردانید. پس امیرالمؤمنین (ع) تمامی آنچه را که می‌شنید، می‌نوشت تا آنکه از آن مصحفی پدید آمد. سپس فرمود: آگاه باش که در آن هیچ چیزی از حلال و حرام نیست، ولی در آن علم همۀ چیزهایی است که در آینده واقع خواهد شد[۳].[۴]

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ر.ک: امام‌خان، عسکری، منشأ و قلمرو علم امام؛ افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص ۶۲ ـ ۶۶؛ شیخ‌زاده، قاسم علی، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص ۶۷ ـ ۷۱؛ محمدزاده نقاشان، الهام و نیرومند، رضا، رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه، ص ۱۴۰؛ بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص ۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ پارسانسب، گل‌افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا، ص ۳۸.
  2. ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲، ج ۲، ص ۳۹۲ ـ ۳۹۶؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۹۹ ـ ۱۳۰؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۴۴ ـ ۵۰.
  3. «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمَّا قَبَضَ نَبِيَّهُ ص دَخَلَ عَلَى فَاطِمَةَ مِنْ وَفَاتِهِ مِنَ الْحُزْنِ مَا لَا يَعْلَمُهُ إِلَّا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَرْسَلَ إِلَيْهَا مَلَكاً يُسَلِّي عَنْهَا غَمَّهَا وَ يُحَدِّثُهَا فَشَكَتْ ذَلِكَ إِلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع فَقَالَ لَهَا إِذَا أَحْسَسْتِ بِذَلِكَ فَسَمِعْتِ الصَّوْتَ فَقُولِي لِي فَأَعْلَمْتُهُ فَجَعَلَ يَكْتُبُ كُلَّمَا سَمِعَ حَتَّى أَثْبَتَ مِنْ ذَلِكَ مُصْحَفاً قَالَ ثُمَّ قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَيْسَ فِيهِ مِنْ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ لَكِنْ فِيهِ عِلْمُ مَا يَكُونُ»؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج۱، ص۱۵۷.
  4. ر.ک: بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص ۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ بیابانی اسکوئی، محمد، امامت، ص ۱۴۷؛ موسوی، سید علی، تبیین و بررسی گستره علم امام از دیدگاه علامه طباطبایی و امام خمینی، ص ۴۵؛ رستمی، محمد زمان و آل‌بویه، طاهره، علم امام، ص ۱۴۷.