شوکت در فقه سیاسی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث شوکت است. "شوکت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

شوکت در قرآن - شوکت در حدیث - شوکت در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل شوکت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

قدرت و سلاح^[۱]. اصل آن "شوک" به معنای خشونت و تندی^[۲]، در مقابل نرمی و افتادگی^[۳].

﴿وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ﴾^[۴].

این آیه شریفه درباره نخستین درگیری بزرگ مسلمانان با مشرکان در منطقه بدر است. قریش در دوران جاهلی دو کاروان و گروه مسلح (طائفتین) داشت؛ یکی "عیر" خوانده می‌شد که چهل مرد جنگی بودند که به عنوان محافظ کاروان‌های تجاری و بازرگانی، قریش را همراهی می‌کردند؛ دومی "نفیر" بود که در واقع لشکر جنگی قریش بود که از حدود هزار مرد جنگی تشکیل می‌شد (سواره و پیاده) و به همه تجهیزات و سلاح‌های روز مجهز بودند و قرآن کریم آن را ﴿ذَاتِ الشَّوْكَةِ﴾، یعنی "صاحب قدرت و سلاح" خوانده است. مسلمانان به وعده الهی باید با یکی از این دو گروه (عیر یا نفیر) درگیر می‌شدند و آنها ترجیح می‌دادند که با "عیر" طرف شوند که هم دارای مردان جنگی و سلاح زیادی نبود و هم اموال و ثروت زیادی همراه آنان بود؛ ولی خلاف میلِ آنان، لشکر قریش "نفیر" به مقابله با مسلمانان برخاست و خداوند مسلمانان را برتری و پیروزی بخشید^[۵].

شوکت به معنای قدرت نظامی و تسلیحاتی که در دید دشمنان ایجاد رعب و وحشت کند، از صفات ضروری نیروهای نظامی است که در آیه ﴿وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ﴾^[۶]. به آن اشاره شده و تلویحاً هراس مسلمانان به برخورد با "نفیر" قریش به دلیل شوکت آنها در آیه شریفه آمده است: ﴿تَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ﴾^[۷]

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۷۰.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۲۹.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۱۵۱.
↑ «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.
↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۱۹.
↑ «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۷۵-۳۷۶.

[1] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۷۰.

[2] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۲۹.

[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۱۵۱.

[4] «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.

[5] سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۱۹.

[6] «و (یاد کن) آنگاه را که خداوند به شما وعده می‌فرمود که (پیروزی بر) یکی از دو دسته از آن شما باشد و شما دوست می‌داشتید که آن دسته بی‌جنگ‌افزار از آن شما گردد اما خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند» سوره انفال، آیه ۷.

[7] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۷۵-۳۷۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]