دیدگاه فقهای شیعه درباره مصادیق تألیف قلوب چیست؟ (پرسش)
| دیدگاه فقهای شیعه درباره مصادیق تألیف قلوب چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جمع پرسش و پاسخ فقه سیاسی |
| مدخل اصلی | تألیف قلوب |
دیدگاه فقهای شیعه درباره مصادیق تألیف قلوب چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فقه سیاسی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فقه سیاسی مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل شکوری در کتاب «فقه سیاسی اسلام» در این‌باره گفته است:
- «در رأس علما و فقهای شیعه اثناعشری می‌توان از شهید اول و شهید ثانی به عنوان طرفداران قول و نظریه عمومیّت اصلی تألیف قلوب یاد کرد. فشرده نظریات شهیدین چنین است: “مؤلفة قلوبهم، هم کفّار و هم مسلمانان را شامل می‌شود. مؤلفة‌القلوب از کفّار، آن کسانی هستند که برای جلب آنان به جهاد و مبارزه، سهمی برایشان قرار داده می‌شود و مؤلفة‌القلوب از مسلمانان چهار دسته‌اند:
- اول، آن دسته از مسلمانان که از مشرکان و کفّار، هم چشم داشته باشند، در این مورد، مسلمین تألیف قلوب می‌شوند تا کنار هم چشم آنان نیز راغب به اسلام شوند.
- دوم، آن دسته از مسلمین که نیّت و ایمانشان ضعیف است و در امر دین متزلزلند، اینان نیز تألیف قلوب می‌شوند تا شاید ایمانشان تقویت گردد و از تزلزل خارج شوند.
- سوم، آن دسته از مسلمین که در هم‌جواری محل جمع‌آوری زکات باشند.
- چهارم، آن دسته از مسلمین که مرزنشین باشند، آنها نیز تألیف قلوب می‌شوند تا در دفاع و حراست از مرزها، قوی‌تر و مصمّم‌تر باشند”[۱].
- از سخنان شیخ‌الطائفه ابو جعفر طوسی در کتاب “نهایه” نیز چنین بر می‌آید که مانند شهیدین، معتقد به شمول و عمومیت اصل تألیف قلوب است؛ زیرا شیخ در نهایه به طور عام گفته است: “مؤلفة قلوبهم کسانی هستند که بدین واسطه به امر جهاد و مبارزه، ترغیب و تشویق می‌گردند”[۲]. و هیچ توضیحی نداده است.
- همچنین محقق حلّی نیز تصریح کرده است که تألیف قلوب شامل مسلمین و کفّار هر دو می‌شود[۳].
- همچنین از متأخرین، حاج آقا ضیاء الدین عراقی نیز معتقد است که تألیف قلوب عمومیت دارد و شامل کفّار و غیر مسلمانان نیز می‌شود[۴]. و نیز فقیه مجاهد و مرجع بزرگ اسلام آیة‌الله العظمی امام خمینی معتقد به عمومیت و شمول اصل تألیف قلوب بر کفّار و مسلمین می‌باشد. ایشان در تحریر الوسیله چنین می‌فرماید: “مؤلفة قلوبهم آن عدّه از کفّار هستند که با تألیف قلوب، قصد می‌شود که آنان به جهاد و مبارزه ترغیب شوند و یا اینکه گرایش پیدا کنند به دین اسلام. همین‌طور آن عده از مسلمانان که عقیده آنان نسبت به اسلام ضعیف است، مشمول تألیف قلوب هستند”[۵]»[۶]
پاسخ‌های دیگر
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی
پانویس
- ↑ شرح لمعه، ج۱، ص۱۷۰.
- ↑ النهایة فی الفقه والفتاوی، ص۱۸۴.
- ↑ المعتبر فی شرح المختصر، ص۲۷۹.
- ↑ شرح تبصرة المتعلمین، ج۳، ص۱۲۷.
- ↑ تحریر الوسیله، ج۱، ص۳۳۶، مسأله ۱۲.
- ↑ شکوری، ابوالفضل، فقه سیاسی اسلام، ص ۴۱۰.