حجاج بن عبدالله نصری
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. حجاج بن عبدالله نصری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حجاج بن عبدالله نصری در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
حجاج از بنی نصر بن معاویه، از قبیله هوازن است[۱]. ابن ابی حاتم[۲] با دو انتساب «نصری» و «ثمالی» از او یاد کرده که انتساب «ثمالی» درباره او صحیح نیست و منشأ اشتباه، آمیخته شدن اطلاعات مربوط به او با «حجاج بن عبدالله ثمالی» صحابی است[۳]. نام پدر «حجاج نصری» را سهیل نیز گفته‌اند[۴] که آشکار نیست با چه عنوان دیگری آمیخته شده است. در صحابی بودن حجاج اختلاف است و ابن حجر[۵]اختلاف آرا در این زمینه را گرد آورده است. براساس دسته‌ای از آرا وی صحابی است. چنان که احمد بن عیسی در تاریخ الحمصیین گفته که وی پیامبر(ص) را دیده است و مطین (محمد بن عبدالله حضرمی، م۲۹۷ و مؤلف کتاب الوحدان)، و برخی دیگر وی را صحابی دانسته‌اند[۶]. ابونعیم[۷] نیز نام او را در معرفة الصحابه آورده است. در برابر این دسته، گروهی دیگر وی را صحابی نمی‌دانند. ابن ابی حاتم[۸] که تفاوتی میان دو «حجاج بن عبدالله» یکی نصری و دیگر ثمالی نمی‌بیند، در جایی وی را صحابی ندانسته و می‌نویسد: چون از ابوزرعه درباره صحابی بودن حجاج سؤال شد، گفت که او را نمی‌شناسد[۹] و در جایی دیگر، در شرح حال «نفیر بن مجیب شامی»[۱۰] گفته است حجاج بن عبدالله ثمالی صحابی است[۱۱]. پیداست که این اظهار نظر درباره «حجاج بن عبدالله ثمالی» که صحابی است و از نفیر بن مجیب روایت نقل می‌کند، صادق است، نه «حجاج بن عبدالله نصری که در صحابی بودن وی تردید است بر همین اساس، ابن حبان نیز یک بار در صحابه و بار دیگر در تابعین از او یاد کرده است[۱۲] که این آشفتگی به دلیل تمایز ندادن میان دو «حجاج بن عبدالله» است، از «حجاج بن عبدالله نصری» که در صحابی بودنش تردید است، مکحول شامی[۱۳] و ابوسلام اسود روایت نقل کرده‌اند[۱۴]. حدیث منقول از او در باب غنایم است[۱۵]. براساس آن رسول خدا(ص) سهم غنیمت و تفاوت میزان غنیمت سهم بران را تأیید کرده است.[۱۶][۱۷].
منابع
پانویس
- ↑ سمعانی، ج۵، ص۴۹۴.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ بنگرید: مدخل حجاج بن عامر ثمالی.
- ↑ ابن عساکر، ج۱۲، ص۹۷.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابونعیم، ج۲، ص۷۳۳.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۶۹۰.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۸، ص۵۰۴.
- ↑ ر.ک: ابن حجر، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابن عساکر، ج۱۲، ص۹۷.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ر.ک: ابن ابی شیبه، ج۸، ص۵۱۹؛ ابن ابی عاصم، ج۳، ص۱۱۶؛ طبرانی، ج۳، ص۲۲۲؛ بغوی، ج۲، ص۱۷۹.
- ↑ مآخذ: ابن ابی حاتم / الجرح و التعدیل + ابن ابی عاصم / الآحاد و المثانی + ابن اثیر / اسد الغابه + ابن حجر / الاصابه + ابن عساکر / تاریخ مدینة دمشق + ابونعیم / معرفة الصحابه + بغوی / معجم الصحابه + طبرانی / المعجم الکبیر + ابن ابی شیبه (م۲۳۵)، المصنف، تحقیق سعید محمد لحام، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹.
- ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حجاج بن عبدالله نصری»، دانشنامه سیره نبوی ج۳، ص: ۴-۵.