حجاج بن عبدالله نصری
آشنایی اجمالی
حجاج بن عبدالله نصری از بنی نصر بن معاویه، از قبیله هوازن است[۱]. ابن ابی حاتم[۲] با دو انتساب «نصری» و «ثمالی» از او یاد کرده که انتساب «ثمالی» درباره او صحیح نیست و منشأ اشتباه، آمیخته شدن اطلاعات مربوط به او با «حجاج بن عبدالله ثمالی» صحابی است. نام پدر «حجاج نصری» را «سهیل» نیز گفته‌اند[۳] که آشکار نیست با چه عنوان دیگری آمیخته شده است.
در صحابی بودن حجاج اختلاف است و ابن حجر[۴]اختلاف آرا در این زمینه را گرد آورده است. براساس دسته‌ای از آرا وی صحابی است. چنان که احمد بن عیسی در تاریخ الحمصیین گفته که وی پیامبر (ص) را دیده است و مطین [۵]، و برخی دیگر وی را صحابی دانسته‌اند [۶]. ابونعیم[۷] نیز نام او را در معرفة الصحابه آورده است. در برابر این دسته، گروهی دیگر وی را صحابی نمی‌دانند. ابن ابی حاتم[۸] که تفاوتی میان دو «حجاج بن عبدالله» یکی نصری و دیگر ثمالی نمی‌بیند، در جایی وی را صحابی ندانسته و می‌نویسد: چون از ابوزرعه درباره صحابی بودن حجاج سؤال شد، گفت که او را نمی‌شناسد[۹] و در جایی دیگر، در شرح حال «نفیر بن مجیب شامی»[۱۰] گفته است حجاج بن عبدالله ثمالی صحابی است[۱۱]. پیداست که این اظهار نظر درباره «حجاج بن عبدالله ثمالی» که صحابی است و از نفیر بن مجیب روایت نقل می‌کند، صادق است، نه «حجاج بن عبدالله نصری» که در صحابی بودن وی تردید است بر همین اساس، ابن حبان نیز یک بار در صحابه و بار دیگر در تابعین از او یاد کرده است[۱۲] که این آشفتگی به دلیل تمایز ندادن میان دو «حجاج بن عبدالله» است، از «حجاج بن عبدالله نصری» که در صحابی بودنش تردید است، مکحول شامی[۱۳] و ابوسلام اسود روایت نقل کرده‌اند[۱۴]. حدیث منقول از او در باب غنایم است[۱۵]. براساس آن رسول خدا (ص) سهم غنیمت و تفاوت میزان غنیمت سهم بران را تأیید کرده است.[۱۶].
جستارهای وابسته
- هوازن (قبیله)
- بنی نصر بن معاویه (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ سمعانی، الانساب، ج۵، ص۴۹۴.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۲، ص۹۷.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۸.
- ↑ محمد بن عبدالله حضرمی، م۲۹۷ و مؤلف کتاب الوحدان.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۳۳.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۹۰.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۵۰۴.
- ↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۲، ص۹۷.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۸.
- ↑ ر. ک: ابن ابی شیبه، ج۸، ص۵۱۹؛ ابن ابی عاصم، الآحاد و المثانی، ج۳، ص۱۱۶؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۲۲؛ بغوی، معجم الصحابه، ج۲، ص۱۷۹.
- ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حجاج بن عبدالله نصری»، دانشنامه سیره نبوی ج۳، ص۴-۵.