تفسیر ابی السعود (کتاب)
| تفسیر ابی السعود | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | محمد بن محمد بن مصطفی عمادی معروف به ابو السعود |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات دار إحیاء التراث العربی|انتشارات انتشارات دار إحیاء التراث العربی]][[رده:انتشارات انتشارات دار إحیاء التراث العربی]] |
| محل نشر | بیروت، لبنان |
تفسیر ابی السعود کتابی است به زبان فارسی که مشتمل بر تأویل ابعاد مختلف آیات قرآن میباشد. این کتاب اثر محمد بن محمد بن مصطفی عمادی معروف به ابو السعود است و انتشارات دار إحیاء التراث العربی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
"ارشاد العقل السلیم إلی مزایا الکتاب الکریم» مشهور به "تفسیر ابی السعود" به زبان عربی، از قاضی ابی سعود محمد بن محمد بن مصطفی عمادی حنفی اشعری مذهب است که در سال ۸۹۳ (یا ۸۹۸ق) در روستایی در قسطنطنیه به دنیا آمد و نزد پدرش به تحصیل پرداخت و پس از فراغت از تحصیلات عالیه به مقام قضاء نائل آمد. او عمری را به تدریس و تعلیم و تألیف پرداخت. سرانجام در سال ۹۸۲ق در قسطنطنیه چشم از جهان فرو بست. "تفسیر ابی السعود" بعد از "الکشاف زمخشری" و "انوار التنزیل" بیضاوی، مشهورترین تفسیر قرآن از جهت ادبی و بلاغی و استواری در نثر به شمار می‌رود.
منابع اساسی این تفسیر "الکشاف" و "انوار التنزیلگ است. او قطعاً به "تفسیر طبری" و "صحاح سته" در ذکر احادیث تفسیری نیز توجه داشته و از آنها استفاده نموده است. "پرهیز شدید از نقل روایات اسرائیلیات"، "گزیده‌گویی" و "دقت در نکات ادبی و بلاغی"، "قلّت لفظ و کثرت معنی" و گاستواری در نثر" از مهمترین ویژگی‌های این تفسیر پر ارج است.
اسلوب نگارش صحیح و بدون زوائد، این اثر را متمایز و برجسته نموده است. او در ضمن مقدمه‌ای بسیار ادیبانه و عالمانه، قلم شیوای موزون و مسجع خود را به نمایش گذاشته و هدف خود را از نگارش تفسیر با اسلوبی دقیق بیان داشته است. ابی‌السعود در بیان مفردات قرآن و اشتقاق لغات و مفاهیم آنها مخصوصاً در علوم بلاغی تخصص و تبحر ویژه‌ای دارد و در مسائل نحوی دقت و باریک‌بینی خود را نشان داده است. کافی است که در این باره به تفسیر سوره حمد او بنگرید و به‌ویژه در نکته‌پردازی و بیان اعراب کلمه ﴿غَيْرِ﴾ در ﴿غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ﴾[۲] دقت و تسلط او را به ادبیات عرب ملاحظه نمایید.
اشارات عرفانی او نیز، در ضمن تفسیر شماری از آیات قابل توجه است. کوشش او در بیان تناسب آیات و ارتباط سوره‌ها یادآور تلاش‌های فخر رازی در تفسیر کبیر است. ابی‌السعود، مفسری خرافه‌ستیز و افسانه‌گریز است و به روایات بی‌اساس و ضعیف هیچ‌گونه وقعی نمی‌نهد. در تفسیر آیات الاحکام هر چند به صورت کوتاه به نقل اقوال میپردازد، اما با توجه به حنفی بودنش، نظریات حنفی‌ها را برجسته‌تر نشان می‌دهد. در مجموع تفسیر ابی السعود در ردیف تفاسیر بزرگ و قابل توجه به شمار می‌آید[۳].[۴]
فهرست کتاب
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
دربارهٔ پدیدآورنده
محمد بن محمد بن مصطفی عمادی معروف به «ابی السعود» (متولد ۸۹۶ق، قسطنطنیه و متوفای ۹۸۲)، فقیه و مفسر حنفی، تحصیلات خود را در محضر اساتیدی همچون: «عبدالرحمن مؤیدزاده»، «سیدی چلبی» و «قادر چلبی» به اتمام رساند. او چندین جلد کتاب به رشته تحریر درآورده است. «معروضات»، «موقف العقول فی وقف المنقول»، «دعانامه» و «تفسیر ابی السعود» برخی از این آثار است[۵]
پانویس
- ↑ کتابخانه مدرسه فقاهت
- ↑ «راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.
- ↑ ارشاد العقل السلیم، ابوالسعود، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق.
- ↑ کوشا، محمد علی، مقاله «تفسیر ابی السعود»، دانشنامه معاصر قرآن کریم.
- ↑ پایگاه مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی