دستورهای اسلام درباره روابط طبقاتی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Wasity (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۶ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۱۰ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

دستورهای اسلام درباره روابط طبقاتی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ سیره اجتماعی معصومان
مدخل اصلی؟

دستورهای اسلام درباره روابط طبقاتی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره اجتماعی معصومان است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره اجتماعی معصومان مراجعه شود.

پاسخ نخست

محمد جواد برهانی

حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین محمد جواد برهانی در کتاب «سیره اجتماعی پیامبر اعظم» در این‌باره گفته‌ است:

«اسلام ارزش انسان را در هیچ جا با اشیاء مادی نسنجیده است، بلکه ارزش در اسلام تقوای الهی و دانش است که زمینه سعادت را فراهم می‌سازد. در قرآن کریم آمده است: ﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ[۱]. در حدیثی از امام علی(ع) آمده است: « قِيمَةُ الْمَرْءِ مَا يُحْسِنُهُ» «ارزش انسان در همان چیزی است که می‌داند». به این معنا که دانش و خرد بر ارزش انسان می‌افزاید. آری، اسلام طرفدار جامعه فقیر و گدا نیست. پیامبر اسلام فرمود: فقر از جمله چیزهایی است که اندک آن، زیاد است: « أربعة قليلها كثير: الفقر و الوجع و العداوة و النّار»[۲].

مسلمانان باید با عزت زندگی کنند و از نعمت‌های الهی بهره‌مند شوند، اما در عین حال باید به فکر آخرت خود نیز باشند و واجبات مالی خویش را بپردازند و با فقرا و نیازمندان جامعه به خوبی رفتار کنند.

زمان پیامبر اسلام(ص) مرد ثروتمندی با لباس فاخر و نو در مجلس نشسته بود. در همین هنگام مرد فقیری با لباس کهنه وارد شد و کنار مرد ثروتمند نشست. مرد ثروتمند وقتی چشمش به لباس او افتاد، چهره درهم کشید و لباس خود را جمع کرد. پیامبر اسلام(ص) این صحنه را دید، خطاب به مرد ثروتمند فرمود: «أَ خِفْتَ أَنْ يَمَسَّكَ مِنْ فَقْرِهِ شَيْ‏ءٌ؟» «آیا ترسیدی که از فقر او چیزی به تو برسد؟». آن مرد پاسخ داد: نه یا رسول الله! دوباره حضرت فرمود: پس ترسیدی از ثروت تو کم شود و به آن مرد فقیر چیزی برسد. آن مرد پاسخ داد: نه یا رسول الله! آن‌گاه فرمود: آیا ترسیدی لباست کثیف شود؟ آن شخص گفت، نه، این‌طور فکر نمی‌کردم. پیامبر فرمود: پس چه چیزی باعث شد که لباس خود را جمع کردی و از نشستن فقیری در کنارت ناخرسند شدی؟ آن مرد که به اشتباه خود پی برده بود، عرض کرد: یا رسول الله! حاضرم به دلیل این کار ثروتم را به این مرد ببخشم. پیامبر به فقیر رو کرد و فرمود: آیا می‌پذیری؟ شخص فقیر عرض کرد: نه، یا رسول الله! حاضر نیستم پول او را قبول کنم. مرد ثروتمند سؤال کرد: چرا حاضر نیستی این همه ثروت را بپذیری؟ مرد فقیر پاسخ داد: می‌ترسم اگر پول شما را قبول کنم و ثروتمند شوم، مثل شما متکبر گردم[۳]. در اسلام ارزش انسان‌ها در پول و ثروت نیست، بلکه در تقو است که هر کس بهره بیشتری داشته باشد، ارزش وی بیشتر است. در جامعه ما نباید علم و تقوا نادیده گرفته شود و همه چیز بر اساس مادیت شکل بگیرد که این‌گونه رابطه‌ها پایدار نخواهد بود»[۴]

منبع‌شناسی جامع سیره اجتماعی معصومان

پانویس

  1. «بی‌گمان گرامی‌ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست» سوره حجرات، آیه ۱۳.
  2. نهج الفصاحه، حدیث ۲۵۲.
  3. منتخب میزان الحکمه، حدیث ۴۸۶۹.
  4. برهانی، محمد جواد، سیره اجتماعی پیامبر اعظم، ص ۲۰۵.