اصول دین امامیه ج۱ (کتاب)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اصول دین امامیه ج ۱
زبان	فارسی
ترجمهٔ کتاب	توحید، عدل، نبوت
نویسنده	محمد بیابانی اسکوئی
موضوع	توحید، عدل و نبوت
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات انتشارات دلیل ما|انتشارات انتشارات دلیل ما]][[رده:انتشارات انتشارات دلیل ما]]
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۹۳ ش
شابک	‏‫‬۹۷۸-۹۶۴-۳۹۷-۸۹۱-۴
شماره ملی	۳۴۶۶۷۲۷‬

این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ دو جلدی اصول دین امامیه است و با زبان فارسی به بررسی مبانی عقلی و نقلی دیدگاه‌های اعتقادی شیعه امامیه در زمینه توحید، عدل و نبوت می‌پردازد. این مجموعه اثر محمد بیابانی اسکوئی می‌باشد و انتشارات دلیل ما انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

این كتاب پژوهشی در مورد مبانی عقلی و نقلی دیدگاه‌های اعتقادی شیعه امامیه در زمینه توحید، عدل و نبوت است. در نوشتار حاضر نخست به بیان مبانی توحد و معرفت خداوند متعال و فطری بودن آن پرداخته شده و آیاتی از قرآن کریم و روایاتی از معصومین (ع) در زمینه مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. آنگاه به ابعاد مختلف توحید اعم از توحید ذاتی، صفاتی و افعالی اشاره شده و تحلیلی از اسماء و صفات الهی ارایه شده است. در بخش دوم از کتاب حاضر نگارنده تحلیلی از عدل الهی و مفهوم قرآنی و روایی آن ارایه شده و نسبت بین آن با صفات خدا، خیر و شر، بداء، جبر و تفویض، اراده خدا، قضا و قدر و امر بین امرین بیان شده است. در بخش سوم از این نوشتار ابعاد مختلف نبوت اعم از نبوت عامه و خاصه بیان شده و اوصاف و ویژگی‌های پیامبر اسلام و سایر پیامبران الهی از جمله عصمت و علم آنان، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در همین زمینه نویسنده به حکمت‌های بعثت انبیاء و فضیلت رسول گرامی اسلام بر سایر پیامبران الهی اشاره نموده و ابعادی از ولایت تکوینی و تشریعی پیامبر اسلام را بررسی نموده است.

فهرست کتاب

• مقدمه؛

بخش اول: توحید

فصل اول: معرفت خدا

• اهمیت معرفت خدا:

1. معرفت خدا و ایمان؛
2. معرفت خدا و دین؛
3. معرفت خدا و هدف خلقت؛

• معنای معرفت خدا:

1. معرفت در لغت؛
2. معرفت در روایات اهل بیت؛

• فطری بودن معرفت:

1. معنای فطرت؛
2. مواقف اعطای معرفت خدا به انسان:
   1. عالم ارواح؛
   2. عالم ذر؛
3. فطری بودن معرفت خدا در قرآن كریم؛
4. فطری بودم رفت خدا در روایات اهل بیت؛
5. روایات به ظاهر مخالف با فطری بودن معرفت خدا:
   1. نهی از تفکر و تکلم در باره خدا؛
   2. ناتوانی قوای ادرا کی بشر از معرفت خدا؛
   3. نقش عقل در معرفت خدای تعالی؛
   4. نقش پیامبران و امامان در معرفت خدا.

فصل دوم: توحید و معرفت فطری

• توحید ذاتی؛
• توحید صفاتی؛
• توحید افعالی.

فصل سوم: اسما و صفات

• معنای اسم و صفت؛
• توقیفی بودن اسما و صفات خدا؛
• تنزیه خدا از توصیف بندگان؛
• توصیف خدا به اومد خود او؛
• نفی صفات از خدا تعالی؛
• معنای سلبی در پی صفات ثبوتی؛
• اشتراک خدا و خلق در اسم و اختلاف در معاد؛
• مخلوقیت و غیریت اسما و صفات الهی؛
• صفات ذات و فعل.

بخش دوم: عدل

فصل اول: عدل الهی

• جایگاه و اهمیت عدل الهی؛
• معنای عدل در لغت؛
• معنای ظلم در لغت؛
• معنای عدل و ظلم در قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع):

1. كم گذاشتن و نقص؛
2. برقرار کردن تساوی؛
3. انصاف؛
4. اعطای حق به هر صاحب حقی؛
5. وضع هر چیزی در جایگاه خودش؛

• جمع‌بندی معانی پنج گانه؛
• عدل به معنی نفی تهمت از خدا؛
• شرک به معنی ظلم به خدا؛
• عدل الهی و فضل و احسان؛
• راه شناخت جایگاه اشیاء؛
• منشأ پیدای جایگاه‌ها؛
• عدل الهی و مالکیت دارند . عدل الهی و حکمت؛
• عدل الهی و خیر و شر:

1. وجودی و عدمی بودن شرور و ارتباط را با توحید؛
2. خیر و شر در قرآن کریم؛
3. خیر و شر در روایت اهل بیت (ع)؛
4. خلقت شرور و ارتباط آن با عدل الهی؛

• عدل الهی و خلود؛
• عدل الهی و توبه و شفاعت.

فصل دوم: بدا

• معنای لغوی بدا؛
• معنای بدا در روایات اهل بیت ؛
• جایگاه و اهمیت بدا؛
• بدا در قرآن کریم؛
• بدا در روایات اهل بیت (ع):

1. بدا و علم خدای تعالی؛
2. بدا از علم مکنون؛
3. بدا و علم پیامبر و امام.

فصل سوم: جبر و تقویض و امر به الأمرین

• معنای واژگان کلیدی:

1. جبر؛
2. اختیار؛
3. اکراه و اضطرار؛
4. تفویض و أمر بین‌الأمرین؛

• ابطال جبر و تفویض؛
• امر بین‌الأمرین؛
• مشیت و اراده و قدر و قضای الهی در افعال.

بخش سوم: نبوت

فصل اول: نبوت عامه

• معنای نبی و رسول:

1. نبی و رسول در لغت؛
2. نبی و رسول در روایات اهل بیت (ع)؛

• جایگاه نبوت و رسالت؛
• معنای معرفت نبی و رسول؛
• ضرورت وجود نبی و رسول؛
• درجات انبیا و رسولان؛
• انبیا اولوالعزم؛
• حکمت های بعثت:

1. شناساندن طریق عبادت و بندگی؛
2. شناساندن شخصیت و جایگاه انسان؛
3. بیان حق و باطل و ترغیب به حق:
4. بیان مصالح و مفاسد؛
5. اتمام حجت و بشارت و انذار؛
6. برقراری عدل و داد؛
7. خردورزی، تعلیم و تزکیه؛

• ویژگی‌های انبیا و رسولان؛
• علم لدنی؛
• رابطه نبوت و تعلیم و تعلم؛
• همسویی پیروی از انبیا با پیروی از علم و دانش؛
• راه‌های بهره‌مندی پیامبران و رسولان از علم:

1. الهام؛
2. توارث؛
3. اسم اعظم؛
4. روح‌القدس؛

• قدرت غیر عادی؛
• امامت و ولایت؛
• گواهی و شهادت؛
• عصمت؛
• راه‌های شناخت انبیا و رسولان:

1. محتوای دعوت؛
2. معرفی پیامبران پیشین؛
3. آیه روشن و آشکار.

فصل دوم: نبوت خاصه

• اوضاع زمان بعثت پیامبر خاتم (ص)؛
• جهانی بودن بعثت پیامبر اسلام؛
• فضیلت پیامبر اسلام از سایر پیامبران؛
• امی بودن پیامبر؛
• آیین پیامبر پیش از نبوت؛
• ولایت تشریعی پیامبر؛
• راه‌های شناخت پیامبر خاتم(ص)؛
• اعجاز قرآن؛
• ختم نبوت و جاودانگی شریعت؛
• وحی و عصمت پیامبر؛
• فصل سوم: فترت.

دربارهٔ پدیدآورنده

محمد بیابانی اسکوئی

حجت الاسلام و المسلمین محمد بیابانی اسکوئی (متولد ۱۳۴۱ش، آذربایجان شرقی)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: میرزا جواد تبریزی، حسین وحید خراسانی پیگیری کرد.

او علاوه بر تدریس دروس مختلف تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است. «آخرین دولت»، «سرچشمه حکمت »، «مبدأ و معاد»، «توحید الامامیة»، «نماز وسیله معرفت و قرب خدا»، «معرفت نبی» و «معرفت امام» برخی از این آثار است.

کتاب‌های وابسته

• اصل مجموعه؛
• اصول دین امامیه ج۲ (کتاب).

پیوند به بیرون

• سازمان اسناد ملی
• شبکه جامع کتاب گیسوم
• وبگاه آدینه بوک