آیا درست است که حدیث غدیر مربوط به قبل از واقعه غدیر است و ارتباطی به امامت امام علی ندارد؟ (پرسش)

آیا درست است که حدیث غدیر مربوط به قبل از واقعه غدیر است و ارتباطی به امامت امام علی ندارد؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ حدیث غدیر
مدخل اصلی	حدیث غدیر
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

آیا درست است که حدیث غدیر مربوط به قبل از واقعه غدیر است و ارتباطی به امامت امام علی ندارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث حدیث غدیر است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی حدیث غدیر مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

جمله «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ‌» که در حدیث غدیر مطرح شده است، در روایات دیگری که شیعه نقل کرده است قبل از واقعه غدیر نیز به صورت مکرر بیان شده است. هر گاه مفاد جمله یاد شده امامت علی (ع) باشد، این مطلب قبل از واقعه غدیرخم به صورت مکرر از سوی پیامبر (ص) بیان شده است، در حالی که شیعیان معتقدند واقعه غدیر از چنان اهمیتی برخوردار است که اگر پیامبر اکرم (ص) آن را انجام نمی‌داد،رسالت الهی‌اش را به مردم ابلاغ نکرده بود، و آیه تبلیغ (مائده/۶۸) را مربوط به همین مسئله می‌دانند. شیخ صدوق نیز گفته است: «برای آنکه واقعه غدیر مشتمل بر تکرار و عبث نباشد، باید مطلب جدیدی رخ داده و بیان شده باشد”. بنابراین، یا باید شیعیان بپذیرند که قبل از غدیرخم امامت علی (ع) از سوی پیامبر (ص) بیان نشده بود، و یا باید بپذیرند که حدیث غدیر، ربطی به امامت علی (ع) ندارد

پاسخ نخست

علی ربانی گلپایگانی

حجت الاسلام و المسلمین ربانی گلپایگانی در کتاب «براهین و نصوص امامت» در این‌باره گفته‌‌اند:

«اگر مولی در حدیث غدیر به معنای محبت باشد نیز مشکل تکرار، مطرح خواهد شد، زیرا لزوم محبت علی (ع) بر مسلمانان، هم به صورت عام و هم به صورت خاص، قبل از واقعه غدیر به صورت مکرر بیان شده بود. وجوب محبت علی (ع) به قدری برجسته و نمایان بود که در روایات صحیح وارد شده است که اصحاب پیامبر (ص) منافقان را بر همین اساس می‌شناختند، چنان‌که ترمذی از ام‌سلمه روایت کرده که گفته است: شنیدم پیامبر (ص) می‌گفت: «جز مؤمن، علی را دوست، و جز منافق، او را دشمن نمی‌دارد”. همچنین وی از ابوسعید خدری روایت کرده که گفته است: «ما گروه انصار، منافقان را جز به بغض آنان نسبت به علی (ع) نمی‌شناختیم”.

اینکه بگوییم وجه تکرار و تأکید بر لزوم محبت علی (ع) در غدیر این بود که برخی از افراد از او نزد پیامبر (ص) شکایت کرده بودند، معقول نیست، زیرا اولاً: پیامبر (ص) آنان را بر خطایشان آگاه ساخته و ارشادشان کرده بود و ثانیاً: حکیمانه و رحیمانه نیست که برای گناهی که افرادی مرتکب شده‌اند، افراد بسیاری در شرایطی سخت گرد آیند و مطلبی را بشنوند که بارها از پیامبر (ص) شنیده بودند.

درباره امامت، چنین مشکلی وجود ندارد، زیرا پیامبر اکرم (ص) امامت امیرالمؤمنین (ع) را قبل از واقعه غدیر نیز به صورت مکرر بیان فرموده بود، اما آن بیان‌ها در جمع‌های محدودی بود، و اعلام رسمی و عمومی نشده بود، و با تشریفات خاص و گرفتن بیعت و تهنیت‌گویی اصحاب به امیرالمؤمنین (ع) همران نبود. در باب امامت و رهبری، رسم دیرینه بر این بوده است که در مراسم رسمی و با تشریفات خاص اعلام می‌شود، و این، همان مطلب جدیدی بود که در غدیر خم واقع شد. مقصود شیخ صدوق نیز از اینکه باید در غدیر، مطلب جدیدی رخ داده باشد، همین است».