آیا دلیلی از تاریخ بر خاتمیت پیامبر اسلام وجود دارد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا دلیلی از تاریخ بر خاتمیت پیامبر اسلام وجود دارد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ ختم نبوت
مدخل بالاتراثبات ختم نبوت
مدخل اصلیاثبات ختم نبوت در تاریخ اسلامی
مدخل وابستهختم نبوت در تاریخ
تعداد پاسخ۲ پاسخ

آیا دلیلی از تاریخ بر خاتمیت پیامبر اسلام وجود دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث ختم نبوت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی ختم نبوت مراجعه شود.

پاسخ جامع اجمالی

تاریخ صدر اسلام نشان می‌دهد که در اولین سال‌های دعوت اسلام، زمانی که آیه ٢١۴ سوره شعراء با مضمون ﴿وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ[۱] بر قلب گرامی پیامبر نازل شد، او مأموریت یافت تا خویشان نزدیک خود را به اسلام دعوت کند. آن حضرت با تشکیل مهمانی و دعوت از بزرگان قوم و قبیله خویش، دعوت اسلام را به آنها ابلاغ کرد و به آنها گفت که هرکس که او را در این دعوت یاری کند، می‌تواند وصی و جانشین پیامبر باشد، نه پیامبر پس از او. بنابراین خطاب به فرزندان عبدالمطلب گفت: «کدام‌یک از شما مرا در این امر، یعنی دعوت اسلام، یاری می‌دهد تا آن‌که برادر من و وصی من و خلیفه من در میان شما باشد»[۲].

روشن است که نحوه دعوت پیامبر و عنوانی که به یاری‌دهنده خود می‌دهد گویای ختم نبوت پس از او و آغاز عصر امامت است.[۳].

برخی هم گفته‌اند: ارسال نامه از سوی پیامبر (ص) برای سران کشورهای ایران، روم، حبشه و یمن خود می‌تواند شاهد و مویدی بر خاتمیت آن حضرت باشد با این توضیح که در این نامه‌ها رسول خدا (ص) پادشاهان کشورهای مزبور را به اسلام فرا خواندند و اعلام داشتند که اگر اسلام بیاورند، جان و مالشان محفوظ خواهد بود و در غیر این صورت، با آنان جنگ خواهد شد. بدیهی است که اگر اسلام آیینی عربی و قومی بود، جایی برای دعوت سران سایر اقوام به اسلام و جود نداشت[۴].

با این حال استدلال به ارسال نامه از سوی آن حضرت بر خاتمیت پیامبر خاتم (ص) چندان تمام نیست.»

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

1. قدرت الله قربانی؛
آقای قدرت الله قربانی در «فلسفه خاتمیت پیامبر اسلام»، در این‌باره گفته‌‌ است:

«تاریخ صدر اسلام نشان می‌دهد که در اولین سال‌های دعوت اسلام، زمانی که آیه ٢١۴ سوره شعراء با مضمون ﴿وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ[۵] بر قلب گرامی پیامبر نازل شد، او مأموریت یافت تا خویشان نزدیک خود را به اسلام دعوت کند. او با تشکیل مهمانی و دعوت از بزرگان قوم و قبیله خویش، دعوت اسلام را به آنها ابلاغ کرد و به آنها گفت که هرکس که او را در این دعوت یاری کند، می‌تواند وصی و جانشین پیامبر باشد، نه پیامبر پس از او. بنابراین خطاب به فرزندان عبدالمطلب گفت: «کدام‌یک از شما مرا در این امر، یعنی دعوت اسلام، یاری می‌دهد تا آن‌که برادر من و وصی من و خلیفه من در میان شما باشد»[۶].

نکته تأمل‌برانگیز در اینجا این است که این دعوت در اولین سال‌های بعثت پیامبر، احتمالاً سال سوم، صورت گرفته و هنوز آیه ۴٠ سوره احزاب نازل نشده بود تا صریحاً با وحی الهی تأکید شود که حضرت محمد خاتم النبیین است، در حالی که نحوه دعوت پیامبر و عنوانی که به یاری‌دهنده خود می‌دهد گویای ختم نبوت پس از او و آغاز عصر امامت است.[۷].
2. محمد سعیدی مهر؛
آقای محمد سعیدی مهر در «آموزش کلام اسلامی ج۲»، در این‌باره گفته‌‌ است:

برخی شواهد تاریخی جهانی‌ بودن اسلام را تأیید می‌‌کنند. یکی از روشن‌ترین شواهد، که در عموم منابع تاریخ اسلام آمده، ارسال نامه از سوی پیامبر (ص) برای سران کشورهای ایران، روم، حبشه و یمن است.

در این نامه‌ها رسول خدا (ص) پادشاهان کشورهای مزبور را به اسلام فرا خواندند و اعلام داشتند که اگر اسلام بیاورند، جان و مالشان محفوظ خواهد بود و در غیر این صورت، با آنان جنگ خواهد شد. بدیهی است که اگر اسلام آیینی عربی و قومی بود، جایی برای دعوت سران سایر اقوام به اسلام و جود نداشت[۸].

منبع‌شناسی جامع ختم نبوت

پانویس

  1. «و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده!» سوره شعراء، آیه ۲۱۴.
  2. امینی، عبد الحسین، الغدیر، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.
  3. قدرت الله قربانی، فلسفه خاتمیت پیامبر اسلام، ص110 و 111.
  4. محمد سعیدی مهر، «آموزش کلام اسلامی ج۲، ص۱۲۷.
  5. «و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده!» سوره شعراء، آیه ۲۱۴.
  6. امینی، عبد الحسین، الغدیر، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.
  7. قدرت الله قربانی، فلسفه خاتمیت پیامبر اسلام، ص110 و 111.
  8. محمد سعیدی مهر، «آموزش کلام اسلامی ج۲، ص۱۲۷.