ابوجابر صدفی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوجابر صدفی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوجابر صدفی در تراجم و رجال - ابوجابر صدفی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوجابر صدفی | |
|---|---|
 تصویر کهنی از مدینه | |
| نام کامل | ابوجابر صدفی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بنی‌صدف |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
مقدمه
بیشتر منابع، شرح حال او را در عنوان «ابوجابر صدفی» آورده‌اند، ولی کنیه ابوجابر برای وی بر اساس سند روایتی ساخته شده که از وی نقل گردیده است[۱]. طبرانی[۲] با نقل حدیثی از او، وی را در شمار صحابه‌ای آورده که اسمشان مبهم و ناشناخته است و به پیروی وی، شرح حال نگاران بعدی در عنوان «ابوجابر صدفی» همان سخن را تکرار کرده‌اند[۳]. سند حدیثی که نواده‌اش از وی نقل می‌کند چنین است: «... عن قيس بن جابر عن أبیه عن جده أن رسول الله قال...». در این سند نام جد «قیس بن جابر» مشخص نیست و کنیه ابوجابر برای وی با توجه به همین سند و بر اساس نام فرزندش جابر ساخته شده است. بر اساس این سند که اوزاعی نقل کرده، پدر جابر صدفی، صحابی است نه خود وی؛ اما بر اساس سند دیگری که ابن لَهیعَه نقل می‌کند، خود جابر از صحابه و حدیث مربوط به امام زمان از اوست[۴]. سند دیگر چنین است: «... ابن لهيعة عن عبدالرحمان بن قيس بن جابر عن أبیه عن جده...». اینکه منابع تصریح کرده‌اند جابر صدفی خدمت رسول خدا (ص) آمده و در فتح مصر شرکت کرده است[۵]، سند دوم که جابر را صحابی می‌داند تأیید می‌کند؛ چنان که برخی در عنوان «جابر بن ماجد صدفی» گفته‌اند[۶]. نام پدر جابر، ماجد است[۷].
حدیثی که ابوجابر صدفی از پیامبر نقل کرده است، روایتی است درباره امام زمان که رسول خدا (ص) فرمود: «پس از من، خلفا و بعد از آنان، أمرا و در پی ایشان، ملوک و در ادامه، جباران حکومت خواهند کرد که در نهایت مردی از اهل بیت ظهور و جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد؛ همان‌گونه که از جور و ستم پر شده است و پس از وی قحطانی به امارت مینشیند»[۸]. هیثمی[۹] افراد موجود در سند این روایت را ناشناخته و ذهبی[۱۰]حدیث را منکر دانسته است.[۱۱]
جستارهای وابسته
- بنی‌صدف (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: ادامه مقاله.
- ↑ معجم الکبیر، ج۲۲، ص۳۷۴.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۶۰؛ ذهبی، ج۲، ص۱۵۴؛ ابن اثیر، ج۶، ص۴۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۵۳.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۲، ص۴۹۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۵۱؛ و ر. ک: ابن یونس، ج۱، ص۸۲.
- ↑ ابن یونس، ج۱، ص۸۲؛ ابونعیم، ج۲، ص۵۵۳؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۱۹۸.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۴۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۵۱.
- ↑ ابن ماکولا، ج۷، ص۱۹۸.
- ↑ ابن حماد، ص۶۷، ۲۳۸؛ طبرانی، ج۲۲، ص۳۷۴؛ ابن عساکر، ص۶۱ ۱۹۶؛ ابن حجر، فتح، ج۱۳، ص۱۸۵؛ هیثمی، ج۵، ص۱۹۰ و ر. ک: اربلی، ج۳، ص۲۷۴ و ج۳، ص۲۸۹ که در سند به اشتباه جابر بن عبدالله آمده است.
- ↑ هیثمی، ج۵، ص۱۹۰.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۵۴.
- ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «ابوجابر صدفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۱۹۳-۱۹۴.