ابوسهله
| ابوسهله | |
|---|---|
 تصویر کهنی از مدینه | |
| نام کامل | ابوسهله |
| جنسیت | مرد |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
مقدمه
به تصحیف، گاه او را ابو شهله[۱] و نیز ابوسهیله گفته‌اند[۲]. ابوزرعه[۳] از نام او اظهار بی‌اطلاعی کرده است. وی از مولای خود عثمان و نیز در باب فضایل عثمان، از رسول خدا (ص) روایت کرده که پیامبر در آخرین لحظات عمر فرمود: «کاش برخی از اصحابم اینجا بودند». عایشه، ابوبکر یا عمر یا علی (ع) را صدا زد، ولی حضرت به هیچ کدام اعتنایی نکرد و ساکت ماند. عایشه متوجه شد که منظور او شخص دیگری است. از این رو گفت: عثمان را بخوانم؟ فرمود: «آری» و چون حاضر شد، رسول خدا (ص) او را به نزدیک خود فراخواند و در گوشش سخنانی گفت که رنگ صورت عثمان تغییر می‌کرد. وقتی عثمان محاصره شد، به او گفته شد: آیا با مهاجمان نمی‌جنگی؟ گفت: رسول خدا (ص) به من سفارشی کرده و بر آن صبر خواهم کرد. ابوسهله گوید: آنان فهمیدند منظور او، همان سخنانی بوده که پیامبر در آخرین لحظات به او فرموده است[۴]. ذهبی[۵] بدون هیچ نقدی بر این روایت، اشاره کرده که او را صحابی دانسته‌اند، ولی نزد شرح حال نگاران، ابوسهله، تابعی است[۶] و به استناد منابع حدیثی یاد شده، این روایت، مُرسل و راوی اصلی آن عایشه است. روشن است که روایت، ساختگی است و برای توجیه حوادث بعدی درست شده و در منابع حدیثی عثمانی آمده است؛ زیرا این روایت، تنها یک راوی دارد و آن قیس بن ابی حازم[۷] است که به عثمانی بودنش تصریح شده است[۸] و مورد اعتماد نیست و می‌توان گفت از اخبار ساختگی طرفداران عثمان بوده است[۹][۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۱۰؛ همو، الاصابه، ج۷، ص۱۷۰.
- ↑ ذهبی، تجرید، ج۲، ص۱۷۶.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۳۸۸.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۶۶؛ احمد بن حنبل، ج۶، ص۵۲؛ ابن ابی شیبه، ج۷، ص۴۸۹؛ ابن ابی عاصم، السنه، ص۵۴۹.
- ↑ تجرید، ج۲، ص۱۷۶.
- ↑ عجلی، ص۵۰۰؛ ابن حبان، ج۵، ص۵۷۰؛ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۳۸۸؛ مزی، ج۳۳، ص۳۹۰.
- ↑ مسلم، ص۱۰۳.
- ↑ ابن معین، ج۱، ص۳۱۵؛ خطیب بغدادی، ج۱۱، ص۴۶۴-۴۶۵؛ ذهبی، تذکره، ج۱، ص۶۱.
- ↑ ر. ک: علامه امینی، ج۹، ص۲۷۱.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوسهله»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۶۶.