جابر بن زید ازدی
جابر بن زید ازدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جابر بن زید ازدی در علوم قرآنی - جابر بن زید ازدی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابوشعثاء جابر بن زید ازدی یحمدی بصری جوفی در سال ۲۱ه [۱] در حُرَقه، از توابع عمان متولد شد و در بصره در قبیله أزد سکنی گزید؛ لذا منسوب به این قبیله گشت.[۲] برخی وی را منسوب به یَحمد بن حُمَی دانسته و او را یحمدی خوانده‌اند. برخی نیز ایشان را از قبیله بنی ربیعة بن حنظله دانسته‌اند.[۳] علت شهرتش به «جوفی» نیز انتساب به ناحیه‌ای در عمان یا به قولی در بصره به نام «دَرْب الجوف» است.[۴]
ابوالشعثاء از محضر اساتیدی همچون ابن عباس بهره گرفت[۵] و از شاگردان بزرگ او به شمار می‌‌رفت. [۶] از دیگر اساتید وی می‌‌توان به حکم بن عمرو و ابن عمر اشاره نمود. [۷] در شمار فقهای تابعین،[۸] مفتی اهل بصره، فردی دانا، خردمند،[۹] مورد اعتماد[۱۰] و اهل عبادت و ورع بود.[۱۱] وی قبل از حسن بصری حلقه درسی در جامع بصره دایر نمود و به تدریس و افتا اشتغال داشت.[۱۲] عمرو بن دینار، قتاده و عمرو بن هرم از جمله شاگردان او به شمار می‌‌رفتند.[۱۳]
فرقه اباضیه ایشان را از خود می‌‌دانستند، ولی او از آنها تبرّی می‌‌جُست. جابر از ناحیه یک چشم نابینا بود.[۱۴] به وی اثری به نام «حروف فی القرآن» نسبت داده شده است.[۱۵] او در بصره به سال ۱۰۳ه درگذشت. ۱۰۴ و ۹۳ه تاریخ‌های دیگری است که برای فوت او ذکر کرده‌اند که اولی صحیح‌تر می‌‌باشد.[۱۶]قَطِن بن مدرک کلابی بر او نماز گزارد[۱۷].[۱۸]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲
پانویس
- ↑ الاعلام ۲/۱۰۴.
- ↑ مشاهیر علماء الامصار۱۴۴.
- ↑ طبقات خلیفة بن خیاط ۳۶۱.
- ↑ تهذیب الکمال ۴/۴۳۵.
- ↑ الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
- ↑ تاریخ الاسلام ۶/۵۲۴.
- ↑ الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
- ↑ مشاهیر علماء الامصار ۱۴۴.
- ↑ الطبقات الکبری ۷/۱۷۹.
- ↑ الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
- ↑ حلیة الاولیاء ۳/۸۵.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۴/۴۸۲.
- ↑ الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
- ↑ الطبقات الکبری ۷/۱۷۹.
- ↑ غایة النهایه ۱/۱۸۹.
- ↑ الطبقات الکبری ۷/۱۷۹.
- ↑ طبقات خلیفة بن خیاط ۳۶۱.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۲۱۷.