ابونیزر
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. ابونیزر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابونیزر در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابونیزر | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | ابونیزر |
| جنسیت | مرد |
| پدر | نجاشی (پادشاه حبشه) |
| از اصحاب | امام علی |
مقدمه
در میان صحابه‌نگاران، تنها ابن حجر[۱] او را صحابی دانسته و شرح حالش را در قسم اول کتابش آورده است. ابونیزر، فرزند یکی از پادشاهان عجم دانسته شده که تمایل به اسلام پیدا کرد و اسلام را پذیرفت[۲]. برخی وی را فرزند نجاشی پادشاه حبشه دانسته‌اند که پس از پذیرش اسلام، در خانه‌های رسول خدا (ص) زندگی می‌کرد و پس از وفات پیامبر، به خانه حضرت فاطمه منتقل شد و در کنار فرزندان آن حضرت بود[۳].
براساس اخبار دیگری که از ابن اسحاق نقل می‌شود، ابونیزر فرزند پادشاه حبشه، مردی بلند قامت، خوش سیما و در چهره مانند مردی عرب بود. او در مکه نزد یکی از تجار کار می‌کرد. امام علی (ع) به پاس خدمات پدرش نجاشی به مسلمانان، وی را خرید و آزاد کرد. ابونیزر در خدمت امام علی (ع) بود و بعدها که در حبشه هرج و مرج شد، اهل حبشه که به دنبال فردی از خاندان سلطنت می‌گشتند، از وی خواستند به آنجا بازگردد و پادشاهی آنان را بپذیرد، اما وی تقاضای آنان را نپذیرفت، بدین دلیل که پس از پذیرش اسلام، خواهان ملک و پادشاهی نیست[۴]. با تکیه بر خبر ابن اسحاق، چنین به نظر می‌رسد که این حادثه پس از درگذشت رسول خدا (ص) رخ داده و بنابراین، وی نمی‌تواند صحابی بوده باشد.
ابونیزر پس از آزادی، در جرگه موالی امام علی (ع) قرار گرفت و در مزرعه آن حضرت مشغول به کار بود. ابن شهرآشوب[۵] هم وی را از جمله موالی امام علی (ع) دانسته است. اخباری که از وی نقل شده، نشان از ارتباط و ارادت وی به امام علی (ع) دارد.
ابونیزر شاهد بود که امام علی (ع) به دست خود چاه می‌کند و به عنوان صدقه قرار می‌داد. وی نقل می‌کند که یک بار آن حضرت به کشتزار آمد و تقاضای غذا کرد، اما آنان غذای مناسبی برای وی نداشتند. امام علی (ع) غذای ناملایم آنان را خورد و در پایان فرمود: «دور باد کسی که شکمش وی را به جهنم ببرد»[۶]. وی می‌گوید: یک بار که امام علی (ع) مشغول کندن چاهی بود، آب پرفشاری پدید آمد. پس آن حضرت از ابونیزر قلم و کاغذی خواست و دو باغ (ضیعتین) خود را صدقه قرار داد. این دو باغ یکی به نام ابونیزر «عین ابی نیزر» نام داشت و دیگری بُغیبَغه در اطراف مدینه بود[۷] که بعدها معاویه تقاضای خرید آن را از امام حسین (ع) کرد، ولی ایشان نپذیرفت[۸].
امام در وصیت نامه مشهوری که در سال ۳۹ نوشت، وصیت کرد ابانیزر و دو غلام دیگر به نام‌های جبیر و رباح، پس از پنج سال کار کردن بر روی زمین یَنبُع آزاد شوند[۹]. این وصیت امام علی (ع)، مستند فقها برای شرعی بودن آزادی بندگان به شرط کار قرار گرفت[۱۰][۱۱]
جستارهای وابسته
- نصر بن ابی‌نیزر (فرزند)
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۴۳.
- ↑ کوفی، ج۲، ص۸۱.
- ↑ مبرد، ج۳، ص۳۶۶؛ نوری، ج۱۴، ص۶۲.
- ↑ یاقوت، ج۴، ص۱۷۵.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، ج۱، ص۱۴۸.
- ↑ کوفی، ج۲، ص۸۲؛ البری، ص۹۱.
- ↑ مبرد، ج۳، ص۳۶۶؛ کوفی، ج۲، ص۸۳.
- ↑ بکری، ج۲، ص۶۵۹.
- ↑ عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۳۷۵؛ ابن شبه، ج۱، ص۲۲۵؛ کافی، ج۷، ص۴۹ و ج۶، ص۱۷۹؛ قاضی نعمان، ج۲، ص۴۵۳؛ طوسی، ج۹، ص۱۴۶.
- ↑ صدوق، ج۳، ص۱۲۷.
- ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «ابونیزر»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۵۴۷.