اجیاد
مقدمه
«اجیاد» جمع کلمه «جید» (گردن، گریبان) یا «جواد» (اسبان)[۱] و در گذشته نام دو دره از دره‌های مکه بودند که یکی از آنها به «اجیاد کبیر» معروف بود و دیگری به «اجیاد صغیر». این مکانها در حال حاضر، دو محله از محلات مکه را تشکیل داده‌اند[۲].
وجه تسمیه «اجیاد» را دو گونه گفته‌اند:
- در آن محله، اسبان گران‌بهای اعلا تربیت می‌کرده‌اند؛ لذا اجیاد جمع «جَیِّد» به فتح جیم و تشدید یا است.
- گفته شده است در یک روز صد نفر را در آن محل کشته و سر از تن آنها جدا کردند[۳]. در این صورت اجیاد جمع «جید» به کسر جیم و سکون یا است. در هر صورت، در گویش عامیانه «جیاد» می‌گویند. ضمن این که این نام به دو دره بزرگ از دره‌های مکه نیز اطلاق می‌شود که یکی از جنوب امتداد یافته، در «خم» آب را دو نیمه کرده، به سمت شمال می‌رود و دیگری از کوه «اعرف» در شرق آمده، سپس روبه‌روی «مسجدالحرام» از سمت جنوب به یکدیگر می‌پیوندند و به «وادی ابراهیم» متصل می‌گردد. این دره‌ها امروز با پدید آمدن و گسترش محلات متعدد شهری، مسکونی شده‌اند، مانند: «حی جیاد»، «المصافی» و «بئر بلیله».
«اجیاد کبیر»[۴] به کوهراه بخش بالای جیاد که به «خم» سرازیر می‌شود راه یافته است و از جنوب سر از «بطحا»ی قریش و «ثور» در می‌آورد. همچنین یکی از ابواب مسجدالحرام، «باب الاجیاد الصغیر» است که در این زمان به آن «باب الجیاد» می‌گویند[۵].
همچنین در وجه تسمیه این مکانها به «أجیاد» گفته شده که دو قوم جرهم و قطوراء در مکه با هم به نبرد برخاستند و چون «سمیدع» ـ پادشاه قطوراء ـ با اسبانی تیزرو از این دره‌ها بیرون آمد، از این رو محل خروج او را «اجیاد» نامیدند[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۱۰۴.
- ↑ بلادی، عاتق بن غيث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص ۱۰۴-۱۰۵.
- ↑ فصلنامه میقات حج، شماره ۱۳، ص۱۵۰.
- ↑ فصلنامه میقات حج، شماره ۱۳، ص۱۵۰.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۸۵.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۱۲.
- ↑ بلادی، عاتق بن غيث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص ۱۰۴-۱۰۵.