احمد بن عبدالله بن خانبه کرخی در معارف و سیره رضوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث احمد بن عبدالله بن خانبه کرخی است. احمد بن عبدالله بن خانبه کرخی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن عبدالله بن خانبه کرخی در تراجم و رجال - احمد بن عبدالله بن خانبه کرخی در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
از راویان امام رضا (ع). احمد بن عبدالله بن حارثه کرخی بر اساس روایتی که از او در متون روایی ذکر شده، در زمره راویان حضرت رضا (ع) قرار گرفته است. این روایت اولین‌بار در کتاب «عیون اخبار الرضا» (ع) نقل شده است[۱] و به نظر می‌رسد پس از آن به متون روایی دیگر راه یافته باشد[۲]. با این‌حال، در متون رجالی کهن نامی از وی ذکر نشده است، هر چند بر اساس حدیث مذکور داوری‌هایی در خصوص وی می‌توان عرضه کرد. از جمله اینکه او از دسته شیعیان معتقدی بود که برای اعمال حج وارد مکه شد و در آنجا به حضور امام رضا (ع) رسید. وی خود ذکر می‌کند که برایش بچه نمی‌ماند و نزدیک سیزده بچه از او فوت شده بود و طبعاً به دنبال راهی می‌گشت تا بتواند ماندگاری نسل خویش را تثبیت نماید. از این‌رو، در ملاقاتی با آن حضرت از مشکل خود سخن به میان آورد و شکایت کرد. امام رضا (ع) برایش دعا کرد و فرمود: امیدوارم در بازگشتت از این سفر، فرزندی که در حمل داری برایت متولد شود و خداوند فرزند دیگری نیز به تو بدهد تا در طول زندگی از وجود آن دو بهره‌مند شوی. سپس فرمود: خداوند وقتی بخواهد دعایی را مستجاب نماید، می‌کند او بر هر کاری قادر است. احمد در ادامه ذکر می‌کند زمانی که از مکه بازگشتم خداوند به ما پسری عطا کرده بود و نامش را ابراهیم گذاشتم. پس از آن نیز صاحب فرزند دیگری شدم و او را محمد نامیدم و کنیه او را ابوالحسن نهادم؛ ابراهیم سی‌و چند سال زنده بود، ابوالحسن نیز ۲۴ سال؛ هر دو مریض شدند. به مکه رفتم پس از بازگشت هنوز بیمار بودند و دو ماه بعد، ابراهیم در اول ماه و محمد در آخر همان ماه از دنیا رفتند. احمد خود نیز یک سال و نیم بعد از درگذشت فرزندانش از دنیا رفت[۳][۴][۵]
ابن خانبه در راویان امام رضا در مسند الرضا
او را از ثقات ذکر کرده‌اند و در کتب رجال از وی تجلیل نموده‌اند، شیخ طوسی در کتاب فهرست گوید: احمد بن عبدالله بن مهران معروف به پسر خانبه مکنی به ابوجعفر از شیعیان ثقه و مورد توجه و معتمد می‌باشد، او کتاب «تأدیب» را تألیف کرده و موضوع آن در اعمال شب و روز است، و همین مطلب را نجاشی هم در رجال ذکر می‌کند و می‌گوید کتاب او درست و صحیح است.
گوید: احمد بن عبدالله کرخی کتاب‌های زیادی تألیف کرده، ابوطاهر محمد بن علی بن بلال گفت او کاتب اسحاق بن ابراهیم بوده و بعد توبه کرد و به تصنیف کتب مشغول گردید، احمد از بردگان یونس بن عبدالرحمان بود و به او شناخته می‌‌شد، و او را فرزند خانبه هم می‌‌گفتند، او اصلاً ایرانی بوده و در عراق زندگی می‌کرده است.
علامه حلی نیز او را در بخش اول خلاصه ذکر کرده و سخنان کشی و نجاشی و شیخ طوسی را درباره او ذکر می‌کند و چیزی بر آن نیفزوده است.[۶]
جستارهای وابسته
- محمد بن احمد بن عبدالله کرخی (فرزند)
منابع
پانویس
- ↑ عیون أخبار الرضا (ع)، ج۲، ص۲۲۲.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص۳۲؛ إثبات الهداة، ج۴، ص۳۳۶؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۹۲؛ بحار الأنوار، ج۴۹، ص۴۳؛ مسند الإمام الرضا (ع)، ج۱، ص۱۸۹.
- ↑ عیون أخبار الرضا (ع)، ج۲، ص۲۲۲.
- ↑ .منابع: إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، محمد بن حسن معروف به حر عاملی (۱۱۰۴ق)، بیروت، مؤسسة الأعلمی، اول، ۱۴۲۵ق؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، محمد باقر بن محمد تقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، عیون أخبار الرضا (ع)، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: سیدمهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، اول، ۱۳۷۸ق؛ مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر، سیدهاشم بن سلیمان بحرانی (۱۱۰۷ق)، تحقیق: عبادالله تهرانی میانجی، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، اول، ۱۴۱۳ق؛ مسند الإمام الرضا (ع)، عزیزالله بن محمد عطاردی قوچانی (معاصر)، مشهد، کنگره جهانی امام رضا (ع)ع، اول، ۱۴۰۶ق، وسائل الشیعة (تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة)، محمد بن حسن معروف به حر عاملی (۱۱۰۴ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث، قم، دوم، ۱۴۱۴ق.
- ↑ امیری، زکیه سادات، مقاله «احمد بن عبدالله بن حارثه کرخی»، دانشنامه امام رضا ص ۶۹۹.
- ↑ عطاردی قوچانی، عزیزالله، راویان امام رضا در مسند الرضا، ص 70-71.