احمد بن محمد شعرانی در تراجم و رجال
مقدمه
احمد بن محمد الشعرانی، تنها یک بار در اسناد روایات تفسیر کنز الدقائق به نقل از کتاب تأویل الآیات الظاهرة یاد شده است:
«قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْوَهَّابِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الشَّعْرَانِيِّ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ عَبْدِ الْبَاقِي[۱] عَنْ عَمْرِو بْنِ سِنَانٍ الْمَنْبِجِيِّ عَنْ حَاجِبِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ وَكِيعِ بْنِ الْجَرَّاحِ عَنْ سُلَيْمَانَ الْأَعْمَشِ عَنِ ابْنِ ظَبْيَانَ عَنْ أَبِي ذَرٍّ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ: رَأَيْتُ سَلْمَانَ وَ بِلَالاً يُقْبِلَانِ إِلَى النَّبِيِّa إِذْ انْكَبَّ سَلْمَانُ عَلَى قَدَمِ رَسُولِ اللَّهِa يُقَبِّلُهَا فَزَجَرَهُ النَّبِيُّa عَنْ ذَلِكَ ثُمَّ قَالَ لَهُ يَا سَلْمَانُ لَا تَصْنَعْ بِي مَا تَصْنَعُ الْأَعَاجِمُ بِمُلُوكِهَا أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِيدِ اللَّهِ آكُلُ مِمَّا يَأْكُلُ الْعَبِيدُ وَ أَقْعُدُ كَمَا يَقْعُدُ الْعَبِيدُ فَقَالَ لَهُ سَلْمَانُ يَا مَوْلَايَ سَأَلْتُكَ بِاللَّهِ إِلَّا أَخْبَرْتَنِي بِفَضْلِ فَاطِمَةَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ قَالَ فَأَقْبَلَ النَّبِيُّa ضَاحِكاً مُسْتَبْشِراً ثُمَّ قَالَ وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ إِنَّهَا الْجَارِيَةُ الَّتِي تَجُوزُ فِي عَرْصَةِ الْقِيَامَةِ عَلَى نَاقَةٍ رَأْسُهَا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَ عَيْنَاهَا مِنْ نُورِ اللَّهِ وَ خِطَامُهَا مِنْ جَلَالِ اللَّهِ وَ عُنُقُهَا مِنْ بَهَاءِ اللَّهِ وَ سَنَامُهَا مِنْ رِضْوَانِ اللَّهِ وَ ذَنَبُهَا مِنْ قُدْسِ اللَّهِ وَ قَوَائِمُهَا مِنْ مَجْدِ اللَّهِ إِنْ مَشَتْ سَبَّحَتْ وَ إِنْ رَغَتْ قَدَّسَتْ عَلَيْهَا هَوْدَجٌ مِنْ نُورٍ... جَبْرَئِيلُ عَنْ يَمِينِهَا وَ مِيكَائِيلُ عَنْ شِمَالِهَا وَ عَلِيٌّ أَمَامَهَا وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَرَاءَهَا وَ اللَّهُ يَكْلَؤُهَا وَ يَحْفَظُهَا فَيَجُوزُونَ فِي عَرْصَةِ الْقِيَامَةِ فَإِذَا النِّدَاءُ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ مَعَاشِرَ الْخَلَائِقِ غُضُّوا أَبْصَارَكُمْ وَ نَكِّسُوا رُءُوسَكُمْ هَذِهِ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكُمْ زَوْجَةُ عَلِيٍّ إِمَامِكُمْ أُمِّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ(ع)...»[۲].[۳]
شرح حال راوی
نام راوی، در کتب رجالی ذکر نشده است و گزارشی از وی در منابع دیگر نیز به دست نیامده است، از این رو از راویان مجهول یا مهمل شمرده میگردد؛ ولی در سند چند روایت دیگر یاد شده و نام کامل وی بر اساس بعضی اسناد ابوالحسن احمد بن محمد بن عبدالله بن حمزة بن زید الشعرانی[۴] از فرزندان عمار بن یاسر»[۵] است.
وی در طبقه هشتم قرار دارد، چون شیخ صدوق که در طبقه دهم است، با یک واسطه از ایشان درباره فضائل حضرت فاطمه زهراء(س) روایت کرده است و عبارت «هَذَا شَيْءٌ لَيْسَ لِأَحَدٍ فِيهِ حِيلَةٌ إِلَّا الْقَائِمَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ(ع)» که در روایت کمال الدین[۶] هست، تشیع و ارادت راوی به اهل بیت(ع) بلکه امامی بودنش فهمیده میشود.[۷]
منابع
پانویس
- ↑ أبو محمد عبید الله بن یحیی بن عبدالباقی الأذنی بأذنة.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۰، ص۵۷۶ به نقل از تأویل الآیات الظاهره، ص۴۷۲.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۷۷-۷۸.
- ↑ در بعضی اسناد «ضمرة» ثبت شده است. (ر.ک: معانی الأخبار، ص۵، ح۲).
- ↑ «حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْوَهَّابِ بْنِ نَصْرٍ السِّجْزِيُّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ أَحْمَدَ بْنَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمْزَةَ بْنِ زَيْدٍ الشَّعْرَانِيَّ مِنْ وُلْدِ عَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ»؛ (کمال الدین، ج۲، ص۵۶۲)؛ نیز ر.ک: التوحید، ص۳۱۱، ح۴۵؛ معانی الأخبار، ص۹، ح۳).
- ↑ کمال الدین، ج۲، ص۵۶۲.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۷۸-۷۹.