احمد بن مسرور در تراجم و رجال
این مدخل زیرشاخهٔ بحث احمد بن مسرور است. احمد بن مسرور از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن مسرور در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
احمد[۱] بن مسرور[۲]، تنها در سند یک روایت از اسناد تفسیر کنز الدقائق و به نقل از کتاب کمال الدین ذکر گردیده است:
«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ حَاتِمٍ النَّوْفَلِيُّ الْمَعْرُوفُ بِالْكِرْمَانِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ أَحْمَدُ بْنُ عِيسَى الْوَشَّاءُ الْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ طَاهِرٍ الْقُمِّيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَحْرِ بْنِ سَهْلٍ الشَّيْبَانِيُّ[۳] قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَسْرُورٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْقُمِّيِّ قَالَ: قُلْتُ لصاحب الزمان(ع): فَأَخْبِرْنِي عَنِ الْفَاحِشَةِ الْمُبَيِّنَةِ الَّتِي إِذَا أَتَتِ الْمَرْأَةُ بِهَا فِي عِدَّتِهَا حَلَّ لِلزَّوْجِ أَنْ يُخْرِجَهَا مِنْ بَيْتِهِ قَالَ الْفَاحِشَةُ الْمُبَيِّنَةُ هِيَ السَّحْقُ دُونَ الزِّنَاءِ فَإِنَّ الْمَرْأَةَ إِذَا زَنَتْ وَ أُقِيمَ عَلَيْهَا الْحَدُّ لَيْسَ لِمَنْ أَرَادَهَا أَنْ يَمْتَنِعَ بَعْدَ ذَلِكَ مِنَ التَّزَوُّجِ بِهَا لِأَجْلِ الْحَدِّ وَ إِذَا سَحَقَتْ وَجَبَ عَلَيْهَا الرَّجْمُ وَ الرَّجْمُ خِزْيٌ وَ مَنْ قَدْ أَمَرَ اللَّهُ بِرَجْمِهِ فَقَدْ أَخْزَاهُ وَ مَنْ أَخْزَاهُ فَقَدْ أَبْعَدَهُ وَ مَنْ أَبْعَدَهُ فَلَيْسَ لِأَحَدٍ أَنْ يَقْرَبَهُ»[۴].
عنوان یاد شده، نه در کتب رجالی ذکر شده؛ نه در سند روایت دیگری قرار گرفته است، بنابراین از راویان مجهول یا مهمل شمرده می‌شود.
نکته: از بررسی اسناد روایات برداشت می‌شود که در سند روایت مذکور اختلالی صورت گرفته است؛ زیرا شیخ صدوق معمولاً با یک واسطه از سعد بن عبدالله روایت می‌کند[۵]، در حالی که در این سند با پنج واسطه روایت کرده است. بر این اساس، استظهار می‌شود که روایت یادشده دارای دو سند است که سند دوم با جمله "حدثنا أحمد بن مسرور" می‌آغازد، در نتیجه احمد بن مسرور از استادان شیخ صدوق محسوب می‌گردد؛ ولی چون چنین عنوانی در کتب رجالی و اسناد روایات دیده نشده، به احتمال قوی در آن تصحیف رخ داده و مصحّف جعفر بن محمد بن مسرور است؛ زیرا شیخ صدوق فراوان از وی روایت کرده است[۶] و به دو دلیل، مقصود از جعفر بن محمد بن مسرور، ابو القاسم، جعفر بن محمد بن موسی بن قولویه معروف به ابن قولویه نویسنده کامل الزیارات است که از مشایخ شیخ صدوق است:
- جد دوم ابن قولویه، مسرور بوده است. (جعفر بن محمد بن جعفر بن موسی بن مسرور)
- در بعضی اسناد با کنیه ابوالقاسم آمده است[۷] و ابن قولویه از راویان سعد بن عبدالله معرفی شده است[۸]، چنان که در سند روایت مذکور نیز از سعد بن عبدالله روایت کرده است.[۹]
منابع
پانویس
- ↑ مصحّف جعفر بن محمد بن مسرور است.
- ↑ ر.ک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۴۸۷، ش۱۷۵۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۱۳۲، ش۹۶۸؛ تاریخ بغداد، ج۱، ص۳۷۹، ش۲۹۹.
- ↑ محمد بن بحر بن سهل الشیبانی با یک واسطه از کافور الخادم که از اصحاب امام هادی و امام عسکری(ع) است، روایت کرده است. (ر.ک: الغیبه (طوسی)، ص۲۰۸، ح۱۷۸)
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۲۹۷ - ۲۹۸ به نقل از کمال الدین، ج۲، ص۴۶۰، ح۲۱.
- ↑ "و ما کان فیه عن سعد بن عبدالله فقد رؤیته عن أبی و محمد بن الحسن رضی الله عنهما"؛ (من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۲۴).
- ↑ ر.ک: الأمالی (صدوق)، ص۶، ح۲؛ التوحید، ص۱۰۷، ح۸.
- ↑ ابوالقاسم جعفر بن محمد بن مسرور. (التحصین، ص۵۴۶).
- ↑ "جعفر بن محمد بن موسى بن قولويه أبوالقاسم... وكان أبوالقاسم روى عن أبيه وأخيه عن سعد وقال ما سمعت من سعد إلا أربعة أحاديث"؛ (رجال النجاشی، ص۱۲۳، ش۳۱۸).
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۱۹۴-۱۹۶.