اذلال

اذلال از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اذلال در فقه سیاسی - نکوهش اذلال در سیره پیامبر خاتم - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

خداوند میان مسلمانان اخوت برقرار کرده و برای استقرار و دوام آنان، به مسائلی، فرمان داده و از آن چه که این رابطه را تباه می‌کند، نهی کرده است؛ از مسائلی که این پیوند را سست و گسسته می‌سازد، تحقیر و خوار شمردن دیگران است.

خوار نشمردن دیگران در سیره و کلام نبی خاتم (ص)

در سیره رسول خدا (ص) رابطه با مردم بر مبنای عزت و کرامت صورت می‌گرفت و کرامت مداری‌شان در زندگی تا بدان پایه بود که آن حضرت (ص) از هر چیزی که به زیر پا گذاشتن کرامت و حرمت مردمان و تحقیر ‌شخصیت ارجمند انسان‌ها انجامد، برائت می‌جست و آن را به طور رسمی زیر پا می‌گذاشت. نقل شده است، ایشان در ایام حیاتشان اجازه دست‌بوسی و پابوسی به کسی نداد و هیچ گاه به مردم هر چند بی‌بضاعت و تنگدست، با دیده حقارت ننگریست و همیشه دعوت بندگان را می‌پذیرفت. گاه، مهمان سفره‌ای می‌شد که در آن جو و دنبه‌ای بودار قرار داشت؛ اما هرگز کسی را که از او دعوت کرده‌ بود، تحقیر نکرد.

ایشان برای احترام نهادن به اصحاب، آنان را به کنیه صدا می‌زد و آنان را به نامی می‌خواند که بیشتر دوست داشتند. آن حضرت، اسامی و کنیه‌های حقارت آور و نامناسب مسلمانان راتغییر می‌داد و برای کسانی که کنیه نداشتند، ‌ کنیه قرار می‌داد و مردم نیز آنها را به همان کنیه صدا می‌زدند. آن حضرت برای زنان و کودکان نیز کنیه قرار می‌دادند. رسول اکرم (ص) در ایام حیاتشان، ‌ هرگز مسلمانی را نفرین نکرد و به کسی ناسزا نگفت و دشنام نداد و خدمتکار یا همسری را نزد.

در محضر رسول خدا (ص) کسی حقیر شمرده نمی‌شد و در مجلسش آبروی کسی ریخته نمی‌شد و مسکینی به خاطر تهیدستی و یا بیماری‌اش کوچک شمرده نمی‌شد؛ پیامبر خاتم (ص) چیزی را حقیر می‌شمرد که خدا حقیر می‌دانست و می‌فرمود: "هر کس مرد یا زن مؤمنی را به سبب تهیدستی یا کم بضاعتی خوار شمارد، خداوند متعال در روز قیامت، او را انگشت نمای مردم ساخته، رسوایش می‌کند". آن حضرت، مسلمانان را نیز از تحقیر دیگران برحذر داشته، می‌فرمود: "مبادا فردی از مسلمانان را کوچک بشمارید و تحقیر کنید! چراکه کوچک آنان نیز نزد خداوند بزرگ است". همچنین می‌فرمود: برای مرد، همین شر بس که برادر مسلمان خویش را تحقیر کند". ایشان بزرگ‌ترین گردن فرازی و تکبر را خوار شمردن مخلوق می‌دانست و می‌فرمود: «انَّ أَعْظَمَ الْكِبْرِ غَمْصُ الْخَلْقِ وَ سَفَهُ الْخُلُقِ».

منابع

1. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم

جستارهای وابسته

• تحقیر
• توهین
• ذلت