اسرافیل در معارف دعا و زیارات

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

اسرافیل یکی از چهار ملکِ مقرّب الهی است. سه ملک دیگر عبارت‌اند از جبرائیل، میکائیل و عزرائیل. قرآن کریم ایمان به ملائکه را در ردیف ایمان به خدا، قیامت، کتاب و پیامبران قرار داده است: وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ[۱]

مقدمه

قرآن کریم در آیات بسیاری به موضوع ملائکه، اقسام آنها، ویژگی‌های آنها و نقش آنها در نظام هستی پرداخته است. امام سجاد S در صحیفه یک دعای مستقل[۲] در درود بر ملائکه، حاملان عرش و ملائکه مقرّب الهی دارد. آن حضرت در این دعا از اسرافیل، میکائیل، جبرائیل و نیز روح نام برده و درباره اسرافیل چنین فرموده است: «وَ إِسْرَافِيلُ‏ صَاحِبُ‏ الصُّورِ، الشَّاخِصُ الَّذِي يَنْتَظِرُ مِنْكَ الْإِذْنَ، وَ حُلُولَ الْأَمْرِ، فَيُنَبِّهُ بِالنَّفْخَةِ صَرْعَى رَهَائِنِ الْقُبُورِ»[۳]؛ «بار خدایا، درود فرست بر اسرافیل، آن فرشته صاحب صور که چشم گشوده منتظر فرمان توست تا در صور خود بدمد و خفتگان در گور را برانگیزاند».

امام در این دعا به نقش اسرافیل در دمیدن صور و احیای مردگان اشاره کرده است. مسئله نفخ صور یا دمیدن در شیپور در قرآن کریم آمده است: وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنْظُرُونَ[۴]. از این آیه استفاده می‌شود که نفخ صور و دمیدن در شیپور که مستلزم صوت و صیحه عظیم و وحشتناکی است دوبار واقع می‌شود، یک بار برای این که همه جانداران به غیر از آنان که خدا بخواهد بمیرند و یک بار برای این که همه مردگان زنده شوند. واژه اسرافیل در صحیفه یک بار و در همین دعای سوم به کار رفته است[۵][۶]

منابع

پانویس

  1. «بلکه نیکی (از آن) کسی است که به خداوند و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب (آسمانی) و پیامبران ایمان آورد» سوره بقره، آیه ۱۷۷.
  2. دعای سوم.
  3. دعای ۳.
  4. «و در صور دمیده می‌شود آنگاه هر کس در آسمان‌ها و در زمین است بیهوش می‌گردد- جز آن کس که خدا بخواهد- سپس بار دیگر در آن می‌دمند که ناگاه آنان برمی‌خیزند، به انتظار می‌مانند» سوره زمر، آیه ۶۸.
  5. صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
  6. شیرزاد، امیر، مقاله «اسرافیل»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۵۱.