الأسالیب التربویة عند أئمة أهل البیت (کتاب)
الأسالیب التربویة عند أئمة أهل‌البیت (ع)، کتابی است که با زبان عربی به موضوع شناخت شیوه تربیتی اهل بیت (ع) می‌پردازد. این کتاب اثر سید عبدالملک موسوی است و انتشارات دار المحجة البیضاء نشر آن را به عهده داشته است.[۱]
| الأسالیب التربویة عند أئمة أهل‌البیت (ع) | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | سید عبدالملک موسوی |
| موضوع | سیره تربیتی امام |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات دار المحجة البیضاء |
| محل نشر | بیروت، لبنان |
| سال نشر | (۱۳۸۵ش)، (۲۰۰۶ م) ش |
| چاپ | اول |
| تعداد صفحه | ۳۷۶ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «دین مبین اسلام حقیقتا و ذاتا یک دین تربیتی است، و همانطور که نویسنده این کتاب معتقد است، این دین برای تربیت انسان بر اساس اصول الهی آمده است. این شریعت در آن واحد راهبر، راهنما، تفهیم کنند، رشد دهنده و تغییر دهنده است. این شریعتِ اسلامیِ تربیت کننده شناخته شده، دارای چهارچوب اساسی و روشها و اهدافی است که این کتاب سعی دارد در خلال سه گفتار و بخش‌های مختلف بدان‌ها بپردازد:
- گفتار نخست: در این گفتار نویسنده مبنای اساسی در تربیت اسلامی را مطرح نموده و در این گفتار به نقش انسان و نقش مبانی اسلام اشاره نموده و هم چنین به عناصر تشکیل دهنده این تربیت می‌پردازد.
- گفتار دوم: در این گفتار نویسنده به روشهای تربیتی پرداخته و بخش‌های زیر را مطرح می‌نماید؛
- بخش اول: روشهای قرآن، در این بخش نویسنده روشها را به طور مفصل بیان نموده اند، روش‌هایی مانند: توبه، تقیه، امر به معروف ونهی از منکر، جهاد در راه خدا، تفقه در دین.
- بخش دوم: در این بخش نویسنده با استفاده از روشهای پیامبر اکرم (ص) در شرایط مختلف پرده از روشهای تربیتی ایشان بر می‌دارد. مواردی از قبیل روش تبلیغ و دعوت قریش و قبائل عربی به اسلام، راهکارهای آموزش مسلمانان، چگونگی آموزش نحوه تعامل با یکدیگر و با پیامبر اکرم (ص) به مسلمانان، و اینکه پیامبر اکرم (ص) برای تزکیه و پاک نمودن مسلمانان به عنوان یک الگو تزکیه را از خود شروع نمودند.
- بخش سوم: نویسنده این بخش را به روایات مربوط به روشهای تربیتی امامان (ع) اختصاص نمودند، به این صورت که سخن را با روشهای تربیتی امام علی (ع) شروع نموده و سپس با روشهای امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و هم چنین سایر امامان (ع) ادامه می‌دهند.
- گفتار سوم: در این گفتار نویسنده به شکل مفصل به سراغ روایات تربیتی می رود
- بخش اول: در این بخش نویسنده ابتدا به تلاشهای مربیان مسلمان و سپس معیارهای عملی تربیت اسلامی اشاره نموده، تا از این رهگذر به سخن در اهداف تربیتی محقق یافته توسط مبانی اسلام منتقل گردد، مانند عشق و نفرت برای خداوند متعال، برادری.
- بخش دوم: نویسنده در این بخش در رابطه با اهداف تربیتی محقق یافته توسط احکام شرعی سخن رانده که از جمله آنها، اهداف تربیتی نماز، روزه، حج، زکات، و هم چنین اهداف کلی تربیتی. [۱]
فهرست کتاب
- تقدیم؛
- مقدمه؛
گفتار اول: اصل اساسی
- نقش انسان در تربیت به صورت کلی؛
- مبانی اسلامی در تربیت اسلامی؛
- عناصر تربیت اسلامی؛
- ایمان؛
- مراتب ایمان؛
- مؤمن؛
- عناصر ایمان یک امر واحد و به هم مرتبط؛
گفتار دوم: روشهای تربیتی
بخش اول: روشهای قرآن کریم
- مبحث اول: خطوط کلی روشهای تربیتی در قرآن کریم
- یکم: توبه؛
- توبه حضرت آدم (ع)؛
- توبه بنی‌اسرائیل؛
- توبه کسانی که از حضور در غزوه تبوک تخلف نمودند؛
- توبه منافقین؛
- توبه جنگ‌کنندگان با خداوند و رسول؛
- توبه افراد مرتد؛
- دوم: تقیه
- مفهوم لغوی و اصطلاحی تقیه؛
- احکام و قوانین تقیه؛
- تقیه و تسامح؛
- سوم: أمر به معروف و نهی از منکر
- شروط امر به معروف و نهی از منکر؛
- مراتب امر به معروف و نهی از منکر؛
- اصل درجه‌بندی و مرحله‌بندی؛
- چهارم: جهاد در راه خدا
- اقسام جهاد؛
- جهاد اصغر؛
- جهاد اکبر؛
- پنجم: تفقه در دین
- ششم: تغییر اجتماعی و تغییر فردی
- هفتم: ترغیب و ترهیب
- هشتم: دور کردن بدی با خوبی.
بخش دوم: روشهای پیامبر اکرم (ص)
- رفع درگیری در بلند نمودن "حجر الأسود"؛
- مبحث اول:
- برخی از روشهای پیامبر (ص) در تبلیغ شریعت اسلامی؛
- به یقین ما بزودی بر تو گفتاری گرانبار القا می‌کنیم "إنا سنلقی علیک قولا ثقیلاً"؛
- جلودار به پیروان خود دروغ نمی‌گوید "الرائد لا یکذب أهله"؛
- قریش زنگ هشدار را به صدا در می‌آورد؛
- هجرت به حبشه؛
- رسول الله (ص) قبایل را به اسلام دعوت می‌کند؛
- خروج پیامبر اکرم (ص) قبایل عرب را به اسلام دعوت می‌کند؛
- دعوت قبایل عرب توسط پیامبر اکرم (ص)؛
- بیعت "عقبه" و اسلام "انصار"؛
- بیعت اول "عقبه"؛
- بیعت دوم "عقبه"؛
- بیعت سوم "عقبه"؛
- مبحث دوم:
- از روشهای پیامبر (ص) در آموزش مسلمانان؛
- یا رسول الله (ص) برایم فرزندی سیاه متولد شده؛
- پروردگارا شرمگاه او را محفوظ بدار؛
- به من ضمانت بده که دیگر دروغ نگویی؛
- هر که برای خداوند تواضع نماید خداوند او را رفعت درجه دهد "من تواضع لله رفعه الله"؛
- بئس ما قلت خلق الله آدم علی صورته؛
- آداب گفتگو در اسلام؛
- رسول الله (ص) به قصاص از خود دعوت می‌کند؛
- پیامبر اکرم (ص) از خشم باز می‌دارد؛
- پیامبر (ص) و مالک درخت خرما؛
- هیج آسیب و هیچ آسیب‌رسانی در اسلام نیست "لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام"؛
- وای بر تو آیا نمی دانی که خست و بخل کفر است؛
- فداکاری یاران رسول خدا (ص)؛
- خوش‌اخلاقی و سخاوتمندی انسان را به سوی سعادت می برد؛
- خانه یک مؤسسه مشترک میان مرد و زن است:
- کار زن در خانه و کار مرد در خارج خانه است؛
- پاداش کسی که همسر خود را در خانه کمک می‌دهد؛
- اثر دعا در طلب روزی؛
- برای او ثوابی به اندازه جهاد در کنار رسول خدا (ص) و زیارت خانه خدا در حج و عمره می‌باشد؛
- رهبری حکیم و متواضع:
- دوازده درهمی با این برکت نیافتم؛
- بر روی این بنشین؛
- هنگام مصافحه کردن دستش را اول نمی کشید و از مخاطب رویگردان نمی شد و هنگام درگیری ساکت بود؛
- مسلمانی برای برادر مسلمان خود بالش نمی اندازد مگر اینکه آمرزیده می‌شود؛
- من فرزند خانمی هستم که گوشت مانده خشک می خورد؛
- تو کریم هستی و بدی را با بدی پاسخ نمی گویی؛
- آیا می دانید قوی ترین شما کیست؛
- خوش قولی از ایمان است؛
- [[پیامبر اکرمهه (ص) بر کودکان سلام می کرد؛
- عدالت اجتماعی:
- خداوند مرا برای ستم به کسی مبعوث ننموده است؛
- پوزش از خدا و شما ای "اهل صفه"؛
- پروردگارا قوم مرا هدایت فرما که آنان نمی دانند؛
- پیامبر خدا (ص) کسی را که خواهان کشتنش را داشت می بخشد؛
- رسول الله (ص) به ابوذر وصیت می کند؛
- رسول الله (ص) دست کارگر را می بوسد؛
- رسول الله (ص) در نماز جماعت سریعترین نمازگزاران بود؛
- اگر ناسزاگویی مجسم می گشت ظاهر بدی داشت؛
- اگر پدرت مسلمان بود برایش طلب آمرزش می کردیم؛
- فرشتگان آسمان مرا "احمد صادق" می نامند؛
- این عقد ازدواج عجب پر برکت است.
بخش سوم: روشهای امامان معصوم (ع)
- مقدمه؛
- از روشهای امام علی (ع)؛
- از روشهای امام حسن (ع)؛
- از روشهای امام حسین (ع)؛
- از روشهای امام سجاد (ع)؛
- از روشهای امام محمد باقر (ع)؛
- از روشهای امام جعفر صادق (ع)؛
- از روشهای امام موسی کاظم (ع)؛
- از روشهای امام رضا (ع)؛
- از روشهای امام جواد (ع)؛
- از روشهای امام هادی (ع)؛
- از روشهای امام حسن عسکری (ع)؛
- از روشهای امام مهدی (ع).
گفتار سوم: اهداف تربیتی
- عواملی که برای رسیدن به اهداف تربیتی نیاز است؛
- تلاش مربیان مسلمان و هماهنگی امت اسلام؛
- پیاده نمودن اسلام به صورت کامل بر واقع زندگی؛
- لزوم رعایت ارزشهای اخلاقی برای تمامی اهداف اسلام؛
- مقیاس عملی برای تربیت اسلامی؛
- اهداف تربیتی اسلام.
بخش اول: اهداف تربیتیِِ اسلامِ به دست آمده توسط شریعت اسلام
- اول: عشق و نفرت؛
- برادی؛
- ترس و امید؛
- دولت اسلامی؛
- یقین و اطمینان دل؛
- درخواست از فضل خداوندی و بی نیازی از مردم؛
- خالی شدن و زیبا گردیدن.
بخش دوم: اهداف تربیتی به دست آمده توسط احکام شرعی
- اهداف تربیتی نماز؛
- اهداف تربیتی روزه؛
- اهداف تربیتی حج؛
- اهداف تربیتی زکات؛
- اهداف تربیتی کلی؛
- منابع و مآخذ کتاب.[۲]
دربارهٔ پدیدآورنده
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.