حسن بن بره اصم

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

الحسن بن برة الأصم، تنها در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به گزارش از بصائر الدرجات واقع گردیده است:

«حَدَّثَنَا أَحْمَدُ عَنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ بَرَّةَ الْأَصَمِّ عَنْ إِبْنِ أَبِی بُكَيْرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ لَتَتَنَزَّلُ عَلَيْنَا فِي رِحَالِنَا وَ تَتَقَلَّبُ عَلَى فُرُشِنَا وَ تَحْضُرُ مَوَائِدَنَا وَ تَأْتِينَا فِي كُلِّ نَبَاتٍ فِي زَمَانِهِ رَطْبٍ وَ يَابِسٍ وَ تُقَلِّبُ عَلَيْنَا أَجْنِحَتَهَا وَ تُقَلِّبُ أَجْنِحَتَهَا عَلَى صِبْيَانِنَا».

محمد بن حسن صفار این روایت را در دو موضع در بصائر الدرجات با اختلاف اندک در سند گزارش کرده است؛ در یکی «حسن بن بره» بی‌واسطه از امام صادق(ع) روایت کرده و در دیگری باواسطه.

تفصیل این روایت در کامل الزیارات گزارش شده و در سندش "عبدالله لأصم، عن عبدالله بن بکر الأرجاني، عن أبي عبدالله(ع)" ثبت شده است.

بر این اساس، در سند روایت بصائر الدرجات تصحیف رخ داده و صحیح آن، "الحسن بن برة، عن الأصم" است و مقصود از «الأصم»، عبدالله بن عبدالرحمن الأصم است؛ نه اینکه وصف الحسن بن بره باشد و سند روایت چنین است: "أحمد بن الحسین، عن الحسن بن برة، عن الأصم، عن عبدالله بن بکیر الأرجانی، عن أبی عبدالله(ع)".

شرح حال راوی

الحسن بن بره در کتب رجالی شیعه و سنی عنوان نشده و تنها در اسناد بعضی روایات بصائر الدرجات واقع شده و در یک سند هم با عنوان الحسین بن بزه روایت کرده است، چنان که عناوین الحسن بن البراء و الحسن بن برده در بعضی اسناد دیده می‌شود و احتمال اتحاد این عناوین چهارگانه (الحسن بره، الحسین بزه، الحسن بن البراء و الحسن بن بردة) دور از ذهن نیست. الله اعلم! اطلاعات دیگری به جز آنچه ذکر شد، درباره راوی به دست نیامد.

طبقه، استادان و شاگردان راوی

تاریخ ولادت و وفات راوی، مشخص نیست و در اسناد روایات، بی‌واسطه و مستقیم از معصوم(ع) روایتی نقل نکرده است.

عثمان بن عیسی، اسماعیل بزه بن عبدالعزیز، احمد بن محمد بن ابی نصر و علی بن حسان از کسانی هستند که وی از آنان روایت کرده و از استادانش شمرده می‌شوند و افرادی مانند حسین بن سعید، احمد بن ابراهیم و احمد بن الحسین از او روایت کرده‌اند که از شاگردانش شمرده میشوند. براین اساس، می‌‌توان او را از راویان طبقه ششم یا کبار طبقه هفتم به شمار آورد.

مذهب راوی

اطلاع دقیقی از مذهب و گرایش راوی در دست نیست؛ ولی مضامین روایاتش از امامی بودنش حکایت دارند؛ نمونه‌ها:

1. «حَدَّثَنَا أَحْمَدُ عَنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ بَرَّةَ الْأَصَمِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ لَتَتَنَزَّلُ عَلَيْنَا فِي رِحَالِنَا وَ تَتَقَلَّبُ عَلَى فُرُشِنَا وَ تَحْضُرُ مَوَائِدَنَا وَ تَأْتِينَا فِي كُلِّ نَبَاتٍ فِي زَمَانِهِ رَطْبٍ وَ يَابِسٍ وَ تُقَلِّبُ عَلَيْنَا أَجْنِحَتَهَا وَ تُقَلِّبُ أَجْنِحَتَهَا عَلَى صِبْيَانِنَا وَ تَمْنَعُ الدَّوَابَّ أَنْ تَصِلَ إِلَيْنَا وَ تَأْتِيَنَا فِي وَقْتِ كُلِّ صَلَاةٍ لِتُصَلِّيَهَا مَعَنَا وَ مَا مِنْ يَوْمٍ يَأْتِي عَلَيْنَا وَ لَا لَيْلٍ إِلَّا وَ أَخْبَارُ الْأَرْضِ عِنْدَنَا وَ مَا يَحْدُثُ فِيهَا وَ مَا مِنْ مَلِكٍ يَمُوتُ فِي الْأَرْضِ وَ يَقُومُ غَيْرُهُ إِلَّا وَ تَأْتِينَا بِخَبَرِهِ وَ كَيْفَ كَانَ سِيرَتُهُ فِي الدُّنْيَا».
2. «حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْبَرَاءِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ يَعْنِي ابْنَ كَثِيرٍ قَالَ: حَجَجْتُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع)فَلَمَّا صِرْنَا فِي بَعْضِ الطَّرِيقِ صَعِدَ عَلَى جَبَلٍ فَأَشْرَفَ فَنَظَرَ إِلَى النَّاسِ فَقَالَ مَا أَكْثَرَ الضَّجِيجَ وَ أَقَلَّ الْحَجِيجَ فَقَالَ لَهُ دَاوُدُ الرَّقِّيُّ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ صهَلْ يَسْتَجِيبُ اللَّهُ دُعَاءَ هَذَا الْجَمْعِ الَّذِي أَرَى قَالَ وَيْحَكَ يَا أَبَا سُلَيْمَانَ إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ الْجَاحِدُ لِوَلَايَةِ عَلِيٍّ كَعَابِدِ وَثَنٍ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ هَلْ تَعْرِفُونَ مُحِبَّكُمْ وَ مُبْغِضَكُمْ قَالَ وَيْحَكَ يَا بَا سُلَيْمَانَ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ عَبْدٍ يُولَدُ إِلَّا كُتِبَ بَيْنَ عَيْنَيْهِ مُؤْمِنٌ أَوْ كَافِرٌ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَدْخُلُ إِلَيْنَا بِوَلَايَتِنَا وَ بِالْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا فَتَرَى مَكْتُوباً بَيْنَ عَيْنَيْهِ مُؤْمِنٌ أَوْ كَافِرٌ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ نَعْرِفُ عَدُوَّنَا مِنْ وَلِيِّنَا».

جایگاه حدیثی راوی

طبق قاعده، راوی را باید از روات مهمل به شمار آورد؛ لکن به قرینه روایت حسین بن سعید از وی می‌‌توان حسن حال او را استظهار کرد.

منابع

1. جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۶