انساب الاشراف (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از انساب الأشراف)
انساب الاشراف
جمل من انساب الاشراف
زبانعربی
نویسندهاحمد بن یحیی بلاذری
تحقیق یا تدوینسهیل زکار
زیر نظرریاض زرکلی
موضوعامامت و ولایت، تاریخ پیامبر خاتم، تاریخ معصومین، تاریخ شیعه، تاریخ اسلام، تاریخ خلفا، تاریخ بنی امیه، نسب‌شناسی معصومین، امیرالمؤمنین، تاریخ صدر اسلام
مذهباهل سنت
ناشر[[:رده:انتشارات * دار الفکر (بیروت، لبنان ۱۴۱۷ ق): ۱۳ جلدی
تعداد جلد۱۳
فهرست جلدهاجلد اول، جلد دوم، جلد سوم، جلد چهارم، جلد پنجم، جلد ششم، جلد هفتم، جلد هشتم، جلد نهم، جلد دهم، جلد یازدهم، جلد دوازدهم، جلد سیزدهم
شماره ملیم‌۸۱-۴۲۳۲۲

انساب الاشراف، کتابی است سیزده جلدی که به تاریخ‌نگاری و نسب‌شناسی قوم عرب در سده نخست اسلام می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر احمد بن یحیی بلاذری است و انتشارات دار الفکر و برخی دیگر از ناشران انتشار آن را به عهده داشته‌اند. این کتاب توسط ناشران مختلف در تعداد جلدهای مختلف به چاپ رسیده است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «این‌ کتاب که‌ می‌توان‌ آن‌ را بزرگ‌ترین‌ اثر تاریخی‌ برجای‌ مانده‌ از سده ۳ق‌ دانست‌، به‌ رغم‌ نامش‌ تنها نسب‌ نامه‌ نیست‌، بلکه‌ موضوع‌ نسب‌شناسی ‌در برابر اطلاعات‌ گران‌بهای‌ تاریخی‌ و جنبه تاریخ‌نگاری آن‌، حجم‌ اندکی‌ را شامل‌ می‌شود. در واقع‌، انساب‌ الاشراف‌، یک‌ دوره‌ تاریخ‌ سده اول‌ هجری بر مبنای‌ "انساب‌" عرب‌ است‌ و می‌توان‌ گفت‌ که‌ چنین‌ شیوه‌ای‌ در تاریخ‌نگاری‌ مسلمانان در سده ۳ق‌ به‌ گونه‌ای‌ که‌ بلاذری در این‌ اثر در پیش‌ گرفت‌، تکرار نشد. کتاب‌ انساب‌ الاشراف‌، بدان‌ گونه‌ که‌ اینک‌ در دست‌ داریم‌، بدون‌ مقدمه چنین‌ آغاز می‌شود: "قال‌ احمد بن‌ یحیی‌ بن‌ جابر: اخبرنی‌ جماعة من‌ اهل‌ العلم‌ بالکتب‌ قالوا..." مؤلف‌ پس‌ از بیان‌ نسب‌ نوح و فرزندان او، بلافاصله‌ به‌ ذکر انساب‌ عرب‌ پرداخته‌، و از آنجا که‌ نسب‌ پیامبر (ص) از عدنان آغاز می‌شود، یک‌ یک‌ نیاکان‌ آن‌ حضرت را نام‌ برده‌، و همراه‌ آن‌ به‌ اختصار از دیگر فرزندان‌ عدنان‌ سخن‌ رانده‌ است‌. بدین‌ گونه‌، پس‌ از ذکر انساب‌ و اخبار مربوط به‌ اجداد حضرت‌ رسول‌ (ص)، به‌ سیره آن‌ حضرت‌ پرداخته‌ و در پایان‌ همین‌ فصل‌ بخشی‌ را نیز به‌ "سقیفه‌" اختصاص‌ داده‌ است سپس‌ دوباره‌ از نیای پیامبر (ص)، عبدالمطلب‌، یاد می‌کند و فرزندان‌ آنها را یک‌ یک‌ نام‌ می‌برد و اخبار هر یک‌ را می‌آورد. اخبار مربوط به‌ دوره خلافت‌ علی (ع)، پس‌ از سیره نبوی ‌، از بزرگ‌ترین‌ بخش‌های‌ انساب‌ الاشراف‌ است‌. پس‌ از ذکر انساب‌ و اخبار بنی‌هاشم‌ بن‌ عبدمناف‌، به‌ اخبار و انساب‌ بنی‌ عبدشمس‌ بن‌ عبدمناف‌ می‌پردازد و بدین‌ گونه‌، نسب‌ قریش پایان‌ می‌پذیرد. در ذکر فرزندان‌ الیاس‌ بن‌ مضر، به‌ روش‌ پیشین‌ خود، به‌ یاد کرد اخبار و انساب‌ ادامه‌ می‌دهد تا به‌ نسب‌ قبیله ثقیف‌ و اخبار و انساب‌ برخی‌ رجال‌ این‌ قبیله‌ می‌رسد و از جمله‌ فصل‌ بزرگی‌ را به‌ حجاج‌ بن‌ یوسف اختصاص‌ می‌دهد، اما کتاب‌ در همین‌ جا ظاهرا به‌ سبب‌ وفات مؤلف‌، پایان‌ می‌پذیرد و حتی‌ انساب‌ قبائل‌ قیسی نیز کامل‌ یاد نشده‌ است‌»[۲].

مباحث جلدهای کتاب

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

دربارهٔ پدیدآورنده

احمد بن یحیی بلاذری
ابوالحسن احمد بن یحیی بن جابر بلاذری معروف به احمد بن یحیی بلاذری (متولد حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ق، بغداد؛ متوفای ۲۷۹ق) مورخ سنی مذهب، تحصیلات خود را نزد اساتیدی همچون: محمد بن سعد کاتب واقدی، علی بن محمد مدائنی، مصعب زبیری، ابوعبید قاسم بن سلام و ابن هشام کلبی پیگیری کرد. نسب‌شناسی، سرایندگی، کاتب دربار مأمون عباسی و ندیم متوکل عباسی و مستعین عباسی ازجمله فعالیت‌های وی است. «انساب الاشراف» و «فتوح البلدان» برخی از آثار وی است.[۳]

طرح جلد کتاب

انتشارات دار الیقظة العربیة انتشارات دار الکتب العلمیة انتشارات مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة انتشارات نامعلوم انتشارات دار المعارف انتشارات دار المعارف انتشارات فرانتس شتاینر انتشارات المعهد الالمانی للابحاث الشرقیة نامعلوم انتشارات التکوین
انتشارات المعهد الالمانی للابحاث الشرقیة انتشارات دار التعارف للمطبوعات انتشارات فرانتس شتاینر

پانویس

دریافت متن