بحث:آیا علم غیب مراتب و درجات دارد؟ (پرسش)

پاسخ اجمالی

• قرآن کریم در آیات ۲۶ تا ۲۸ سوره جن به پیامبران دارای علم غیب و محافظت دقیق از آنان (در انجام مأموریت) اشاره می‌کند و می‌فرماید: ﴿عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا﴾
• در این آیات به علم غیبی اشاره شده که به پیامبران مورد رضایت داده می‌شود. البته روشن است، همه پیامبران، برگزیده و مورد رضایت خدا هستند و این صفت، توضیحی است که می‌تواند اشاره به معیار گزینش افراد برای اعطای علم غیب باشد. یعنی خدا از هر کس راضی باشد، به او علم غیب می‌دهد و البته درجات علم غیب افراد متفاوت است.
• آصف بن برخیا که تخت بلقیس را قبل از یک پلک زدن نزد حضرت سلیمان(ع) حاضر ساخت کسی بود که به تعبیر قرآن کریم، بخشی از علم کتاب یا بخشی از علم لدنی به او عطا شده بود، نه همه علم کتاب؛ این مسأله نشان می‌دهد علم لدنی مراتبی دارد که افراد بر اساس شرایط و موقعیت خویش از آن بهره‌مند می‌شوند.
• از نگاه برخی از علماء علم غیب برای پیامبران الهی از حیث مراتب متفاوت است. شأن پیامبر درک وحدت و کثرت یا کشف حقایق و بسط آن است، اما مراتب درک آنها از وحدت و کثرت بستگی به این دارد که مظهر کدام اسم از اسمای الهی باشد و پیامبر اکرم(ص) نگین نبوت و مرکز پیامبری است و همۀ نبوت‌ها، برگشت به نبوت او می‌نمایند و نبوت او جامع همه نبوت‌ها و شریعت او جامع همه شرایع است. او بالاترین مقام کشف و بسط حقایق را داراست و علمش از علم همه پیامبران جامع‌تر است.
• در روایات نیز از تفاضل علمی بین ائمه(ع) خبر داده شده است، مانند:

1. امام صادق(ع) فرمودند: «همه ما در اطاعت و امر امامت یک حکم داریم و بعضی از ما از برخی دیگر داناترند».
2. در روایتی دیگر، از آن حضرت سؤال شده است، آیا برخی از ائمه(ع) داناتر از برخی دیگرند؟ آن حضرت پاسخ می‌دهد: «آری، ولی علمشان به حلال و حرام و تفسیر قرآن یکسان است».

• نتیجه اینکه علم غیب نسبت به افراد از لحاظ مراتب متفاوت است.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: